موضوع: فی احکام الحائض - دهمین از احکام حیض: وجوب غسل بعد انقطاع دم

حکم دهم : وجوب غسل بعد از قطع خون است مرحوم سید ره می فرماید که برای اعمال واجب که مشروط به طهارت است مثل نماز و طواف و صوم واجب است بعد از قطع خون غسل کند اما برای اعمال مستحبی واجب نیست بلکه غسل مستخب است مثلا برای زیارت مشاهده مشرفه و همچنین غسل دراعمالی که واجب نیست اما طهارت در آن اعمال شرطیت دارد یعنی شرط برای جواز آن عمل غسل است مثل مس کتابت قرآن و دخول در مساجد ،چون :

اولا : در باب غسل جنابت بحث شد که غسل حیض و جنابت واجب شرطی است و روایات دال بر این است مثل روایت امام صادق علیه السلام که غسل حیض واجب است یعنی شرط برای نماز و طواف و صیام است

ثانیا : اعمال یا واجب است مثل صلاه و صیام که غسل حیض در اینجا واحب است و یا مستحب مثل نماز میت یا زیارت مشاهد مشرفه غیر معصومین غسل مستحب است

ثالثا : برخی اعمال نه واجب و نه مستحب بلکه متوقف بر طهارت است که طهارت شرط جواز آن عمل است مثل دست زدن به آیات قرآن و دخول در مساجد برای کسی که حیض آن قطع شده است لذا مرحوم سید ره هر سه قسم را در متن بیان کردند

مساله بیست و پنجم : آیا غسل حیض مستحب نفسی است یا نه ؟ سید ره می فرماید غسل حیض مثل غسل جنابت مستحب نفسی است

استحباب نفسی در مقابل استحباب برای غایات است یعنی اگر وضو مستحب است برای غایتی است که اگر آن غایت نبود وضو مستحب نبود مثلا غایت آن قرائت قرآن است پس مستحب نفسی آن طهارتی است که در حد ذاتش مطلوب است و شارع دوست دارد و به خاطر آن غایات نمی خواهد آیه شریفه می فرماید : إن الله یحب التوابین و یحب المتطهرین

سوال : چرا غسل حیض مستحب نفسی است ؟ چون غسل أحد الطهورین است که یکی وضو و دیگری غسل است مضافا که غسل و وضو عبادت است لذا تعبدی است نه توصلی و محتاج به قصد قربت است و نفسیت آن برای این است که با قصد قربت انجام می شود و اجماع وجود دارد

بعد سید ره کیفیت غسل حیض را مثل غسل جنابت بیان کردند هم در غسل ترتیبی و هم ارتماسی و دلیل این است که غسل حیض و جنابت در روایات کنار همدیگر هستند و در بسیاری از احکام مشترک هستند

منها : موثقه حلبی عن ابی عبدالله علیه السلام غسل الجنابة و الحیض واحد

منها : ابی بصیر از امام صادق علیه السلام پرسید آیا غسلی هست که مثل غسل جنابت باشد ؟ حضرت فرمودند بله ( غسل حائض )

مضافا که همه فقها غسل ترتیبی و ارتماسی را یک طبیعت می دانند و بین افراد در طبیعت واحده فرقی نیست مثلا در نماز هست که اول آن تکبیر و آخر آن تسلیم است نماز یک طبیعت است و فرقی نمی کند هر نمازی که باشد چون امام علیه السلام اشاره به طبیعت نماز کردند در اینجا طبیعت غسل ترتیبی اول شستن سر و بعد طرف راست و بعد چپ می باشد حال هر غسلی که می خواهد باشد

سوال : آیا غسل حیض ، زن حائض را از وضو بی نیاز می کند یا نه ؟ بین غسل جنابت و حیض چند فرق است و فرق عمده این است که غسل جنابت مُغنیٖ از وضو است بر خلاف غسل حیض

اما اینکه غسل جنابت مغنی از وضو است بخاطر دلالت روایت و آیه ۶ مائده است که در آیه دو تفصیل آمده که اگر جنب نیستید وضو بگیرید و اگر جنب هستید غسل کنید و این تفصیل برای کسی است که آب دارد و تفصیل دوم آنجایی است که اگر آب نبود در اینجا تیمم بکند در تفصیل دو چیز رعایت شده یکی محدث به حدث اصغر مثلا خوابیدن که باید وضو بگیرد یا محدث به حدث اکبر مثلا جنب بود باید غسل کند و تفصیل از نظر قاعده قاطع شرکت است یعنی کاملا غسل حیض را از غسل جنابت جدا می کند لذا غسل جنابت مجزی از وضو است اما وضو مجزی از غسل نیست چون تفصیل شد آن کسی که محدث به حدث اکبر است که وظیفه غسل است و اگر وضو بگیرد کافی نیست

اما در غسل غیر جنابت باید از دو جهت بحث کرد ، یکی مقتضای قاعده و دوم روایات

اما مقتضای قاعده : برای کسی که وضو گرفته و بعد از وضو حائض شد و سه روز ادامه داشت و بعد از سه روژ که خون قطع شد و می خواهد نماز بخواند با آن وضو ی سه روز قبل نمی تواند نماز بخواند چون عوارضی مثل خواب و ... اتفاق افتاد و ادامه جریان حیض قاعده اقتضا می کند که وقتی غسل حیض کرد وضو بگیرد چون تارة بحث می شود که حیض ناقض وضو نیست و اخری خود این وضو بعد از غسل حیض بخاطر این است که آن وضوی قبل از حیض باقی نمانده و از بین رفته لذا مقتضای قاعده این است که بعد از غسل حیض وضو بگیرد چون نواقضی رخ داده است