موضوع: فی احکام الحائض - آیا غسل حیض مجزی از وضو می باشد؟ - بررسی روایات

بحث این است که آیا از روایات می شود برداشت کرد که غسل حیض بی نیاز از وضو است یا نه ؟ چند دسته روایات بیان شد دسته اول بررسی شد و نتوانستیم استفاده کنیم

دسته دوم : روایاتی بود که وضو بر غسل جنابت بدعت و بدعت حرام است از ظاهر این روایات استفاده می شود که غسل جنابت مغنی از وضو است اما اگر کسی بعد از غسل جنابت بخواهد وضو بگیرد به عنوان اینکه وضو واحب است این وضو حرام است و مشروعیت ندارد مفهوم این روایت این است که وضو بعد از سایر اغسال مشروعیت دارد و اثبات مشروعیت غیر از اغناء است و بحث ما در بی نیاز بودن است نه در مشروعیت که ایا غسل حیض یا بقیه غسلها کافی است یا وضو می خواهد آن حدی که از این دسته بدست می اید که وضو حرام است بعد از جنابت اما اثبات نمی کند که بقیه غسلها مغنی ار وضو هست یا نه این بدست نمی آید

اما دسته سوم : در خصوص غسل جنابت وارد شد و روایات نص است که غسل جنابت مغنی از وضو است و طبیعی است که نسبت بین این روایات و برخی از روایات که مطلقا غسل را کافی می داند نسبت اطلاق و تقیید است لذا این دسته سوم آن مطلقات روایات را قید می زند که فقط غسل جنابت مغنی از وضو است

اما دسته چهارم : از روایات تفصیل داد بین غسل جنابت و غیر آن که غسل جنابت مجزی از وضو است اما غیر جنابت مجزی از وصو نیست و باید قبل یا بعد از آن وضو بگیرد بین این دسته چهارم و سوم تخالفی نیست مخصوصا که مطلقات روایات مقید شد که مناسب با دسته چهارم شد

نظر استاد : که فقط غسل جنابت وضو نمی خواهد اما بقیه غسلها وضو می خواهد

اما اشکالات به مبنای اینکه غسل جنابت بی نیاز از وضو می باشد :

اشکال اول : مرسله ابن ابی عمیر که فرمود عن رجل روایت آن حجت نیست ونام راوی را مشخص نکرده و شاید ضعیف باشد بعدگفت که حضرت فرمود هر غسلی وضو می خواهد الا غسل جنابت که این روایت از نظر سند ضعیف است و ما نمی توانیم به مرسلات ابی عمیر تمسک کنیم

جواب استاد : ابن ابی عمیر از اصحاب اجماع است و اگر فرض کنیم ارسال مانع فتوا است پس چرا این همه فقها به این روایت فتوا داده اند مرحوم شهید در ذکری می نویسد اکثر فقها به این روایت عمل کرده اند و مرحوم محقق در معتبر می نویسد شهرت عظیمه دارد این فتوا پس اشکال ضغف سند نیست و ضعف سند منحبر یه عمل مشهور اصحاب است

اشکال دوم : خبر دوم ابن ابی عمیر مرسله نیست اما منقول الیه را معین نکرد نوشت عن حماد بن عثمان او غیره که این خبر را حماد به ابی عمیر گفت یا یکی دیگر گفت

جواب استاد : بسیاری از فقها این روایت را مسند می دانند و داخل در صحاح می دانند مثل علامه در معتبر و شهید در ذکری لذا منقول الیه همان حماد است

سوال : چرا اختلاف نسخ بوجود آمده که در برخی از نسخ کلمه أو است مثل نسخه تهذیب و در برخی کلمه أو نیامده است

جواب : در نسخه تهذیب اختلاف است اما نسخه وسائل و ... فقط از حماد نقل کرده و کلمه او غیره ندارد و شاید اختلاف نسخه تهذیب سهو کاتب باشد

فتلخص : که ما در اینحا جمع عرفی داریم و آن اینکه روایات دسته اول حمل بر مشروعیت می شود چون وضو نور است اگرچه غسل اطهر است و روایات دسته سوم دلیل بر این است که وضو چه قبل و بعد آن مشروعیت ندارد و بدعت است

شاهد بر جمع عرفی : در قرآن فرمود که دو طهور هست و برای هر کدام موضع خاصی است که غسل برای حدث اکبر است و برای رفع ان غسل می شود و وضو برای رفع حدث اصغر است لذا در غسل زیارت و سایر اغسال که حدثی نبود که بخواهد از بین ببرد حیض و نفاس که ناقض وضو نیستند و اینکه گفتیم وضو بگیرد یعنی از حیض و نفاس چون در این بین نواقضی رخ داده است

مطلب بعدی : آیا وضو قبل غسل حیض یا بعد از آن یا بین غسل حیض درجایی که غسل ترتیبی باشد واجب است ؟ مرحوم سید ره درمتن عروه نوشته وضو واجب است و فتوای مشهور هم همین است و صاحب ریاض و سرائر هم فرمود وضو شرط صحت غسل حیض نیست لذا لازم نیست که حتما قبل گرفته شود و بعد یا در بین می شود گرفت و در این باره هم نفی خلاف شده است

مخالف این فتوا مثل مرحوم صدوق و مفید و حلبی و ... هستند که می فرمایند شرط صحت غسل حیض این است که وضو بگید پس واجب است اول وضو بگیرد و بعد غسل حیض انجام دهد و مرحوم شهید در ذکری فرمودند این قول اشهر است و دلیل این فتوا همان مرسله ابن ابی عمیر است که کل غسل قبله وضو الا غسل الجنابة و همچنین روایت عبدالله بن سلیمان و سلیمان بن خالد مؤید هیمن فتوا است که الوضو بعد الغسل بدعة و اطلاق آن است که اول وضو گرفته شود و علامه دارد که این حدیث از چند طرق نقل شده است