محبت به پیامبر و اهل بیت علیهم‌السلام و آثار آن/محبت /اخلاق ولایی

موضوع: اخلاق ولایی/محبت /محبت به پیامبر و اهل بیت علیهم‌السلام و آثار آن

بحث اخلاقی(محبت)

حدیث حضرت رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) در مورد محبت

در بیان حدیث محبت بودیم. هر چقدر انسان برای محبتش برنامه‌ریزی کند، دنیا و آخرت خود را آباد می‌کند. امام باقر (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «هَلِ الدِّينُ إِلَّا الْحُبُّ»؛[1] همچنین از آن حضرت است که می فرمایند: «الدِّينُ هُوَ الْحُبُّ وَ الْحُبُّ هُوَ الدِّينُ».[2] حدیث امروز را در محضر مبارک حضرت رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) هستیم که فرمودند: «حُبِّي وَ حُبُّ أَهْلِ بَيْتِي نَافِعٌ فِي سَبْعَةِ مَوَاطِنَ أَهْوَالُهُنَّ عَظِيمَةٌ عِنْدَ الْوَفَاةِ وَ فِي الْقَبْرِ وَ عِنْدَ النُّشُورِ وَ عِنْدَ الْكِتَابِ وَ عِنْدَ الْحِسَابِ وَ عِنْدَ الْمِيزَانِ وَ عِنْدَ الصِّرَاطِ»؛[3] محبت من و محبت اهل بیت من در هفت جا نافع است. مقامات آینده‌ی ما، هفت مقام است و در هر کدام نیاز به محبت خاصی داریم.

عدم منافات مواطن سبعه با مواطن کثیره

نکته‌ی مهم معرفتی دیگر اینکه ذکر «مواطن سبعه» منافاتی با «مواطن کثیره» ندارد. گاهی در روایاتی که بیان شده است، مانند مواقف قیامت و آینده‌، این‌ها به عنوان نمونه است، نه اینکه قابل زیاده و کثرت نباشند؛ مانند اذکاری که در خیلی موارد وارد شده است و به عنوان ذکر نمونه‌ای است. در خارج صلات عرض کردیم؛ اذکاری که در نماز شب وارد است، مانند ذکر استغفار برای چهل مؤمن، عدد قلت است نه کثرت؛ یعنی حداقل چهل نفر، نه اینکه زیادتر نشود، کم نشود؛ ولی زیادتر هرچه بخواهد دعا کند. این هفت مورد در روایت هم تخصیصی نیست؛ بلکه تذکاری است. نمونه‌های مهم مطرح شده است.

راهکار دفع و رفع اضطراب و نگرانی‌ها

«أهوالهنّ عظیم»؛ نگران از این هستند که چه خواهد شد. محبّت، نگرانی‌ها را می‌برد. یکی از راه‌های دفع و رفع اضطراب، محبت کردن است نسبت به همان موردی که نگرانی دارد. در هفت موردی که واردین در آنجا بسیار نگران هستند، محبت من و اهل بیت من نافع است.

اهل بیت (علیهم‌السلام)، وسیله‌ی رسیدن به قرب الهی

﴿وَابْتَغُواْ إِلَيهِ الْوَسِيلَةَ﴾؛[4] در جلسه‌ی تفسیر بیان شد که وسیله مطلق است؛ ولی اهل بیت (علیهم‌السلام) فرمودند: «نحن الوسيلة»؛[5] وسیله چیزی است که انسان با آن به مقصد می‌رسد و راه را نزدیک می‌کند؛ «ما یتوسل به الی قرب الشیء».[6] وسیله معمولا برای هدف‌های دور استفاده می‌شود. آیا می‌شود برای ذات باری‌تعالی که «أقرب إلینا» است، وسیله انتخاب کرد؟ برخی گفته‌اند خیر؛ چرا که وسیله برای مسیر بعید است. به نظر ما قُرب و بُعد دارای مراتب است. قرب به شیء، گاهی نیاز به وسیله را ضروری نمی‌داند، ولی عظمت شیء باعث استفاده از وسیله است. «اللهم إني أعوذ بك منك»؛[7] این بهترین دلیل بر حفاظت از خود است. ما محبت را یکی از وسائل قُرب الی‌الله می دانیم. ان‌شاءالله تفصیل و توضیح ادامه‌ی روایت، در جلسه‌ی آینده بیان خواهد شد.