موضوع: فی احکام الحائض

مرحوم سید چون قائل به وجوب کفاره است ترتیب وجوب آن را بیان کرده است که اگر در اوائل حیض وطی کند یک دینار بدهد و دینار طلا است و اگر در وسط حیض باشد نصف دینار و در آخر آن ربع دینار بدهد این کفاره بر عهده زوج است و مهم این است که زوجه اگر حائض بود چه به عقد دائم و منقطع و چه کنیز و چه آزاد کسانی که می گویند کفاره بر مرد واجب است از این جهت فرقی نمی گذارند که در هر صورت کفاره بر مرد واجب است

دلیل بر ترتیب هم اجماع است که در انتصار و شیخ در خلاف فرمودند و هم روایت داود بن فرقد و مرسله صدوق است که گذشت ، در برخی روایات اشاره به کفاره وطی حائض به دینار دارد و ترتیب را نگفته یا اشاره به نصف دینار کرد اما اشاره ای به اول و وسط و آخر حیض نکرده است فقها این روایات را حمل کرده اند که روایت یک دینار به اول حیض و ربع دینار به وسط حیض و قرینه دارد یکی اجماع و دوم مرسله صدوق و داود است و از سوی دیگر روایات مطلق است و فرقی بین کنیز و آزاد و .... نمی گذارد

اما کفاره وطی مملوکه حائض : سید ره می فرماید برای واطی سه مد طعام بدهد و سه فقیر پیدا کند و به هر کدام یک مد بدهد و فرقی نمی کند این مملوک هم خودش مملوک باشد و هم پدر و مادرش مملوکه باشد یا عبد مُدبَّر باشد یعنی بعد از وفات من تو آزاد باشی یا عبد مکاتب باشد که مثلا نوشته ای می دهد که اگر دو سال پیش من کار کنی آزاد می شوی یا ام ولد باشد که در تمام این موارد واطی باید سه مد طعام بدهد

اما ادله وجوب کفاره در وطی امه :

اول : اجماع منقول است که سید در انتصار آورده و شیخ در خلاف بیان کرده است

دوم : شهرت فتوا ییه بین اصحاب است.

سوم : روایت فقه رضوی است که ، و إن جامعه أمتک و هی حائض فعلیک أن تتصدق بثلاثة أمداد ، که این شهرت فتوائیه و روایت فقه رضوی مطلق است و همه موارد را شامل می شود

نظر استاد : بر این ادله فوق نمی شود اعتماد کرد چون اجماع که مدرکی است و مدرک آن همین فقه رضوی است و از حدیث وجوب فهمیده نمی شود و اعم از وجوب و مستحب است و اکثر متاخرین از تصدق استحباب برداشت کرده اند و شهرت فتوائیه ظنی است و دلیل اعتبار می خواهد فقط یک روایت داریم و آن حسنه عبد الملک است که از امام سوال کرد که مردم می گویند کفاره یک دینار یا نصف دینار است و مردم یعنی اهل سنت و حضرت فرمودند تصدق عشرة مساکین صدقه دهید و دینار و نصف و ربع دینار نمی خواهد

اما اشکال حدیث :

اولا : این حدیث ثلاثة امداد ندارد و عشرة مساکین دارد لذا چرا امام علیه السلام فرمودند ده مسکین

ثانیا : که امام علیه السلام می‌خواهند جان شیعه حفط شود و سائل هم نظر اهل سنت را بیان کرد و امام علیه السلام می خواستند مخالفت کامل با اهل سنت نشود و این مدارا کردن است لذا فرمودند عشرة مساکین ، مدارا کردن دو قسم است یکی اینکه حکمی را بر خلاف شریعت بیان می کند که از امام قبیح است و دوم به افضل الفردین اشاره دارد که این واطی که با امه خودش در دوران حیض وطی کرد در یک صورت کفاره دارد و صورت دیگر آن کفاره مستحب است لذا به ما بفهماند حکم کفاره واطی امه همان ثلاثة امداد است اما امام اشاره به فرد افضل کردند که اگر ده تا بدهد ثواب بیشتری می برد

مرحوم سید ره در ادامه فرمودند نعم ، در عبد مُبعَّضه یعنی نصف آزاد و نصف دیگر مملوک و عبد مشترک که دو مالک دارد و عبد مزوجه و عبد محلله فرمودند کفاره واطی اشکال دارد چون این چند قسم از احدها را نمی دانیم متعلق به زوجه هست یا ملحق به امه ؟ که اگر ملحق به زوجه باشد اول حیض اگر وطی کند یک دینار و وسط ، نصف و آخر ربع دینار است اما اگر امه باشد کفاره اش سه مد است

وجه اشکال : این است که علم اجمالی داریم یا در زوجه داخل هستند یا در امه و علم اجمالی منجز تکلیف است و باید احتیاط کرد که هم سه مد و هم دینار بدهد

بعد سید ره می فرماید و لا یبعد الحاقا بالزوجة که بعید نیست این سه قسم را ملحق به زوجه بکنیم و الاحوط الجمع بین الدینار و الامداد

نظر استاد : الحاق به زوجه مخدوش است و باید تفصیل بدهیم بین این چند قسم که در امه مبعضه و مشترکه باید کفاره وطی را به ترتیب بدهد در امه مزوجه و محلله باید همان ثلاثة امداد را بدهد ولی چون این مباحث مبتلا به نیست بیش از این ادامه نمی‌دهیم