موضوع: فی احکام الحائض

تا اینجا ثابت شد عده ای کفاره واطی را واجب و برخی مستحب می دانند حال بحث این است که بر زن حائض موطوئه کفاره واجب است یا نه ؟ مرحوم سید ره می فرماید کفاره واجب نیست حتی اگر خودش هم وطی را قبول کند فقها و محشین نوشته اند بلا خلاف ظاهر ، یعنی هیچ اختلافی درمساله نیست چون :

اولا : اخبار وجوب کفاره مربوط به مرد واطی است

ثانیا : اگر زن حائض شک کند که آیا کفاره بر او واجب است یا نه ؟ اصل این است که کفاره بر او واجب نیست

ثالثا : اجماع فقها می باشد البته نباید با بحث کفاره روز ماه رمضان خلط کرد که اگر زن در ماه رمضان در حال روزه قبول کند که مرد با او نزدیکی کند مثل شوهر ، زن کفاره جمع باید بدهد چون دلیل مستقلی و نص خاصی آنجا می باشد اما در اینجا دلیل و نص خاصی نداریم

بحث بعدی : شرایط وجوب کفاره می باشد که چهار شرط ذکر شده لست

اول : علم که واطی باید بداند وطی حائض حرام است ، جاهل به موضوع یعنی نمی دانست زن او حائض است و جاهل به حکم یعنی نمی دانست وطی حائض حرام است و دوم از روی عمد باشد ، سوم بلوغ و چهارم عاقل باشد

دلیل : روایاتی است که در باب کفاره وطی حائض آمده است و این روایات دارای عناوینی است که به تناسب حکم و موضوع می توان از آن استنباط کرد

اول : عصی ربه است یعنی اگر حائض را وطی کند معصیت خدا را کرده و و معصیت خدا برای دیوانه و بچه و جاهل نیست بلکه برای عالم به حرمت و عامد و عاقل و بالغ است

دوم : یستغفر الله که اگر مالی نداشت استغفار کند که اسنتغفار برای تحقق معصیت است و معصبت برای عالم و عامد ‌و بلوغ و عاقل است

سوم : توبه است و توبه برای این چهار نفر است

سوال : آیا جاهل به موضوع یا حکم کفاره دارد یا نه ؟

جاهل قاصر خارج از بحث است و کفاره بر او واجب نیست چون مساله شرعی به او نرسیده بود اما در جاهل مقصر یعنی کسی که متمکن از سوال است و سوال نکرد و وطی کرد مرحوم سید ره در عروه فرمودند احتیاط بر جاهل مقصر وجوب کفاره است و حضرت امام ره در تعلیقه فرمودند این احتیاط ترک نشود و بر این حکم هم ادعای اجماع شده و از طرفی وقتی عنوان معصیت صدق کرد اخبار وجوب کفاره شامل آن می شود

نظر استاد : جاهل چه قاصر و مقصر کفاره ندارند بخاطر حدیث رفع که رفع ما لایعلمون در حدیث رفع مطلق است و مالا یعلمون هم مقصر و هم قاصر را شامل می شود و جاهل مقصر درحکم عامد نیست و مواد کثیری در فقه است

مثال اول : قبل از احرام لباس مخیط پوشیده بود و بالای این لباس مخیط لباس احرام می پوشد اینجا اگر این شخص جاهل باشد از امام صادق علیه السلام سوال کردند که آیا چیزی بر او است یا نه ؟ یعین کفاره باید بدهد ؟ حضرت فرمودند چیزی بر او نیست چون فرمودند اَیُّما رجل ( هم مرد و هم زن ) رکب امرا بجهالة فلا شیی علیه که این قاعده عمومی است و اینجا علت تام است و هم جاهل قاصر و هم مقصر را شامل می شود و برای این حدیث مخصصی نیست

مثال دوم : اگر کسی در ماه رمضان از روی جهل افطار کند کفاره ندارد اما روزه باطل است اما بعد از ماه رمضان قضا می کند هم درجاهل قاصر و مقصر

مثال سوم : عده زن هنوز تمام نشده ازدواج کند که هم عاقد و طرفین جاهل هستند که در عده عقد واقع نمی شود اینجا عقد که محقق نشده و عده را باید تمام کند و بعد از تمام شدن عده ازدواج کند و این حرمت ابدی نمی آورد چون جاهل بوده است و اتفاقا صحیحه عبد الرحمان بن حجاج هم در این زمینه وارد شده است

مثال چهارم : شخصی جاهل به خمریت مایع است یا جاهل به حرمت خمر است و شرب کرد حد بر او واجب نیست چون الحدود تُترک بالشبهات که جهل هم یکی از شبهات است