موضوع: جمع بندی مباحث

جلسه 37

جمع بندی مباحث قبل : هیچ یک از این جمع های ذکر شده در جلسات قبل معارضه بین اخبار استظهار و اخبار اکتفای به نماز و غسل را حل نمی کند لذا همواره معارضه باقی است کسی که بیش از ایام عادت خون می بیند که مقتضای اخبار استظهار این است که یک روز یا دو روز صبر کند و مقتضای اخبار اقتصار به غسل و صلاة این است که ایام استظهار ندارد

نظر استاد : اخبار استظهار مقدم است چون دلالت آنها اظهر و اشهر و اکثر است و به حدی است که به تواتر می رسد و در باب تعادل و تراجیح در رسائل و کفایه بیان شد که اگر جمع عرفی ممکن نبود جمع جهتی یا مرجح سندی یا دلالی مقدم شود در اینجا هم مرجح دلالی بنام اظهریت و هم مرجح سندی بنام تواتر و ضمنا اشهر است را داریم

اما سه امر در پایان این مساله باقی مانده است

اول : مضامین اخبار درباره استظهار مختلف است در برخی اخبار یک یا دو یا سه یا ده روز آمده است که مثل صاحب جواهر ره فرمودند تا ده روز صبر کند چون در روایان آمده است ضمن اینکه هر وقت شک کند در ادامه استظهار را باید حائض بردارد و ضمناً قاعده امکان را هم دارد [1]

توضیح کلام صاحب جواهر ره : خارج شدن خون بعد از ایام عادت در زنها مختلف است بخاطر مزاج و محیط و ... باعث می شود که ما ایام استظهار را از اهل بیت علیهم السلام مختلف داشته باشیم وقتی که استمرار پیدا کند اگر ایام عادت زن هفت روز بود و ده روز استمرار پیدا کرد سه روز که اضافه شود ده روز می‌شود که این حیض می‌باشد و بعد آن استحاضه است و اگر ۷ روز خون دید و بعد قطع شد و بعد از سه روز دیگر ۱۰ روز خون دید اینجا هم باید آن سه روز اول یا آن هفت روز با هم حساب کرد که حیض و بقیه مستحاضه می شود پس این ایام استظهار برای کشف و ظهور حال زن است که این قاعده هم باید داشته باشیم که بیشتر از ده روز دیگر استحاضه است

دوم : فقها درباره وجوب یا استحباب استظهار اختلاف داشته که سید ره در عروه مستحب می دانستند که اگر کسی عادت او هفت روز است و صبح روز هشتم لکه ای دید مستحب است یک یا دو روز صبر کند

نظر استاد : ایام استظهار واجب است مثل نظر قدما و معاصرین مثل حضرت امام ره و اقای اراکی ره چون در روایات استظهار امر آمده و امر دال بر وجوب است و بر زن واجب است حال خودش را کشف کند و اطمینان حاصل کند که حیض هست یا نیست

مثلا در روایات آمده که لتقعد بنشیند و نماز نخواند یا لتحتط یا استظهر یا تستظهر یا تحتاط که جمله خبریه درمقام انشاء دال بر وجوب است تا زمانی که قرینه ای نباشد

امر سوم : با وجود اختلاف مضامین روایات به یوم و یومین و سه روز استظهار وظیفه زن کدامیک از این روزها هست ؟ عده ای از فقها فرمودند که مخیر است بین یکی از این مقادیر مثل صاحب مقنعه و دروس و مجمع البرهان ، چون عادات و حالات بدن و مزاج مختلف است و روایات بر اساس اختلاف فوق مختلف است لذا اگر زنی نه رزو عادت است و ایام استظهار او یک روز است و یا کسی که هشت روز است ایام استظهار او دو روز می باشد لذا اختیار آن با زن است که ببیند عادت او چقدر است تا ایام استظهار خودش را حساب کند

نظر استاد : تخییر نیست چون حائض مردد است و برای رفع تردید بر او واجب است که ایام استظهار را در نظر بگیرد و وجوب آن تعیینی نیست