شتاب یهود در اثم و عدوان و اکل سُحت - بی تفاوتی علمای یهود نسبت به اعمال زشت یهود/تفسیر آیه 62 و 63 /تفسیر سوره مائده

موضوع: تفسیر سوره مائده/تفسیر آیه 62 و 63 /شتاب یهود در اثم و عدوان و اکل سُحت - بی تفاوتی علمای یهود نسبت به اعمال زشت یهود

﴿وَإِذَا جَآؤُوكُمْ قَالُوَاْ آمَنَّا وَقَد دَّخَلُواْ بِالْكُفْرِ وَهُمْ قَدْ خَرَجُواْ بِهِ وَاللّهُ أَعْلَمُ بِمَا كَانُواْ يَكْتُمُونَ﴾.[1]

﴿وَتَرَى كَثِيرًا مِّنْهُمْ يُسَارِعُونَ فِي الإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ ﴾.[2]

﴿لَوْلاَ يَنْهَاهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ وَالأَحْبَارُ عَن قَوْلِهِمُ الإِثْمَ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُواْ يَصْنَعُونَ﴾.[3]

1- گزیده آیات گذشته

انسان در مجامع علمی باید با بهره‌مندی و استفاده وارد شود. اهل کتاب و منافقان، سراغ رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و مسلمانان می‌آیند و می‌گویند ما مسلمان شدیم. ولی ورود و خروج‌شان با کفر است. منافقان، خود را مؤمن جلوه می‌دهند؛ ولی به کفار ملحق می‌شوند. انسان در محافلی که وارد می‌شود، به خصوص محفلی مانند محفل رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، باید با حساب و کتاب وارد و خارج شود. وقتی می‌آید و می‌رود، باید با هم فرق داشته باشد. خداوند، نسبت به اینکه چه چیزهایی پنهان می‌کنید، عالِم است. هیچ چیزی از علم خدا پنهان نیست. اعلم به این معنا نیست که دیگران عالم هستند؛ اصلا دیگران نسبت به خدا علم ندارند.

2- تفسیر آیه 62

﴿وَتَرَى كَثِيرًا مِّنْهُمْ يُسَارِعُونَ فِي الإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ﴾.[4]

2.1- شتاب اهل کتاب در کفر

این‌ها در کفر سرعت می‌گیرند. سرعت در کار است و عجله در فکر است. عجله، کار شیطان است؛ چون انسان کار بدون فکر نباید انجام دهد.

2.2- لغات

2.2.1- “إثم» و «عُدوان» و تفاوت بین این دو

«إثم»،گناه معمولی است،[5] و «عُدوان»، علاوه بر گناه بودن، تفاوتش با اثم این است که به حقوق دیگران تجاوز می‌کند.[6] «عَدُو» هم این چنین است.[7] اثم، گناه فردی و عدوان، گناه اجتماعی است.

2.3- برخی از تبعات گناهان اجتماعی در روایات

در روایت داریم وقتی برخی گناهان رواج یابد، خداوند به عقاب آن چند کار می‌کند؛ یکی از تبعات رواج گناه، سلب باران و رحمت الهی است.[8] در روایتی دیگر فرمودند: «اگر برخی گناهان عمومی شود، خداوند کاری می‌کند که به حسب ظاهر هم شب‌های قدرشان را درک نکنند».[9]

و اینکه این‌ها خوراک‌شان چیزهای حرام است. ربا، «ثَمَنُ العَذَرَةِ سُحتٌ»[10] و «أَجْرَ الْمُغَنِّي وَ الْمُغَنِّيَةِ سُحْتٌ».[11] آوازه‌خوان‌ها پول بگیرند و آواز حرام بخوانند. این‌ها حرام‌خوارند. امام حسین (علیه‌السلام) وقتی می‌خواستند کار اموی‌ها را تحلیل کنند، فرمودند: «مُلِئَت بُطونُکُم مِنَ الحَرامِ».[12] حرام‌خوار شدید که ولی‌ّکُش شدید.

3- تفسیر آیه 63

«لَوْلاَ يَنْهَاهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ وَالأَحْبَارُ عَن قَوْلِهِمُ الإِثْمَ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُواْ يَصْنَعُونَ».

3.1- لغات

3.1.1- “رَبّانی»

مقام معظم رهبری دامت برکاته نسبت به علامه حسن‌زاده - جانم به قربان‌شان – فرمودند: «عالم ربانی و سالک توحیدی». ربانی کسی است که مردم را به خدا دعوت می‌کنند.

3.1.2- “حِبر»

«حِبر»،[13] اثری است که استمرار دارد. مرکبّی که در قلم است و نوشته می‌شود، حبر گفته می‌شود.

3.1.2.1- حافظه قوی آیت‌الله سیدمصطفی خوانساری (رحمه‌الله)

خدا درجات حضرت استادمان آقا سید مصطفی خوانساری را متعالی کند. حافظه قوی‌ای داشتند. آن زمان کامپیوتر نبود. علما نسبت به روایات به ایشان مراجعه می‌کردند. گفتم حدیثی داریم که ابن عباس حبر الأمّة است.[14] دانشمندی که آثار نبوت و امامت را استمرار می‌بخشد. مانند مرکبی که نوشته را استمرار می‌بخشد. فرمودند شما که فلسفه می‌گویید چاپ ناصری در آن حاشیه بالا مرحوم حاجی آوردند. شماره صفحه را هم گفتند. مراجعه کردم دیدم همین است.

«اَحبار»، دانشمندانی هستند که آثار را ثابت نگه می‌دارند.

چرا این دانشمندان، آن‌ها را از اثم و اکل سحت باز نمی‌دارند. اینجا عدوان بیان نشد. این‌ها کار بدی می‌کنند.

3.1.3- صُنع و تفاوت آن با فعل و عمل

فعل و عمل و صُنع، نزدیک به هم هستند؛ ولی متفاوت هستند. «إذا اجتمعا إفترفا». وقتی با هم هستند، به خصوص معانی‌شان فرق دارد. فعل، پدیده و کار است مطلقا؛ چه با اراده چه بدون آن. خداوند، فاعل و فعّال ما یشاء است. عمل، کاری است که از روی اندیشه و تفکر و اراده باشد. اینجا عمل صالح را فرمود. افعال‌شان بر اساس اندیشه‌های‌شان بوده است. ﴿قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَى شَاكِلَتِهِ﴾[15] صنع، کاری است که علاوه بر اینکه از روی تدبیر است، زیبایی و حسن هم دارد.[16] هنرمندانه است و از روی ارزش است. ذات باری‌تعالی صانع است؛ یعنی نظام وجود بر اساس نظام احسن است.

3.2- صُنع زشت علمای یهود (ترک نهی از منکر)

این‌ها بدترین عمل‌ها را انجام می‌دهند. وقتی نسبت به علما و ربانیون می‌فرماید که این‌ها بدترین صنع را انجام می‌دهند. هنرمندی‌هایی دارند که دیگران را گول می‌زنند. ﴿لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ﴾؛[17] چرا انسان چیزی را بگوید که انجام نمی‌دهد. گفته‌هایی دارند که انجام نمی‌دهند. خداوند نظام وجود را بر اساس وحدت صنع ارائه می‌کند.

3.3- زیبایی صُنع خداوند در عالم وجود

هر چیزی به جای خودش زیبا است؛ حتی آنانی که فکر و ذهن انسان می‌رسد که آن‌ها زشت هستنند. در نظام وجود ما نازیبایی نداریم. همه چیز به جای خودش زیبا است؛ حتی همان چیزهایی که انسان گمان می‌کند که زشت‌ترین موجودات است.

3.4- مأموریت یکی از انبیای الهی

به یکی از انبیای الهی گفتند: «موجودی که از آن بدت می‌آید، بیاور». مردار سگی را دید که گندیده بود. خواست این را به عنوان بدترین موجود ببرد. پشیمان شد. گفت: «من هرچه گشتم، چیز نازیبایی نیافتم، یا چیزی کوچک‌تر از خودم نیافتم».[18] زیبایی در صنع هست؛ ما باید زیبانگر باشیم. وحدت صنع، ما را به صانع می‌رساند.

3.5- شرط زیبایی علم، رساندن انسان به حسن صانع

برای یهود و نصاری ﴿سَاء مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ﴾[19] آمد و برای علمای یهود و نصاری، ﴿لبئس ما کانوا یصنعون﴾ آمد [که همراه با لام تأکید است]. علم آن وقت زیبا است که ما را به حسن صانع برساند. امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «نَحْنُ صَنَائِعُ رَبِّنَا وَ الْخَلْقُ بَعْدُ صَنَائِعُنَا».[20]