.

موضوع: فی احکام الحائض - ادامه مساله 27 و مساله 28

امر سوم مساله بیست و هفتم : اگر آب به اندازه یکی از غسل حیض و وضو موجود بود کدام یک مقدم است ؟ غسل حیض مقدم است بنابر مبنای کسانی که غسل حیض را مغنی می دانند باید فتوا بدهند آب را برای غسل مصرف کند و بنابر مبنای کسانی که غسل حیض را مغنی نمی دانند باید غسل را مقدم بدانند چون غسل برای رفع حدث اکبر است و وضو برای رفع حدث اصغر است لذا رفع حدث اکبر عقلاً و شرعاً مقدم است بر رفع حدث اصغر

سوال : این قاعده اصولی یا روایی است ؟

جواب : این همان قاعده تزاحم است از نظر عقل در تزاحم بین اهم و مهم اهم مقدم است در اینجا در تزاحم بین اکبر و اصغر ، اکبر مقدم می شود

اشکال : از نظر برخی روایات و فتاوا وضو قبل از غسل شرطیت دارد و این ارجح از غسل حیض است

جواب : تقدیم وضو مستحب است لذا بین تقدیم و تأخیر و مقارن با غسل وجوب تخییری است و این استحباب تقدیم بخاطر آن اهمیتی است که در مرسله ابن ابی عمیر است که کلمه قبله داشت این قبله را حمل بر استحباب کرده اند

فرع از جانب استاد : ( این فرع در عروه نیست ) اگر اب به اندازه وضو بود نه غسل بین فقها معروف است که وضو بگیرد و تیمم بدل از غسل کند بنابر هر دو مبنا که غسل حیض مغنی هست یا نه و دلیل این است که غسل مغنی از وضو است اما بدل که تیمم است مغنی از وضو نیست

مرحوم کاشف الغطاء در کشف الغطاء صفحه ۱۳۵ در فصل احکام مشترک بین دماء ، می فرماید که وظیفه او‌ دو تیمم است یکی تیمم بدل از غسل و دیگری بدل از وضو و آن وضو گرفتن باطل است و او مصداق ولم تجدوا ماء فتیمموا صعیدا می باشد ، ولد ایشان در کتاب شرح البُقیة همین نظر مرحوم کاشف الغطاء رادارند ، شاید نظر کاشف الغطاء این است که اگر حدث اکبر باقی است نوبت به رفع حدث اصغر نمی‌رسد لذا تیمم بدل از غسل می کند تا حدث اکبر برود و تیمم از وضو می کند تا حدث اصغر برود وشاید ایشان می گویند آنچه رافع حدث است خود غسل است نه تیمم بدل از غسل که وقتی نبود حدث اکبر باقی است و نوبت به وضو نمی رسد و وقتی رافعیت وضو و غسل هر دو رفت اگر کسی وضو بگیرد باطل است و وقتی باطل شد متعین بر این زن تیمم بدل از وضو است به خلاف آنجایی که آب به اندازه غسل دارد که اگر غسل کند رفع حدث می شود لذا غسل متعین است اما اگر آب به اندازه غسل و وضو داشته باشد باید هر دو را بگیرد حال اگر غسل کرد و داخل وقت آب پیدا شد باید وضو بگیرد

اشکال استاد : در کتاب طهارت بحث شد که آیا طهارت ترابیه رافع حدث اکبر و مبیح عبادت است ؟ اکثر فقها می گویند طهارت ترابیه رافع حدث و مبیح عبادت است و می تواند با تیمم بدل از غسل نماز بخواند چون دلیل اینکه تیمم واجب شد این است که تراب در مقام متعذر قائم مقام آب می شود و این قائم مقام بودن دلیل این است که طهارت ترابیه مثل طهارت مائیه است لذا معنی ندارد گفته شود طهارت ترابیه رافع حدث اکبر نیست ضمن اینکه روایات لا یسقط المیسور بالمعسور یا ما لا یدرک کله لا یترک کله و یا اذا امرتکم بامر فأتوا منه ما استطعتم که این روایات مؤید است

مضافا که غسل حیض و وضو شبیه غسلین و مسحین نیست چون در باب وضو غسلتان و مسحتان داریم که اگر یکی از اینها را عاجز بود گفته‌اند وضو ساقط می شود چون غسلتان و مسحتان هر کدام جزیی از اجزای این مرکب هستند و با منتفی شدن جزء مرکب هم منتفی می شود اما با منتفی شدن وضو غسل منتفی نمی شود لذا هر کدام جزء مستقلی هستند

مساله بیست و هشتم : آیا جواز وطی حائض متوقف بر غسل است یا نه ؟ احکام مترتب بر حائض به دو صورت است

صورت اول : به عنوان زمان عده و ده روز بودن که خون او چون ادامه دارد نباید مسجد برود و ...‌

صورت دوم : احکام مترتب بعد از انقطاع دم و قبل از غسل است این بحث که وطی حائض حرام است مربوط به صورت اول است و جواز وطی داخل در صورت دوم است که هم اجماع و عمومات و اطلاقات بر این مطلب جواز وطی قبل از غسل است که فأتوا حرثکم مطلق است چه قبل و چه بعد از غسل

انما الکلام که آیا این عام مخصص دارد یا نه ؟

آیه ۲۲۲ سوره بقره مخصص آیه ﴿فأتوا حرثکم انی شئتم﴾ است چون می‌گوید با حائض نزدیکی نکنید حتی تطهرن یعنی تغتسلن چون تُطهّر به معنای پذیرش یک چیزی است و باید پاکی بر جانش بنشیند لذا گفتند اینجا آیه شریفه می‌تواند مخصص آیه فأتوا حرثکم باشد تطهرن یعنی حتی یغتسلن پس باید غسل بکند و بعد نزدیکی شود و ما باید ببینیم آیا مخصص هست یا نه ؟