موضوع: مساله 1 و 2

مساله اول : زنی که در اثنای نماز حیض می‌شود چه حکمی دارد ؟ مرحوم سید ره فرمودند اگر قبل از سلام دادن حیض بشود نماز باطل است اما اگر بعد از سلام دادن حیض شود نماز صحیح است در مباحث صلاة بحث است که آیا تسلیم جزء صلاة است که اتمام نماز به تشهد یا به سلام است ؟ از کلام سید ره استفاده می شود که سلام را جزء نماز می دانند اما برخی می‌گویند اتمام نماز به تشهد است و سلام جزء نماز نیست و یک واجب مستقل است که برای خارج شدن از نماز واجب شده و برخی گفته اند مستحب است در این صورت اگر بعد از اتمام تشهد حیض شود نماز صحیح است و نهایتا که آنچه او را از نماز بیرون می برد نخوانده چون معذور بوده است

اگر شک کند که آیا در اثنای نماز حیض شده یا نه ؟ چون چیزی خارج شده و نمی داند ترشح رحم است یا خون حیض است ؟ که اینجا نماز صحیح است چون استصحاب عدم حیض جاری است و همان استصحاب طهارت است که در صحیحه زراره ( لا تنقض الیقین بالشک ) درباره مدرک آن همین استصحاب طهارت است همچنین قاعده فراغ جاری است بنابراین آنکه اتمام صلاة با تشهد با شد

حال اگر با استصحاب طهارت نماز را ادامه داد و بعدا کشف خلاف شد در اینجا نماز باطل است چون در اصول بیان شد که اگر به وظایف ظاهریه عمل شود وقتی کشف خلاف شد مجزی نیست

سوال آیا فحص واجب است یا نه ؟ خیر چون شبهه موضوعیه است که در شبهه موضوعیه فحص واجب نیست زیرا اطلاق اخبار حجیت استصحاب دلیل است به اینکه زن حائض در اثنای نماز اگر شک کند نیازی به فحص ندارد

سوال : آیا قاعده عدم وجوب فحص در سایر مبطلات در صورت کشف خلاف جاری است یا نه ؟ چون مقتضای اطلاق و عموم این است که هرچه درباره مبطلیت حیض گفته شد در بقیه مبطلات هم جاری است در حیض گفتیم فحص واجب نیست و در جای دیگر هم همین است که اگر کشف خلاف شد نماز باطل است

مساله دوم : جواز سجده بر حائض و عدم جواز، یکی از سجده ها سجده شکر است که یک توجه و ذکر است و مخالفی در مسئله نیست و این برای زن حائض جایز است و حرمتی ندارد بله از مرحوم شیخ در تهذیب آمده است که لا یجوز السجده الا الطاهر من النجاسات بلا خلاف ، سجده جایز نیست مگر برای کسی که از نجاست ها پاک باشد و می گوید هیچ خلافی در مساله نیست که استفاده می شود که سجده شکر بر او جایز نیست

اشکال استاد : ادله سجده شکر مطلق است چه برای طاهر و غیر طاهر و باید کلام شیخ را تأویل برد که منظور سجده عزائم است که طهارت می خواهد چون قدر متیقن از یک کلام مطلق سجده عزائم است

دوم : سجده تلاوت است یعنی زن حائض سوره سجده دار را می خواند و به خواندن گوش می دهد یا تلاوت دیگران را می شنود که اینجا سجده بر او واجب است و سه دلیل آورده‌اند

دلیل اول : اطلاق امر به سجود است یعنی امر به سجده واجب برای هر کسی که آیه سجده را شنیده چه مرد و چه زن و چه طاهر و غیر آن باشد باید سجده کند

دلیل دوم : استصحاب است که در حال طهر اگر آیه سجده را شنیده بر او واجب بوده سجده کند حتی در حال جنابت و حدث

دلیل سوم : روایات است که مثل علامه فتوا دادند به وجوب سجده که شرط طهارت نشده است ، مثل صحیحه عبدالله بن سنان از امام صادق علیه السلام پرسید که مردی آیه سجده ای که قرائت می شد را شنید حضرت فرمودند سجده بر او واجب نیست مگر اینکه برای شنیدن قرائت قرآن آن شخص سکوت کرده و گوش کرد لذا بر او واجب است که سجده کند در این حدیث اسم رجل آمده به قاعده اشتراک بین زن و مرد در احکام استفاده می‌شود که زن هم اگر در حالی که آیه سجده را گوش کند واجب است سجده برود به علاوه قاعده اشتراک می‌گوییم این صحیحه معارض ندارد چون معارض ندارد قاعده اشتراک مُحَکَّم است و باید توجه شود بله فقط معارضه در سماع است و استماع نیست مرحوم شیخ مفید در مقنعه و سید مرتضی در انتصار و شیخ در تهذیب و ابن حمزه در وسیله سجده را برای حائض حرام کردند اما همین شیخ در استبصار سجده را برای حائض واجب کرده‌اند به دلیل روایت ابی عبیده که سالت ابا جعفر علیه السلام عن الطامث تسمع السجده حضرت فرمودند ان کانت من العزائم فالتسجد اذا سمعتها که اگر استماع کرد باید سجده کند مرحوم شیخ در تهذیب فرمودند این امر فالتسجد حمل بر استحباب می‌شود پس واجب نیست مرحوم صاحب جواهر فرمودند شیخ می‌خواست بین دو خبر جمع کند خبر زراره و محمد بن مسلم که سجده را برای حائض حرام می‌دانند اما خبر ابی عبیده سجده را واجب می‌داند

نظر استاد : اگر حائض گوش دهد احتیاط واجب این است که بلافاصله سجده کند چون شهرت عظیمه بر سجده وجود دارد

سوم : این است که به قصد شنیدن آیه سجده‌دار نبود اما ناگهان به گوشش رسید عده‌ای فرمودند سجده واجب است چنانچه سید در عروه فرمود ولی روایات متعارض است

نظر استاد : عدم وجوب است ولی جایی که استماع کند سجده‌ بر او واجب است