موضوع: تاویل روایت ماکان بعد الحیض فلیس من الحیض

اینکه امام فرمودند ما کان بعد الحیض فلیس من الحیض آیا شامل فاقد صفات و هم واجد صفات می‌شود یا نه ؟ از ظاهر عبارات مطلق فهمیده می‌شود که مطلقا نفی می‌کند که خون بعد از ایام حیض ، حیض نیست برای این حدیث تأویلاتی ذکر کرده اند

تأویل اول : دیروز بیان شد که مراد از این بعد الحیض زمانی است که ایان عادت تمام شده و بعد از انقضای ایام عادت دو روز خون می‌بیند آن دو روز حیض نیست ، جواب داده شد این خلاف ظاهر روایت است و دلالتی بر استمرار حیض ندارد آنچه شما بیان کردید از آن استمرار فهمیده می شود یعنی ایام عادت ادامه داشته وقتی تمام شد یک روز بعد باز هم خون دید آن خون که دیده حیض نیست

تأویل دوم : از شیخ یوسف بحرانی ره در حدائق جلد ۳ ص ۲۱۵ ، که منظور حدیث این است که در ایام استظهار واجب است عبادت ترک شود وقتی رسید به ده روز معلوم می شود که ایام حیض بوده و از ده روز هر مقداری که خون ببیند استحاضه است پس منظور از این بعدیت ایام استظهار است چون ایام استظهار داخل در حیض است لذا ایام استظهار را بعد الحیض می گویند معنای روایت این است که تا قبل از ده روز حیض است و بیشتر آن حیض نیست و فرقی نمی کند واجد یا فاقد صفات باشد

اشکال استاد : بیان ایشان خلاف ظاهر روایت است چون روایت کاری به ایام استظهار و عدم آن ندارد بلکه اشاره دارد به آن خون زردی که بعد از ایام حیض آن را می بیند چه حکمی دارد خواه می خواهد ایام استظهار داشته باشد یا نداشته باشد در آنجا حکم می کنیم که اگر صفات حیض را ندارد حیض نیست

تأویل سوم از استاد : بعد از عادت وقتیه اگر خون زردی بیند باید دید چه حکمی دارد ؟ مثلا اول هر ماه تا هفت روز خون می بیند و بعد از هفت روز خون زردی دیده باید حکم به حیض شود چون همانطوری که دو روز قبل از عادت وقتیه اگر خون می دید حیض بود الان هم که بعد از عادت وقتیه دو روز خون دیده باید حیض باشد به مقتضای صحیحه محمد بن مسلم فرقی نیست بین اینکه قبل از ایام عادت دو روز خون می بیند و یا دو روز بعد از ایام عادت لذا ما با این صحیحه تفصیل می دهیم روایت مورد بحث را به اینکه هر خونی که قبل از ده روز ببیند چه صفات حیض داشته باشد و چه نداشته با شد حیض است اما هر خونی که بعد از ده روز ببیند حیض نیست حتی اگر صفات حیض را هم داشته باشد چون دلیل حاکم گاهی دایره دلیل محکوم را توسعه می دهد و گاهی دلیل محکوم را تضییق می کند اینجا دایره دلیل محکوم را تضییق کرد و آن اینکه حیض مربوط به آنجایی است که از ده روز تجاوز نکند یا در ایام عادت یا نزدیک به ایام عادت اما بعد از ده روز حیض نیست بنابراین بعد الحیض در این حدیث اشاره به بعد از ایام عادت و بعد از ده روز است و دلیل صحیحه محمد بن مسلم است که فرمود آن خون زردی که بعد از حیض می بیند حیض است یعنی اگر عادت هفت روز بود و بعد از هفت روز دید آن هم حیض است که این مابعد حیض منظور بعد از ده روز است

جمع بندی بحث : این است که عبارت ، ما کان بعد الحیض فلیس بحیض سه تاویل داشت یکی اینکه بعد الحیض آن جایی است که حیض استمرار پیدا کرده و ایام عادتش تمام شده پس حمل می شود بر استمرار دم در ایام عادت که دو روز بعد از هفت روز هم خون ببیند که آن دو روز حیض نیست که گفتیم این خلاف ظاهر است اما تأویل دوم این بود که منظور از بعدیت بعد ایام استظهار و حیض است چون ایام استظهار همان ایام حیض است استظهار همان اوایل حیض تا دو روز را می گویند و سومین روز حیض حساب می شود چون اقل حیض سه روز است ، جواب دادیم که این خلاف ظاهر روایت است و سوم که منظور از بعدیت بعد از ده روز است در عین حال هم اگر خون زردی ببیند و صفات حیض را داشته باشد اگر احتیاط بکند بهتر است که وظایف مضطربه را انجام بدهد