الموضوع: كتاب الطهارة/غسل الجنابة /مسائل/ الدرس 97

(غسل جنابت - حکم غسلی که در اثنای آن حدث اصغر بوجود آید - ادله اقوال - اشکالات بحث )

اگر حدثی در اثنای غسل سر بزند در مساله سه قول بود که دو قول بررسی شد و قول سوم و هو المختار این است که غسل باطل و واجب است از اول شروع کند چون حدوث حدث در اثنای غسل مبطل است و چاره ای جز استیناف نیست و نیازی به وضو نیست اما ادله این قول :

دلیل اول از آقای خویی ره در تنقیح : که آیه وضو و غسل در سوره مائده حدث را دو قسم کرد یکی برای جنب و دیگری غیر جنب که وضو را برای غیر جنب و غسل را برای جنب واجب کرد برطبق این آیه کسی که در اثنای غسل جنابت بول می کند یا می خوابد نیازی به وضو ندارد چون وظیفه او وضو نیست و باید غسل را به تمامه انجام بدهد و با شستن سر و گردن یا حتی طرف راست غسل صادق نیست و شاهد آن این است که محرمات جنابت بر او حلال نمی شود شما در باب حج اگر حلق کنید قسمتی از محرمات حلال می شود اما در اینجا اگر سر و گردن شسته و حدث رخد دهد مس کتابت به قرآن و دخول در مسجد همواره حرام است لذا وظیفه این است که از ابتدا شروع کند و غسل را به تمامه انجام دهد ، تارة : حدث را ناقض می دانیم به معنای اینکه وضو باطل است و اخری : حدث ناقض است یعنی اینکه شستن اعضای سابقه بدون شستن بقیه اعضا محلل محرمات جنابت نیست و به این شخص نمی گویند ایشان غسل جنابت کرد چون ظاهر آیه إن کنتم جنبا فاطهروا این است که اوجده بتمامه باشد یعنی غسل به تمامه وجود داده شود و بین آن حدثی واقع نشود و منظور از ناقضیت قسم دوم است

دلیل دوم : استصحاب حدث است چون غسل تمام نشده و شک است که آیا حدث باقی است یا نه ؟ استصحاب بقای حدث جاری می شود پس باید از اول غسل را شروع کرد

إن قلت از آقای حکیم ره : استصحاب حدث محکوم به ادله رافعیت غسل برای حدث است چون روایاتی وجود دارد که غسل رافع حدث است و این شخص قسمتی از اعضا را به نیت غسل جنابت شسته و به مقتضای این روایات استصحاب محکوم می شود و اطلاق این روایات حاکم بر آن است

قلت : ما از ظاهر آیه ﴿إن کنتم جنبا فاطهروا﴾[1] استفاده نمی کنیم که غسل را ایجاد کنیم بلکه غسل را به تمامه ایجاد بکند و چنین اطلاقی از آیه استفاده نمی شود که حتی اگر جایی غسل تمام نشد و بین اعضا بول کرد مصداق فاطهروا در حق او صادق باشد و این غسل رافع حدث است و استصحاب بقای حدث محکوم است

إن قلت : ادله اولیه غسل اطلاق دارد و شامل می شود حتی آنجایی که در بین اعضای غسل حدث اصغر سر بزند که بازهم غسل صحیح است

قلت : مقتضای این ادله این است که موالات واجب نیست لذا می تواند اول روز سرو کردن را بشوید و وسط روز طرف راست و آخر روز هم طرف چپ را بشوید اما هرگز کسی نگفت با شستن یکی از این اعضا محرمات جنابت حلال شده است لذا حرف ما این است که با شستن برخی از اعضای بدن و رخدادن حدث بین آن غسل صادق نیست

دلیل سوم : دو روایت است یکی در فقه الرضا (" فإن أحدثت حدثاً من بول أو غائط أو ريح بعد ما غسلت رأسك من قبل أن تغسل جسدك، فأعد الغسل من أوّله".)[2] و دوم در عِرض المجالس است ( نام عرض المجالس برای این است که این کتاب که مرحم صدوق ره بنام امالی نوشتند عده ای گفتند با این کتاب آبروی مجالس شد ) البته این روایت در این کتاب پیدا نشد اما در وسائل وجود دارد

روایت :. وروى السيد محمد بن أبي الحسن الموسوي العاملي في كتاب (المدارك) نقلا من كتاب عرض المجالس للصدوق بن بابويه، عن الصادق عليه السلام قال: لا بأس بتبعيض الغسل تغسل يدك وفرجك ورأسك، وتؤخر غسل جسدك إلى وقت الصلاة ثم تغسل جسدك إذا أردت ذلك، فان أحدثت حدثا من بول، أو غايط، أو ريح، أو مني بعدما غسلت رأسك من قبل أن تغسل جسدك فأعد الغسل من أوله.[3]

مرحوم صدوق در کتاب الهدایة[4] به این دو روایت استناد بر بطلان غسل کردند و بسیاری از بزرگان گفتند این فتوای او نیست بلکه متن خود روایت است

نظر استاد : به نظر ما روایات فقه الرضا معتبر است که مرحوم علامه مجلسی ره در کتاب لوامع[5] دارد که جناب صدوق ره رساله عملی و فتاوای او همان روایت فقه الرضا است و به نظر ما جاعل حدیث در کتاب فقه الرضا نیست چون جاعلین ، حدیث جعل می کنند برای ترویج باطل و تحقیق بیشتر درباره فقه رضوی در موسسه ال البیت ج ۱ ص ۱۹ می باشد.