موضوع: فی احکام الحائض - حکم وجوب کفاره بر واطی حائض - مساله 18 و 19

مسأله هجدهم : درباره کفاره سه مد که هر یک مد به یک مسکین داده شود در جایی که وطی به امه حائض بکند می باشد که سه امر در این مساله می باشد

امر اول : مرحوم سید ره و برخی فرمودند احتیاط واجب این است که کفاره سه مد را به سه مسکین بدهد و اگر سه مد را به یک مسکین بدهد خلاف احتیاط است

منشأ احتیاط واجب از اجماع فقها است که برخی از فقها مدعی اجماع بوده اند و ما گفتیم که اجماع مدرکی است و مدرک آن خبر واحد مرسلی است که در فقه الرضا آمده است که اشاره شده که سه مد طعام بدهد اما اشاره نشده به اینکه آن سه مد را به سه مسکین بدهد لذا این احتیاط وجهی ندارد

امر دوم : سید ره فرمودند کفاره یک دینار را جایز است به یک فقیر بدهد و لازم نیست بین چند نفر تقسیم کند این فتوا مورد تسالم فقها است و خلافی هم در مساله نیست و اطلاق روایت داود بن فرقد هم شامل آن می شود صاحب جواهر ره فرمودند تعدد مسکین شرط نیست و مخالفی هم وجود ندارد در کتاب روض الجنان شهید ثانی ره هم تصریح شده که جماعتی از فقها این را بیان کرده اند

امر سوم : مرحوم سید ره فرمودند احتیاط مستحب این است که آن یک دینار را به شش یا هفت مسکین تقسیم کند آنهایی که بر عروه تعلیقه زده اند مثل مرحوم امام ره و اقای گلپایگانی ره و .‌.. فرمودند که ما شش نفر را در جایی ندیدیم و مستندی ندارد بله مستند هفت نفر صحیحه حلبی است که عن رجل واقع امراته و هی حائض فقال عليه السلام ان کان واقعها که در همان آغازی که خون جاری شد با زن حائض وطی کند باید هم توبه کند و یک دینار را بین هفت مسکین تقسیم کند و اشاره ای به ده مسکین نکرد در حالی که در حسنه عبد الملک بن عمر اشاره به ده مسکین شده است

تعریض استاد به سید ره که چرا سید ده نفر را نیاورد اما شش نفر را آورد؟ جواب این است که شاید آن روایت حسنه مربوط به امه است و اگر بخواهیم حکم کنیز را به زوجه تسری بدهیم قرینه می خواهد و نداریم

مساله نوزدهم : اشاره به دو امر شده است‌

امر اول : اگر در هر کدام از ثلث اول و دوم و سوم جداگانه وطی کند باید برای هر کدام کفاره خاص خودش را بدهد و در اینحا اسباب تداخل ندارند چون هر سببی مغایر با سبب دیگر است

امر دوم : اگر در هر ثلثی مکررا وطی کند سید ره فرمودند اگر در هر بار کفاره اش را داده بود باید کفاره را تکرار کند و اگر نداده بود احتیاط واجب در تکرار است

سوال :چرا تکرار کفاره واجب است ؟ چون موضوع جدید است وطی اول یک موضوع و وطی دوم موضوع دیگری است وقتي جدید شد وجوب امتثال هم به تعدد موضوعات تعدد می شود

سوال : علت احتیاط واجب سید ره چیست ؟ قاعده کبری اصولی است بنام تداخل اسباب و مسبات و این مساله از صغریات آن باب است که اگر شرط متعدد بود و جزا واحد بود آیا تداخل بین مسببات ایجاد می شود یا نه؟ که اگر تداخل شود یک کفاره و اگر تداخل نشود چند کفاره باید بدهد ، چون تاره سبب و اسباب از جنس های مختلف است مثلا دربار روزه است که اگر افطار کرد کفاره بدهد که سبب افطار روزه است و در باب نکاح دارد که اگر ظهار کرد کفاره دارد که سبب ها متعدد است یکی ظهار و دیگر افطار است و هر دو مستقل هستند ، اخری اسباب از یک جنس است که مثلا دو بار ظهار کرد اینحا اختلافی است و به نظر ما تداخل نیست چون در جایی که جنس سبب یکی است طبیعت واحده است مثلا در ماه رمضان یک طبیعت که افطار است محقق می شود و کفاره معلق بر افطار است لذا اگر اولین بار خورد افطار کرد و دفعات بعدی اگر خورد افطار محقق نمی شود و کفاره واجب نمی شود اما در اینجا افراد طولی است هر کدام فردی از طبیعت است طبیعت فرد در روز اول و طبیعت فرد در روز دوم لذا یک فرد وجود می گیرد و فاصله ای می افتد و روز بعد فرد دیگری بوجود می آید در اینجا احکام متعدد می شود چون سببها متغایر است و بین آنها یک عدم فاصله می شود

بله فقط در روز ماه رمضان‌ درجماع هست که اگر تکرار کرد کفاره متعدد می شود چون نص خاصی وجود دارد

اشکال : از جانب شیخ انصاری ره که خطابات شرعیه در این روایات یک قضیه مهملی است یعنی دلالت می کند که بر واطی حیض کفاره واجب است اما چنین دلالتی ندارد که اگر وطی تکرار شد کفاره هم باید تکرار شد لذا نسبت به تکرار کفاره مهمل است مثل نجاست بعد از نجاست که چند بار شستن را تکرار نمی کند و با همان وطی اول طبیعت وطی محقق شد و فردهای بعدی به آن واطی نمی‌گویند

جواب استاد : تکرار کفاره به اعتبار تخلل عدم است یعنی بین افراد یک عدم فاصله افتاد اما در نجاست بعد نجاست مربوط به وجود بعد از وجود است اما در اینحا یک فرد می آید و فاصله می افتد لذا هر فردی که وجود گرفت موضوع کفاره می شود