صورت و سیرت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)/خصوصیات پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) /اخلاق ولایی

موضوع: اخلاق ولایی/خصوصیات پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) /صورت و سیرت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)

1- بحث اخلاقی (صورت و سیرت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله)

... عن على بن الحسين عليه السلام قال: «قال الحسن بن على بن أبي طالب عليهم السلام سالت خالي هند بن أبي هاله عن حليه رسول الله (ص) وَ كَانَ وَصَّافاً لِلنَّبِيِّ (ص) فَقَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ فَخْماً مُفَخَّماً يَتَلَأْلَأُ وَجْهُهُ تَلَأْلُؤَ الْقَمَرِ لَيْلَةَ الْبَدْرِ أَطْوَلَ مِنَ الْمَرْبُوعِ وَ أَقْصَرَ مِنَ الْمُشَذَّبِ عَظِيمَ الْهَامَةِ رَجِلَ الشَّعْرِ إِذَا انْفَرَقَتْ عَقِيقَتُهُ فَرَقَ وَ إِلَّا فَلَا يُجَاوِزُ شَعْرُهُ شَحْمَةَ أُذُنَيْهِ إِذَا هُوَ وَفَّرَهُ أَزْهَرَ اللَّوْنِ وَاسِعَ الْجَبِينِ أَزَجَّ الْحَاجِبَيْنِ سَوَابِغَ فِي غَيْرِ قَرَنٍ بَيْنَهُمَا عِرْقٌ يُدِرُّهُ الْغَضَبُ أَقْنَى الْعِرْنِينِ لَهُ نُورٌ يَعْلُوهُ يَحْسَبُهُ مَنْ لَمْ يَتَأَمَّلْهُ أَشَمَّ كَثَّ اللِّحْيَةِ سَهْلَ الْخَدَّيْنِ ضَلِيعَ الْفَمِ أَشْنَبَ مُفَلَّجَ الْأَسْنَانِ دَقِيقَ الْمَسْرُبَةِ كَأَنَّ عُنُقَهُ جِيدُ دُمْيَةٍ فِي صَفَاءِ الْفِضَّةِ ...».[1]

در فرمایش حضرت امام مجتبی (علیه‌السلام) بودیم. از دایی خود درباره اخلاق رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از هند بن أبی هالة سؤال کرده بودند. کان وصّافا للنبی. آن شخص حالات رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را برای امام حسن (علیه‌السلام) ترسیم می‌کرد و می‌گفت که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) صورتی داشتند که گویا لیلة البدر است. حدیث طولانی است. گزیده می‌کنیم.

1.1- شکل و شمایل ظاهری پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)

فرمودند:

    • قیافه ظاهری ایشان طوری بود که موها متوسط و همیشه شانه زده بود.

    • «واسع الجبین». پیشانی پهنی داشتند. به پیشانی جبهه می‌گویند، چون حالت وسعت دارد. خدا درجات‌ حضرت علامه حسن‌زاده (رضوان‌الله‌علیه) را متعالی کند. سوم مهر سالگرد ایشان بود. می‌فرمودند: «پیشانی گسترده، دلیل بر مغز گسترده و فکر گسترده است». مادرهای قدیم، بچه‌ها که متولد می‌شدند برای این‌ها عمامه می‌بستند. رسم بود برای دختر و پسر که سرش را ببندند. اگر دختر بود، روسری را به سرش می‌بستند. می‌گفتند این حالت، پیشانی بچه را باز می‌کند.

    • ابروان به هم پیوسته بود.

1.2- سیره و خصوصیات اخلاقی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)

    • هر موقع که ایشان را می‌دیدیم، نوری را مشاهده می‌کردیم که گاهی این نور استشمام می‌شد.

    • همیشه اولیا و انبیای الهی معتدل الخلق هستند. معتدل الخلق در این روایت نیز هست. ایشان نه تند می‌رفتند و نه آرام. با طمأنینه راه می‌رفتند.

    • «نَظَرُهُ إِلَى الْأَرْضِ أَطْوَلُ مِنْ نَظَرِهِ إِلَى السَّمَاءِ».[2] نگاه ایشان به زمین بیشتر بود، تا به آسمان. سیره راه رفتن حضرت را ترسیم می‌کنند.

    • «يَبْدُرُ مَنْ لَقِيَهُ بِالسَّلَامِ».[3] هر کس که ایشان را ملاقات می‌کرد، حضرت ابتداء به سلام می‌کرد. «یَبدُرُ»، یعنی سبقت گرفتن.

این روایت مفصل در کتاب بحار، ج 16، ص 148 به بعد از عیون اخبار الرضا علیه السلام نقل کرده است.