آیه 43/ سوره روم/تفسیر

موضوع: تفسیر/ سوره روم/ آیه 43

﴿فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ الْقَيِّمِ مِن قَبْلِ أَن يَأْتِيَ يَوْمٌ لَّا مَرَدَّ لَهُ مِنَ اللَّهِ يَوْمَئِذٍ يَصَّدَّعُونَ﴾ [1]

معنای این آیه این است که خطاب به پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم است پس تو روی به دین و استوار یعنی اسلام و خداپرستی آور پیش از آنکه روزی بیاید که هیچ کس نتواند از امر خدا آن را برگرداند و در آن روز یعنی روز قیامت خلایق فرقه فرقه شوند یعنی گروهی دوزخی و گروهی بهشتی گردند.

﴿فَأَقِمْ﴾[2] این آیه تفریع به ما قبل است.

ما وجه اینکه سوره روم رو هم انتخاب کردیم سوره روم و سوره عنکبوت که عنکبوت هم تمام شد یک سوره ای ست که انگار متناسب با این ایام و شرایط خاورمیانه نازل شده است یعنی دقیقا درگیری بین کفار و مشرکین و منافقین از یک طرف و از طرف دیگر مومنین متدینین صاحبان اخلاق.

لذا گاهی آیات خطاب به پیغمبر اکرم می شود گاهی خطاب به مشرکین می شود و گاهی بعضی آیات ،آثار ایمان را آثار جهاد رو مطرح می کند و گاهی سرنوشت کفار مشرکین و منافقین رو بیان می کنند.

قبل ازاین آیه در آیه قبل صحبت از این بود که مشرکین و منافقین بلا بر آنها نازل می شود اول نعمت ها از دستشان گرفته می شود سپس خانه ها و زندگی هاشان نابود می شود و اگر این سرنوشت انسان های بد است که خدا نعمت ها رو از آنها می گیرد و سپس خانه و زندگی این ها رو نابود می کند ﴿سِيرُوا فِي الْأَرْضِ﴾[3] آیه بعدی آمد که حالات آنها را ای پیغمبر شما به مردم بگوید که بروند مسافرت بکند (حالا من می گویم مطالعه کنند ) سرنوشت و قصص این ها را که بر نمرودیان چه گذشت؟ بر فرعونیان چه گذشت؟ بر ابابیل چه گذشت؟ و....به ستمگران تاریخ چه سرنوشت شومی برای آنها خدا نوشته است ﴿سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ﴾[4] المجرمین یا المکذبین یا الملحدین امثال اینها.

پس این آیه حالا که این چنین است سرنوشت انسان های بد نابودیی و نکبت و کفر نعمت است.

و اگر این باشد یا رسول الله ﴿فَأَقِمْ وَجْهَكَ﴾[5] وجه و صورتت را سمت خوبی ها به سمت دین به سمت اسلام کن یعنی معناش این است که وقتی شرک و کفر به حق چنین سرانجام شومی دارد یا داشتند و یا وبال کفر شرک گردنگیر آن ها می شود پس شما پس رو به سوی دین مستقیم کن.

﴿مِن قَبْلِ أَن يَأْتِيَ﴾[6] قبل از اینکه آن روز موعود یعنی قیامت برسد ﴿مِن قَبْلِ أَن يَأْتِيَ﴾[7] من قبله ظرف و جار مجرور متعلق است به جمله ﴿فَأَقِمْ﴾[8] و کلمه ﴿مَرَدَّ﴾[9] مصدر میمی از رد است که این مصدر میمی اینجا به معنای اسم فاعل یعنی راد است یعنی برگردانند.و مراد از روزی که برگرداننده ای برای آن نیست یعنی سنت الهی بر این است که خوبان را به بهشت ببرد بدها را به جهنم ببرد و سنت الهی این است که در آن روز قیامت مردم دسته دسته و فرقه فرقه کند و هیچ عاملی نمی تواند جلوی قدرت خدا قرار بگیرد و هیچ رادی برگرداننده ای وجود نخواهد داشت و کسی نیست که آن را از خدا برگرداند و بگوید خدا این دفعه اینها را به جهنم نبر و خدا این دفعه این خوبان را از هم جدا نکن و این بدها رو فرقه فرقه نکن و آن روز یعنی روز قیامت است مردم در آن روز دو دسته می شوند کافران به سوی جهنم و نیکوکاران به سوی بهشت.

﴿يَوْمَئِذٍ يَصَّدَّعُونَ﴾[10] این کلمه یتصدون بوده است و تصدع در اصل به معنای تفرق اجزا است در بعضی از تفاسیر دیدم که نوشته اجزا یک ظرف رو می گویند ظاهرا ظرف رو اگر بزنند بشکنند ریز ریزش کنند هر جز رو تصدع می گویند به معنای تفرق اجزا ظروف بوده حتی بعضی از مفسرین از قبیل روح المعانی[11] و مجمع البیان [12] گفته اند این تصدع ابتدا به معنای تفرق اجزا ظرف مطرح بوده است ولی بعدها در مطلق تفرق استعمال شده است لذا یکی از موارد مطلق تفرق همین که روز قیامت مردم فرقه فرقه می شوند دسته دسته می شوند یتصدعون یا یصدعون یعنی مردم در آن روز دسته دسته می شوند.

بعضی دیگر هم گفته اند مراد تفرقه اشخاص مردم است همچنان که آیه ﴿یوْمَ يَكُونُ النَّاسُ كَالْفَرَاشِ الْمَبْثُوثِ﴾[13] آن روزی است که مردم مانند پروانه پر پر می شوند تیکه تیکه می شوند جدا از همدیگه می شوند.

و برای هر یک از این دو معنا وجوهی است ولی ظاهرا آن است که بگوییم مراد همان وجه اول است.

نتیجه:

این است که وظیفه پیغمبر و وظیفه همه کسانی که رسالت پیغمبری دارند حالا که می بینند سرنوشت انسانهای بد چیست در اقامه دین در بیان احکام اسلامی و تبلیغ رسالت کوتاهی نکنند.

چنانچه در جای دیگر می فرماید ﴿فَاصْدَعْ بِمَا تُؤْمَرُ وَأَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ﴿94﴾ إِنَّا كَفَيْنَاكَ الْمُسْتَهْزِئِينَ﴿95﴾[14] بعضی از مفسرین دیدم خیلی زیبا مطرح کردند پیغمبران را فرمودند تقیه برای آنها واجب نیست ولی برای اولیا و برای ائمه تقیه واجب است پیغمبران در مقابل مشرکین و منافقین با همت بالا وای ایستادن حتی جانشان در خطر بود و نوح پیغمبر در مقابل یک دنیا مشرک وایستاد و مبارزه کرد و ابراهیم خلیل مکرر در مقابل آن همه بت پرست آن همه مشرک و کافر ایستاد و اسارت رو دید و زندان رو دید و حتی در میان آتش افتادن رو دید ولی از تبلیغ دین و برای دین و از رسالت دینیش کوتاه نیامد حتی سنگسارش کردن حضرت ابراهیم را و در آتش انداختند.

در بعضی از حوزه ها مدام الان بحث تقیه می کنند فقط دنبال فرار از وظیفه است نماز می خوانیم اهدنا الصراط المستقیم می گوییم صراط الذین انعمت علیهم یعنی اهل بیت عصمت و طهارت یعنی امیرالمومنین و غیر المغضوب می گویم این را اصلا به مردم نمی گوییم.

در دعای ماه مبارک رمضان یکی از دعاهایی که وجود « وَأَسْأَلُكَ أَنْ تَجْعَلَ وَفاتِي قَتْلا فِي سَبِيلِكَ تَحْتَ رايَةِ نَبِيِّكَ مَعَ أَوْلِيائِكَ»[15] خدایا روزیم کن که مرگ من به شهادت من باشد.

وقتی روضه می خوانید: « السلام علی الحسین و وعلی علی بن الحسین و علی اولاد الحسین و علی اصحاب الحسین » حسین در مطبخ خونه اش کشته شد؟ برای نماز مستحبی کشته شد؟

جواب: برای اینکه جلوی شرب خمر را بگیرد جلو بی عفتی رو بگیرد جلو منکرات رو بگیرد

همان فرمایشی که امیرالمومنین علی علیه السلام فرمود « وَ مَا أَعْمَالُ الْبِرِّ كُلُّهَا وَ الْجِهَادُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ عِنْدَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيِ عَنْ الْمُنْكَرِ........ وَأَفْضَلُ مِنْ ذلِكَ كُلِّهِ كَلِمَةُ عَدْل عِنْدَ إِمَام جَائِر. »[16]

هر جا می نشینیم از روز اول انقلاب ظاهر صلاح ها ریش دارها به ظاهر مقدس ها گفتن کی جواب این خون ها رو می دهد؟ و شما اول از امام حسین سوال بکن از امام حسن سوال بکن از موسی بن جعفر سوال بکن از خود امام زمان سوال بکن از پیغمبر اکرم سوال بکن که قضایاها چجور جواب می دهید؟ از حمزه سیدالشهدا در احد سوال کن؟

من تعجبم می آید هیچ وقت در خوردن ها پوشیدن ها از بیکاری ها از بی عرضگی ها از بی مسئولیت ها اصلا سوال نمی کند ان قلت نمی کنند ولی وقتی یک جوانی می خواهد از نظام مقدس اسلامی از ام القرای اسلامی دفاع بکند می گویند جواب این خون ها رو کی می دهد؟

برای سیدالشهدا برای چی گریه می کنید؟ و این نهج البلاغه رو بتونید قیچی کنید مثل بعضی ها هستند از مسلمان ها که میان آن چی که به نفعشان کتاب هاشون می گذارند آنی که به ضررشا ن قیچی می کنند و شما هم اینها رو قیچی کنید؟چرا قیچی نمی کنید؟

لذا من خلاصه عرض می کنم این آیه خطاب به پیغمبر است و در حقیقت می خواهد به متدینین بگوید که آی متدین حالا که می بینید سرنوشت انسان بدها این است سرنوشت مشرکین دوزخ است شما در دین خودتون ثابت قدم بمانید و پشتیبانی با حضورتون و مخصوصا در زمان ما از دین اسلام از مرجعیت به معنا الاعم از مرجعیت به معنا الاخص از مقام معظم رهبری ان شاالله و از رزمندگان اسلام تا این ام القرای اسلام محفوظ بماند تا به تمدن نوین اسلامی برسیم که ان شاالله خواهیم رسید.