موضوع: حیض - مساله 5 و 6

مساله پنجم : زنها در همان دوران ابتدایی حیض ایامی را به عنوان حیض خود قرار می دهند مثلاً هفت روز بوده در این ایام نماز را ترک کرده و بعداً کشف خلاف شد به اینکه زمان حیض ایشان از نظر عدد پنج روز بوده بر ایشان واجب است که دو روز از این پنج روز را قضا کند چون در این دو روز حائض نبوده یا اگر هفت روز نماز را ترک کرد و بعد از هفت روز روزه گرفت و برای او کشف شد که ایام حیض ایشان نه روز بوده است نه هفت روز باید آن دو روز را قضا کند چون آن دو روز در ایام حیض واقع شده بود روزه اش باطل بود و قضای روزه ماه رمضان بر زن حائض واجب است یا اگر متوجه شد که تمام هفت روز حیض نبوده و مستحاضه بوده ایام حیض او غیر از این هفت روز بوده و اختیار او اشتباه بوده این هفت روز را اختیار کرد که حائض است در حالی که حائض نبوده است و تمام این ایام نمازهایی که کنار گذاشته همه آنها قضا دارد به دو جهت :

اول : ما فات در اینجا صادق است چون حدیث داریم اقض ما فات ، بر اساس این قاعده باید قضا کند

دوم : که حکم ظاهری در باب حیض زمانی موثر است که کشف خلاف نشود وقتی حکم واقعی زن روشن شود وظیفه ظاهری او شرعا و عقلا مجزی نیست چون صدق ما فات بکند قضا بر اساس صدق ما فات است و موضوع آن فوت است لذا زن حائض اگر نماز را ترک کند و کشف شود که حیض نبوده این حکم ظاهری او مانع صدق اقض ما فات نمی شود چون فوت واقعی است و وظیفه واقعی او قضا است تا اینجا مربوط به تبین و کشف خلاف از روی علم بود یعنی علم پیدا کرد که آن هفت روز حیض نبوده است

حال اگر از راه عادت کشف خلاف شود مثل اینکه عادت را می دانست ‌ و الان عدد را فراموش کرد بعد از اینکه عادت را که هفت روز قرار داده بود یادش آمد نه روز بوده لذا نمازی که ترک کرده بود و روزه ای که گرفته باید قضا کند ، گاهی کشف خلاف از صفات بوجود می آید در اینجا هم اگر صفات او چهار روز بوده نَه ده روز و ایشان ده روز نماز را ترک کرده باید شش روز را قضا کند چون کشف خلاف شده که ده روز حیض نبوده است

سوال : آیا نسیان عذر نیست و اگر عذر است چرا قضا بر این زن که ناسیه عددی است واجب می شود ؟

نسیان برای این زن عذر می آورد از جهت اینکه وظیفه این زن این است که عدد را انتخاب کند که طبق روایت عدد آن هفت است و بحث ما درباره عادت واقعی این زن است و لذا هر وقت متذکر عادت واقعی شد تکلیف بر او منجر است لذا باید قضا کند

سوال : کسی که نه علم به خلاف پیدا کرد و نه عادت او یادش آمد چرا باید از راه تمییز محاسبه کند و به همان تعداد محاسبه کند ؟ چون در دوران بین عادت و تمییز زمانی که کشف خلاف شود مرجع تمییز است نه عادت و نه عدد یعنی باید صفات را نگاه کند که اگر ده روز ترک کرد و خون او چهار روز صفت حیض داشت شش روژ دیگر باید قضا کند چون وظیفه او رجوع به تمییز است

اشکال استاد بر اصل متن سید ره : زنی که صاحب عادت نیست و صفات مختلفی هم ندارد و برای او کشف خلاف نمی شود و کشف خلاف در جایی است که صاحب عادت باشد آنگاه به خیال اینکه عادتش است نماز و روزه را ترک کند و بعدا کشف خلاف شود که عادتش نبوده است پس برای کبری کشف خلاف مصداقی پیدا نمی شود و فقط یک مصداق می توان درست کرد که مبتدئه یعنی کسی که اولین بار خون می بیند و عادتش مستقر نشده و صفت حیض را ندارد وظیفه اش این است که به اقارب مراجعه کند و وقنی مراجعه کرد و دید آنها پنج روز حیض می شوند و او هم بر اساس اقارب پنج روز حیض قرار داد و نماز را ترک کرد و بعدا کشف خلاف شد که حیض اقارب چهار یا شش روز است که این مثال کشف خلاف است اما نادر و شاذ است لذا در این مساله نظر ما این شد که در خارج مصداقی وجود ندارد

مساله ششم : وارد برخی از اقسام ذات العاده می شویم

قسم اول : که هم وقت و هم عدد مشخص است در اینجا اگر برخی از ایام بیش از ده روز خون دید تا ده روز حیض و مازاد آن مستحاضه است که گذشت

قسم دوم : وقت معین اما عدد مضطرب است اگر بیش از ده روز خون دید وظیفه او چیست ؟ سید ره فرمودند حال این زن مثل همان حال مبتدئه است یعنی رجوع به اقارب می کند و اگر اقارب نداشت یا عادتشان مختلف باشد اینجا مخیر است و وظیفه اش تمییز است در صورتی که خون او بیش از ده روز باشد ولی اگر خون او ده روز است مجموع حیض است و دیگر وظیفه اش تمییز نیست

تبیین مساله بر اساس اموری است :

امر اول : منظور سیدره از عادت وقتیه ، مضطربه است از نظر عدد ، توضیح ذلک : مضطربه تارة به معنای اعم است اگر به معنای اعم بود شامل ناسیه هم می شود و اخری به معنای اخص است که فقط مضطربه عددی را شامل می شود از آنجایی که ناسیه عدد ابتدا مراجعه به صفات می کند نه اقارب قرینه است براینکه منظور سید ره از عادت وقتیه مضطربه عددیه است یعنی به معنای اخص است و شامل ناسیه نمی شود مضطربه اخص یا به خاطر این است که عادتش بر روی عدد معینی مستقر نشده و یا اینکه عادتش مستقر شده ولی کم و زیادی دارد چنین زنانی به اقارب مراجعه می کنند نه صفات