شبهه در عصمت امامان معصوم و جواب‌ به آن/توقف در شبهات /اخلاق فردی_ وَرَعْ

موضوع: اخلاق فردی_ وَرَعْ/توقف در شبهات /شبهه در عصمت امامان معصوم و جواب‌ به آن

1- بحث اخلاقی( وَرَع)

1.1- توقف در شبهات، یکی از خصوصیات ورع

حدیث اخلاقی را در محضر امام حسن عسکری (علیه‌السلام) بودیم. هنر ایشان این بود که یک تنه، لشکری شدند که زمان را برای انتقال از عصر حضور به عصر غیبت آماده کردند. فتنه‌ها در زمان حضور، کمتر از فتنه‌های در زمان غیبت است. این عصر را با دقت ادامه دهید. وقتی که تاریخ معنوی و زمانی اهل‌بیت (علیهم‌السلام) را نوشتیم، نکته‌های معرفتی تاریخ اهل‌بیت (علیهم‌السلام) را با دقت بیان کردیم. امام حسن عسکری (علیه‌السلام) فرمودند: «اَوْرَعُ النّاسِ مَنْ وَقَفَ عِنْدَ الشُّبْهَةِ، اَعْبَدُ النّاسِ مَنْ أقامَ عَلَى الْفرائِضِ، أزْهَدُ النّاسِ مَنْ تَرَكَ الْحَرامَ، أشَدُّ النّاسِ إجْتِهادا مَنْ تَرَكَ الذُّنُوبَ»؛[1] پارساترين مردم كسى است كه در موارد شبهه توقف كند؛ یعنی سریع نظر ندهد و در آن توقف و تأمل کند، عابدترين مردم كسى است كه تکلیف‌شناس باشد و در برپايى واجبات، استوار باشد؛ زاهدترين مردم كسى است كه حرام را ترك كند؛ كوشاترين مردم شخصى است كه گناهان را رها كند. حضرت این چهار مرحله‌ی بسیار سنگین را برای سیروسلوک انسان ترسیم کردند. این چهار مرحله هم به صورت افعل التفضیل (اورع، اعبد، ازهد، اشد) آمده است. شبهه، زمانی است که ذهن، گرفتار شده است و کار را درگیر کرده است و شبهه‌ناک شده است. اینجا باید متوقف شد. وَرَعْ و وَرِعْ، بالاتر از تقوا هستند. ورع، از جزئیات اجرایی تقوا است.

1.2- شبهه در عصمت امامان معصوم (علیهم‌السلام) و پاسخ آن

قبل از اینکه انسان وارد گناه شود، گناه را زمین‌گیر ‌کند. یکی از شبهه‌هایی که متأسفانه در عصمت وارد می‌شود، این است که گمان می‌کنند امام معصوم حتما باید گناه نکند. این طبیعی است که نباید گناه کنند، ولی به این معنا نیست که امام توانایی بر انجام گناه را ندارد. توانایی گناه، غیر از اراده‌ی گناه است. او هم شهوت و غضب و زندگی طبیعی و نکاح و غیره دارد. امام به مرحله‌ای رسیده است که تصور گناه را ندارد؛ نه اینکه قدرت بر انجام آن نداشته باشد. اگر عصمت این باشد که امام توانایی گناه نداشته باشد، نقص است. مهم این است که توانایی گناه دارد و گناه نمی‌کند. یک شخصی تصور شبهه ندارد؛ ولی یک شخصی تصور شبهه دارد و توانایی دارد و دست و پا دارد که به سمت اجرای شبهه پیش رود، ولی شبهه را زمین‌گیر می‌کند. این مهم است.

1.3- کلام علامه حسن زاده (رحمه‌الله) در مورد توبه‌ی یک پیرمرد

حضرت علامه حسن‌زاده (رحمه‌الله) - جانم به قربان‌شان - فرمودند: «دیدم کسی درب خانه را محکم می‌زند. عجله دارد. دیدم پیرمردی عصازنان است که چندین سال از من بزرگ‌تر است. گفت: با شما کاری دارم. گفتم: بفرمایید. گفت: گناهان مختلفی کردم؛ آمدم مرا توبه دهید. ناراحت شدم و گفتم که حالا که عصا به دست داری و جسمت توان ندارد آمدی؟ برخی گناهان از تو نمی‌تواند صادر شود»!

معیار شخصیت انسان

﴿إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ﴾؛[2] معیار شخصیت انسان، تقوا و ورع است و این‌ها جز به تقرب الی‌الله، داده نمی‌شود. خدا توفیق دهد که در مسیر سیروسلوک قرار بگیریم.