موضوع: مستند قاعده امکان

درباره قاعده امکان از سه جهت بحث مطرح شد که جهت اول دیروز گذشت

اما جهت دوم : درباره مستند این قاعده است

مستند اول : عده ای گفته اند اصل است

اشکال استاد : اگر مراد این عده اصالة الغلبه باشد یعنی غالب زنان خونی که اولین بار از آنها خارج می شود ولو اینکه به رنگ زرد باشد ادامه پیدا می کند و حیض محسوب می شود نه استحاضه بنا بر ابن اصل اگر چه یک اصل عقلایی است اما دلیل اعتبار ندارد چون ظن است و اگر مراد اصالة الظهور باشد اشکال آن این است که خون زرد فاقد صفات است و هرگز از فاقد صفات ، حیض بودن استظهار نمی شود چون ظهور برای آن خونی است که صفات را داشته باشد و اگر مراد از اصل استصحاب باشد این استصحاب یا اصل مثبت است یا معارض است چون اگر استصحاب عدم استحاضه جاری کنیم معارضه با استصحاب عدم حیض است و اگر استصحاب عدم حیض بودن این دم جاری شود لازمه عرفی و عقلی این است که دم جراحت است بله اگر استصحاب بقای دم تا سه روز شود قبلا بحث کردیم که این استصحاب را می پذیریم

مستند دوم : برای قاعده امکان بنای عرف است یعنی در دوران حیض آنچه متعارف است این است که اگر خون دید و احتمال بدهد عرف بنای بر حیض می گذارد

اشکال استاد : این بنای عرف از نظر شارع امضا نشده است چون در روایات آمده است که این خون محتمل است از روی بیماری باشد ابن اثیر در نهایه در ماده عزل از ابن عباس حدیث نقل کرده است که سئل عن الاستحاضه فقال علیه السلام ذلک العازل یقضوا کلمه یقضوا به معنای یسیل است یعنی جاری می شود و کلمه عازل اسم عروق است یعنی تیکه های عروق است که در استحاضه جاری می شود ، در فصل استحاضه قبل از مساله اولی بحث می شود که این باره خونهایی که از رحم خارج می شود حیض هست یا نه ؟ لذا بنای عرف جزء موضوعات شارع نیست و نمی تواند مستند قاعده امکان باشد

و لو سلم ذلک المستند : روایات بنای عرف را رادع است و فاقد صفات را حیض نمی داند و بحث ما در این خونی است که به رنک سرخ نیست و فاقد صفات است

مستند سوم : سیره متشرعه که خون زرد برای مبتدئه در حکم حیض است بخاطر قاعده امکان

اشکال استاد : این سیره برای ما ثابت نشده مگر اینکه سه روز متوالی خون ببیند

مستند چهارم : از صاحب کشف اللثام است که یک امر اعتباری است و فقیه آن را ساخته است که اگر امکان حیض در جایی نباشد حکم به حیض نمی شود چون یقین به حیض نیست و اگر ما قاعده امکان را کنار بگذاریم خیلی از موارد باید حکم به حیص نکنیم

اشکال استاد : برای کشف حیض بدون دم نیازی به قاعده امکان نیست چون این قاعده اماریت و طریقیت ندارد در حالی که امارات طریقی داریم که می تواند حیض بودن را ثابت کند مثل استمرار دم تا سه روز یا اینکه خون حیض به شدت بیرون می آید و با وجود این امارات نیازی به این وجه اعتباری نیست

مستند پنجم : روایات است و اکثر ان را شیخ انصاری ره در کتاب طهارت آوردند که قبلا بیان شد و در آینده هم می آید

اشکال استاد : آن روایات ربطی به قاعده امکان ندارد چنانکه در همان بخش به توضیح روایات پرداختیم هر چند آقای حکیم ره قائل شدند

مستند ششم : اجماعات است که هم محقق کرکی در جامع المقاصد و صاحب شرح روضه و ... دارند

اشکال استاد : این اجماعات مدرکی هستند و مدرک آن هم همان روایات است که روایات هم امارات هستند