بحث در این بود که آیا حرمت عبادات حائض تشریعیه یا ذاتیه است ؟ ادله کسانی که قائلند حرمت عبادات تشریعیه است در جلسه قبل به یک دسته از روایات اشاره شد

اما دسته دوم : روایات استظهار است که در ایام استظهار فرمودند که عبادت در این ایام از باب احتیاط ترک شود و لازمه این فرمایش این است که نماز و روزه بر حائض حرمت ذاتیه دارد چون اگر حرمت تشریعیه داشت احتیاط در ترک نبود بلکه احتیاط در جانب فعل بود چون در ایام استظهار احتمال می دهد حیض نباشد و نسبت به نماز امر شرعی دارد و به داعی احتمال وجود امر شرعی باید احتیاط کند و نماز را بخواند اینکه فرمودند در این ایام عبادت را ترک کند لازمه اش این است که عبادت حائض بالذات حرام است

اشکال استاد : اخبار استظهار دلالت بر حرمت ذاتیه ندارند چون اگر ذاتا عبادت حرام باشد دوران بین وجوب و حرمت می شود که در دوران بین محذورین احتیاط جاری نیست لذا زنی که خون او استمرار پیدا کرد اما روز اول نمی داند چند روز است باید احتیاط کند یعنی روز اول و دوم نماز نخواند چه قائل به حرمت شرعیه عبادات حائض باشیم و چه قائل نباشیم و علت احتیاط این است که در این موارد فقها جانب حرمت را بر وجوب ترجیح می دهند و مؤید ما این است که احتیاط دو موافق دارد یکی با قاعده امکان که اذا امکن الدم حیضا فهو ممکن یعنی حیض است و همچنین موافق با استصحاب تعلیقی است یعنی اگر تا سه روز ادامه پیدا کند استصحاب حیض جاری می شود

اما بررسی روایات استظهار :

منها : موثقه عبد الرحمان بن ابی عبدالله است

متن روایت : محمد بن الحسن بإسناده عن موسى بن القاسم، عن عباس بن عامر، عن أبان بن عثمان، عن عبد الرحمان بن أبي عبد الله قال: سألت أبا عبد الله عليه السلام عن المستحاضة أيطأها زوجها؟ وهل تطوف بالبيت؟ قال: تقعد قرؤها الذي كانت تحيض فيه، فإن كان قرؤها مستقيما فلتأخذ به، وإن كان فيه خلاف فلتحتط بيوم أو يومين ..... وكل شئ استحلت به الصلاة فليأتها زوجها ولتطف بالبيت. [1]

راوی سوال کرد که شوهر در ایام مستحاضه می تواند نزدیکی کند و آیا زن طواف می تواند انجام بدهد ؟ حضرت فرمودند این زن در ایام حیض نماز را کنار بگذارد در صورتی که حیض او مستقیم بود اما اگر غیر مستقیم بود مثلا مضطربه بود باید احتیاط کند به یک روز یا دو روز و هر کجا نماز بر او جایز است شوهر می تواند نزدیکی کند و طواف کعبه هم می تواند انجام دهد

تقریب استدلال : در سند روایت اشکالی نیست اما در دلالت ممکن است استدلال شود به این روایت برای حرمت ذاتیه عبادات چون حضرت فرمودند فلتحط بیوم او بیومین که احتیاط کن یک روز یا دو روز یعنی احتیاطا نماز نخواند و هر کجا امر به ترک نماز شود دلیل بر این است که حرمت ذاتیه است چون اگر حرکت تشریعبه بود احتمال می‌دهد امر شرعی دارد لذا احتیاط بر فعل است یعنی انجام بدهد

اشکال استاد :

‌ اولا : زنی که عادت او مستقیم نیست یا مبتدئه یا مضطربه یا ناسیه است و در ایام استظهار وظیفه احتیاط نیست و باید سه روز یا هفت یا ده روز را اختیارا انتخاب کند و حکم به تخییر شده است

ثانیا : احتیاط مطلق یعنی جمیع عبادات باید رها شود ، در اینجا مراد نیست در حالی که در متن حدیث به دو مورد اشاره شده یکی نزدیکی و دوم طواف پس منظور امام علیه السلام احتیاط مطلق نیست و همین دو‌مورد است پس هرگز دلالت بر ترک عبادت ندارد

اما ذیل حدیث دارد « که و کل شیی استحلت به الصلاة ... که هر کجا نماز بر او حلال بود شوهر می تواند نزدیکی کند و طواف جایز است این عبارت قرینه است بر مدعای ما که احتیاط مطلق نیست بلکه دو‌ مورد را نام بردند

منها : روایت اسماعیل جعفی از امام باقر علیه السلام است که المستحاضة تقعد ایام ثم تحتاط بیوم او بیومین

منها : روایت عمر بن اذینه از فضیل از زراره از امام باقر و امام صادق علیهما السلام که المستحاضة تکف عن الصلاة ایام اقرئها و تحط بیوم او یومین

منها : از محمد بن مسلم از امام باقر علیه السلام فی الحائض اذا رأت الدم بعد ایام الذی کانت دم فیها فدع الصلاة یوم او بیومین ، از این سه حدیث استدلال کرده اند که عبادت حائض حرمت ذاتیه دارد چون امر به ترک نماز شده است و اگر حرمت تشریعی بود امر به ترک نمی شود