موضوع: مساله حکم متماثلین در عدد

مساله دهم : درباره انقلاب و تغییر عادت است زنی که صاحب عادت ماهانه است گاهی عادت او تغییر می کند مثلا در ماه اول ودوم دو بار مثل هم خون می بیند پنج روز اول هر ماه خون می بیند اما در ماه سوم و چهارم عادت تغییر کرد مثلا روز دهم ماه سوم و چهارم پنج روز خون دید در اینجا به کدام عادت عمل شود ؟ فقها می فرمایند به عادت فعلی عمل شود که در مثال عادت سوم و چهارم می شود در ماه پنجم

این مساله نیازی به دلیل ندارد چون متسالم است همه شیعه و هم اهل سنت قبول دارند

اما دلیل تسالم : یکی صدق ایام و دوم صدق وقت معلوم که در روایات آمده است یعنی به ماه چهارم و پنجم ظاهر موثقه سماعه و مرسله یونس که کلمه ایام یا وقت معلوم در تشکیل عادت نقش موثری دارد و شامل این ماه چهارم و پنجم هم می شود چون از ماه دهم در سوم و چهارم و پنجم خون می بیند و وقت آن معلوم است

حال اگر دو ماه خون ببیند و مثل هم نباشد مثلا ماه سوم روز پنجم خون دید و به مدت چهار روز ماه چهارم روز هشتم خون دیده به مدت هشت روز که اصلا متماثلین نبود و یا بعد از آن عادت اول که محقق شد یک بار خون دید ولی همان یک بار هم از نظر عدد و هم از نظر وقت فرق می کند لذا از اطلاق موثقه سماعه و مرسله یونس بدست می آید که که حتما باید متماثل در دو خون باشد و الا عادت تشکیل نمی‌شود چه از اول باشد و یا نباشد

نظر استاد : در این مساله قائل به احتیاط هستیم مثل اقای خویی ره اما نه آن راهی که آقای خویی ره رفتند ، که این زنی که بعد از عادت ثابت خودش یک بار خون نامرتب دید باید احتیاط کند یعنی هم عادت عددیه و هم وقتیه را انجام دهد یعنی وظایف مضطربه را انجام دهد چون کسی که بعد از آن عادت سابق خون ببیند شک می کند که اگر شک او موضوعی باشد حق ندارد به موثقه تمسک کند چون تمسک به دلیل در شبهه مصداقیه دلیل حایز نیست در اینجا هم شک هست که صاحب عادت هست با نه یا عددیه یا وقتیه هست یا نه ؟ نمی توان از موثقه استفاده کرد

اما اگر شبهه مفهومیه بود تمسک به دلیل در شبهه مفهومیه دلیل جایز نیست چون مفهوم از راه دلیل احراز نمی شود و باید مفهوم را احراز کرد و لذا هر جا شبهه مفهومیه بود حکم به اجمال می شود

إن قلت : استصحاب جاری می شود که سابقاصاحب عادت بود و الان شک می شود با یک بار خون دیدن و با دو بار خون دیدن نامرتب آن عادت قبلی زائل شد یا نه ؟ استصحاب می کینم بقاء عادت سابق را

قلت : وقتی در مفهوم عادت شک کنید و یا در مصداق که نه موضوع و نه مستصحب محرز است لذا استصحاب جاری نیست چون شک در مفهوم تغییر دارید چون موضوع تغییر کرده لذا استصحاب جاری نمی شود و در صورت جاری شدن اصل مثبت می شود که لازمه عقلی استصحاب بقای عادت سابقه این است که تغییری در این زن حاصل شده است لذا جمع بین عادت عددیه و وقتیه کند که همان مضطربه است

نعم : اگر این بار به طور مختلف بعد از عادت اول خون ببیند قطعا عادت قبلی باطل شده و این عادت های مختلف در حکم مضطربه است و عادتی برای او مستقر نشده است