موضوع: مساله حکم متماثلین در عدد

مرحوم سید در عروه فرمودند که در عادت وقتیه باید دو ماه به طور مساوی خون ببیند اول هر ماه مثلاً مرحوم شیخ انصاری ره فرمودند نیازی به این فتوا نیست همین اندازه که طهر تکرار شد کافیست و تعداد ماه لازم نیست اگر دو تا طهر مساوی ببیند کافیست مثلاً سه روز حیض بود آنگاه ده روز پاکی دید سپس سه روز حیض شد آنگاه ۱۰ روز پاکی دید سپس سه روز حیض ببیند این می‌شود عادت وقتیش[1]

اشکال استاد : از خبرهای متقدمین مثل موثقه یونس مدار در تحقق عادت وقتیه تماثل بین دو حیض بر حسب زمان بود و نه مطلق تماثل که اگر مطلق تماثل بود حق با شما است همین اندازه که طهر ها مثل هم باشد عادت وقتیه محقق می‌شود لکن از ظاهر این دو روایت تماثل ها در زمان ملاک است و نه تماثل یعنی دو ماه پیش پشت سر هم مثل هم خون ببیند مثلاً اول و یا پنجم و یا بیست و هشتم هر ماه اینطوری تماثل بین زمان از عرف فهمیده می‌شود این است که عادت وقتی در دو ماه و یا بیش از دو ماه رخ بدهد و نه در یک ماه لذا خلاف ظاهر آن دو روایت است

فرع : آیا می‌توان دو عددی که قدر مشترک بینشان است ولی هر دو عدد ناقص است را عادت عددی حکم کنیم و بگوییم این زن با این وجود صاحب عادت عددیه است ؟ مثلاً در اول ماه ۴ روز خون دید و در ماه دیگر ۶ روز خون دید چه اول ماه دیگر و چه وسط ماه دیگر قدر مشترک ۴ روز است آیا می‌توانیم بگوییم عادت این زن چهار روز است و به این دو روز خارج از ایام حیض است و یا اینکه تفصیل قائل شویم به عادت وقتیه و عادت عددیه که در عادت عددیه قائل به عدد ناقص شویم اما در وقتی غالب عدد کامل شویم که در آن ماه چهار روز هم ببیند و یا بیشتر.

مرحوم علامه و شهید اول ره قائل هستند به اینکه عادت عددیه ناقصه داریم لذا[2] فرمود[3] اگر در دو وقت خون ببیند و عدد مختلف بود آن اقل عدد را انتخاب کند و آن عدد اول عادتش است به دو جهت ، جهت اول به خاطر اینکه آن قدر مشترک تکرار شده است و جهت دوم روایات و آیاتی که افراد طهر را بیان می‌کنند عام است و شامل می‌شود حتی عددیه ناقصه را،[4] مخالفت کردند[5] و گفته اند که در عادت عددیه لا اقل عددین محقق نمی شود که مستقلا در حیض دارد اینها همین قول دوم را دارند[6]

دلیل قائلین قول دوم : از ظاهر موثقه سماعه و مرسله یونس تساوی در عدد معتبر است تساوی با اقل عددین صدق نمی‌کند همچنین وقتی خون یک بار بعد از ۴ روز قطع شد و یک بار بعد از ۶ روز قطع شد وقت انقضا مشخص نمی‌شود و عادت تشکیل نمی‌شود پس باید عدد ها کامل باشد در غیر این صورت اخذ اقل عددین چه اشکالی درست می‌کند؟

جواب : امام[7] می‌فرماید در این صورت یک پاکی محسوب می‌شود و ما به دنبال دو پاکی می‌باشیم اگر کسی یک ماه چهار روز و یک ماه ۶ روز دید و قدر مشترک چهار روز بود یک حیض می‌شود و با یک حیض عادت تثبیت نمی‌شود چون شش روز را عادت حساب نکردید و چهار روز را عادت حساب کردید و قدر مشترک یعنی واحد لذا نمی توان عادت را به این صورت تشکیل داد لذا باید عادت ها مثل هم باشد و با ناقص نمی شود و سید ره برای همین کلمه متماثلین آوردند