آیة 44/ سوره روم /تفسیر

موضوع: تفسیر/ سوره روم /آیة 44

﴿مَن كَفَرَ فَعَلَيْهِ كُفْرُهُ وَمَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِأَنفُسِهِمْ يَمْهَدُونَ﴾[1]

معنای این آیه این است که هر که به راه کفر و عصیان رود زیان کفرش بر خود اوست و هر که صالح و نیکوکار است و نیکوکار شود چنین کسانی برای شخص خود در بهشت آسایشگاهی خوش فراهم می سازند.

اولا این نکته این آیه در رابطه با تفسیر آیه گذشته هست که آخرین کلمه ای که در آیه قبل ﴿ يَصَّدَّعُونَ﴾[2] که گفتیم به معنای یتفرقون روز قیامت که بشود مردم دسته دسته می شوند گروه گروه می شوند حالا این آیه اشاره به آن یتفرقون یا َصَّدَّعُونَ دارد که این آیه به عبارت دیگر تفسیر کلمه ماقبل است که بعضی عمل صالح انجام می دهند و بعضی کفر می ورزند آن هایی که کفر می ورند زیانشون به خودشون برمی گردد و آن هایی که عمل صالح بعد از ایمان ارا نجام می دهند که اینها در آیات قبل مطرح شد بعد از ایمان عمل صالح انجام می دهند این عمل صالح برای آن ها در آخرت یک بستری است یک گهواره ای است یک آسایشگاهی مطمئن است و برای شخص خودشان هست نه برای دیگران.

و در جمله ﴿فَعَلَيْهِ كُفْرُهُ﴾[3] ممکن است بگوییم مضاف حذف شده و تقدیر آن می تواند این جور باشه و علیه وبال کفره یعنی هر کس کفر بورزد وبال کفرش بر خودش برمی گردد و ممکن هم هست بگویم مضافی در تقدیر نیست اگر مضافی در تقدیر نباشد معنای این می شود که هر چه کفر بورزد کفرش عاید خودش خواهد بود نه ضررش به دیگران برسد.

﴿وَمَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِأَنفُسِهِمْ يَمْهَدُونَ﴾[4]

نکته ای به نظرم می رسد که ﴿وَمَنْ عَمِلَ صَالِحًا﴾[5] مَنْ ظاهرش معنای مفرد دارد ولی ﴿فَلِأَنفُسِهِمْ﴾ [6] جمع آورده این با من مفرد سازگار نیست استاد: ظاهرا والله اعلم اراده ای که خداوند تبارک و تعالی کرده است از معنای من معنای من جمع است ولی ظاهر من مفرد است لذا گفته ﴿ وَمَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِأَنفُسِهِمْ يَمْهَدُونَ ﴾[7]

به معنای گستردن بستر و استفاده از آن است یعنی اگر کسی لحاف رو می ندازد تشک رو می اندازد و بالش رو می اندازد برای اینکه این بستر رو فراهم می کند که تا خودش استراحت بکند به این می گوید مهدا

این آیه دو قسمت دارد

قسمت اول آیه: ﴿مَن كَفَرَ فَعَلَيْهِ كُفْرُهُ﴾[8]

قسمت دوم آیه: ﴿وَمَنْ عَمِلَ صَالِحًا﴾[9]

کسانی هستند که ایمان آوردند یا ایمانی می آورند و عمل صالح انجام داند و عمل صالح شان مثل بستریست مثل گهواره ایست مثل تشک و آسایشگاهی است که برای خودشان در بهشت فراهم می کنند.

تا اینجا از فرمایشات علامه طباطبایی رحمه الله علیه استفاده کردیم و ضمنا در أَنفُسِهِمْ نظر به معنای من دارد به اعتبار معنای من فَلِأَنفُسِهِمْ آورده اما اگر به ظاهر من باشه مفرد است.

اما در تفسیر أطْیَبُ البَیان فی تَفْسیرِ القُرْآن یک شکل دیگر یا به بیان دیگر این آیه رو معنا می کند این آیه دو قسمت دارد

قسمت اول آیه: ﴿مَن كَفَرَ فَعَلَيْهِ كُفْرُهُ﴾[10] قسمت دوم آیه: ﴿وَمَنْ عَمِلَ صَالِحًا﴾[11] این آیه دو بخش دارد و عرض کردم که همان طوری که روز قیامت فرقه فرقه می شوند در دنیا هم یک عده عمل صالح انجام می دهند و یک عده کفر می ورزند در عین حال هر کس نتیجه عمل خودش رو می گیرد به تعبیر قرآن ﴿قل کلٌّ يَعْمَلُ عَلَى شَاكِلَتِهِ﴾ [12]

شاعر خیلی قشنگ گفته است بستگی به این داره که آدم با چه نگاهی و چه کار بکند.

بعضی ها همت دارند و کارهای بزرگی انجام می دهند و بعضی همتشان خیلی پایین است از قدیم می گفتند همت بلند دار که مردان روزگار از همت بلند به جایی رسیدند.

من نگاهی به بعضی از عزیزان عرض می کنم که اگر انسان بخواد به یک نکته ی قابل قبولی از زندگی برسد باید تا سن سی سالگی شاکله شخصیتش بسته بشود اما اگر بنا شد که از سی سالگی برود بالا حتی تا چهل سالگی هم ممکن است ولی آنهایی که نابغه بودند تو بیست و پنج سالگی و بیست سالگی بارشان رو بستند اما در عین حال اگر کسی می خواهد در این دنیا موفق بشود و در آخرت رستگار بشود باید همت بالایی داشته باشد

یکی از آن چیزایی که امروز به نظر می رسد ما خودمان رو مشغول این طرف و آن طرف نکنیم و مشغول عمل دیگران نکنیم و مشغول گفته های دیگران نکنیم امروز وظیفه داریم خوب درس بخوانیم ما در تراز علمای بزرگ همت علمای بزرگ در تراز امام رضا یاران امام رضا باید حرکت بکنیم یعنی یک کاری بکنیم که امام رضا ما رو دوست داشته باشد و یک کاری کنیم که امام زمان ما رو دوست داشته باشه ما نباید فلان محله می نشینیم یه آقایی خواندن نوشتن بلد نیست ما بگویم ما ملا هستیم.ما چه ملایی هستیم تمام زندگیمان جهل است.

می گویند نود و نه درصد علم رو آقا امام زمان روحی ارواح العالمین له الفدا پس معلوم می شود نیم درصد یک درصد از علوم وجود دارد و از آن علوم هم باز چند درصد نصیب ما شده است ما چیزی بلد نیستیم که بگویم ما بلدیم.

یک وقتی شهردار سابقی یک جمله ای به من گفت خیلی فکر کردم بعد جا افتاد او گفت شما زندگی مادی خودت را در سطح پایین بسته ای یک مدتی گذشت و بعد به او گفتم یک ذره بیشتر توضیح بده .

گاهی کسی می تواند با همین شهریه زندگیش را اداره بکند و گاهی کسی نمی تواند یعنی آن که نمی تواند یا قدرت ندارد یا می تواند مصمم نیست.

همان شخصی که به من گفت شما زندگیت را در سطح پایین بسته ای الان من به بچه هام مثلا خیلی خیلی خیلی خیلی که لطف کنم پنجاه تومن عیدی می دهم او یک سکه می بچه های من و نوه های من مرده اند

ما طلبه ها باید همت در مسائل اقتصادی را کنار بگذاریم و همت را در مسائل معنوی بالا ببریم در تراز علی بن موسی الرضا علیه السلام بگویم مسلمانیم و ما می خوایم بگویم عالم هستیم و ما می خوایم بگویم سرباز امام زمان هستیم که با این ذره درس خواندن یک روز درس بیاییم یک روز نیاییم و یک روز تعطیل با روح طلبگی سازگار نیست.

شاعر می گوید: بلبل به باغ و جغد به ویرانه تاخته...... هر کس به قدر همت خود لانه ساخته

یکی در مسائل اقتصادی به دوچرخه اکتفا می کند و یکی در مسائل معنوی به همین نماز در خانه اکتفا می کند و یکی به جماعت می رود یکی دیگه با تعقیباتش نماز می خواند و یکی می گوید که نماز شبم اگر نخونم من طلبه نیستم و یک نفر بعدی می گوید ایثار نکنم برای من سخت است و همین جور ....

به قول حضرت امام خمینی رضوان تعالی الله علیه عالم محضر خداست این محضر خدا این دوربین های خدا عمل کوچیک رو می گیرد و عمل بد را نشان می دهد و عمل خیر می گیرد نشان می دهند و عمل شر را هم می گیرد و نشان می دهد و همه عمل مال خودت است یک کس دیگر برای من و شما عمل نمی کنید و آیات قرآن به این مضمون تصریح می کند ﴿فَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ﴿7﴾وَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ﴿8﴾﴾[13] اگر عمل رو خودمون انجام ندادیم کسی برای ما انجام نمی دهد.

اینقدر نگوید شورای مدیریت اینجور عمل نکرده است هر کس به اصطلاح گلیم خودش از آب بیرون بکشد و منتظر کسی نشود.

لذا شاعر می گوید:

برگ عیشی به گور خویش فرسـت *** کس نیارد ز پس ز پیـش فرسـت

بود خودت و بساز .

این شعر غلط است ولی به مناسبت می خوانم

برو قوی شو اگر راحت جهان طلبی/که در نظام طبیعت ضعیف پامال است.

حالا ما که امیدمان به خداست امیدمان به امام زمان است و می توانیم به دریا وصل بشویم ما چرا مایوس بشویم؟

خلاصه:

این آیه قرآن مردم رو دو دسته می کند یک دسته کفر می ورزند عمل نمی کند نتیجه کفرشان به خودشان برمی گردد و آن هایی که عمل می کنند عمل صالح انجام می دهند برای خودشان و آینده شان و آخرتشان بستری و آسایشگاه مطمئن می سازند.

بر ماییم که در این دو صفحه کفر و ایمان ، ایمان رو بگیریم و ادامه بدهیم تا روز قیامت در دنیا هم رستگار بشیم و در آخرت رستگار بشویم.