درس خارج فقه با رویکرد مسائل مستحدثه - استاد سید ابوالفضل طباطبائی

موضوع: فقه المسجد (مسجد طراز انقلاب اسلامی)

مباحث مقدماتی و تمهیدی:

    1. مقدماتی در نوآوری و تطور در فقه

الف) چرایی و ضرورت نگاه نو و جدید به فقه

ب) تبیین نوآوری و تطور در فقه و ارتباط آن با فقه جواهری و سنتی (فقه سنتی و پویا)

تطور در ادله و براهین/

تطور در موضوعات.

ج) تبیین جایگاه مسائل مستحدثه و ارتباط آن با نوآوری در فقه

    2. مقدماتی در بحث فقه المسجد:

الف) آیا فقه المسجد فقه مضاف محسوب می‌شود یا مسائل مستحدثه است و یا ...

ب) چه ضرورتی دارد که با نگاهی نو به موضوع مسجد در فقه توجه کنیم؟

آیا موضوع تغییر کرده و یا موضوعات جدید ایجاد شده و نوع اداره آن متفاوت گردیده و یا از همه ظرفیت فقه برای موضوع مسجد در جهات گوناگون آن استفاده نشده است؟

ج) چرایی و ضرورت تأسیس کتابی مستقل در فقه المسجد؟ آیا در ضمن کتاب الصلاه کفایت نمی‌کند؟

د) تبیین وسعت حوزه فقه المسجد در مجموعه فقه (چه تعداد از ابواب فقهی با فقه المسجد ارتباط داشته و خواهند داشت؟)

ه) بیان مراد و مقصود از طراز انقلاب اسلامی.

و) معرفی منابع فقه المسجد.

    • بخش اول: تأسیس و پیدایش مسجد / اهمیت مسجد / ساخت مسجد /اقسام مسجد.

الف) اهمیت مسجد از نگاه فقه / قرآن/ حدیث/ عقلاء.

ب) تاریخچه تأسیس و پیدایش مسجد در اسلام و قبل از اسلام.

ج) هدف از تأسیس مسجد در اسلام.

د) سیره پیامبر در تأسیس اولین مسجد

ه) توصیه به ساخت مسجد به‌صورت فردی یا مشارکتی

و) اقسام مسجد (سلسله‌مراتب مسجد) از قبیل: مسجدالاقصی. مسجدالحرام. مسجدالنبی و ......

    • بخش دوم: کاربری و معماری مسجد

الف) کاربری مسجد از نگاه قرآن و احادیث. (فقه القرآن در کاربری مسجد)

ب) شرائط تأسیس مسجد از نگاه فقه با استناد با قرآن و روایات و سیره.

با چه شرائطی عنوان مسجد تحقق پیدا می‌کند؟ همانند آنکه مسجد از مشترکات است که همه در آن حق دارند و ...

ج) بحث قرآنی پیرامون بیت‌الله بودن مسجد.

د) تفاوت مسجد با دیگر معابد پیروان سایر ادیان از جهت شرائط تأسیس و نوع کاربری.

ه) معماری مسجد با الهام گرفتن از نوع کاربری اسلامی آن و تطبیق معماری با کاربری آن.

همانند: مکان‌یابی و تعیین زمین برای مسجد؛ کیفیت بنای مسجد از جهت نور و رفت‌وآمد، بررسی چگونگی ارتباط داشتن بخش‌های جامعه با آن، و...

    • بخش سوم: اداره مسجد

الف) موقوفه بودن مسجد.

ب) تولیت مسجد.

ج) نقش حاکمیت در اداره مسجد.

(تبیین جایگاه فقهی و حقوقی مرکز رسیدگی امور مساجد)

د) و ...

    • بخش چهارم: احکام خاص مسجد.

الف) وجوب احترام مسجد.

ب) حرمت نجس کردن مسجد.

ج) وجوب فوری تطهیر مسجد.

د) نظافت مسجد.

ه) تزیین و آرایش مسجد با طلا و نقره و غیره.

و) وجود تصاویر در مسجد.

ز) اموال مسجد.

ح) امام راتب مسجد.

ط) خوابیدن در مسجد.

ی) تخریب مسجد

بحث دقیق قرآنی پیرامون اینکه آیا تخریب مسجد منحصر در تخریب بنای سنگ و چوب آن است یا مفهوم عامی دارد و شامل هرگونه کاری که سبب تخریب مادی و یا معنوی مسجد شود نیز خواهد شد؟

ک) خریدوفروش در مسجد و به‌صورت عام کارهای اقتصادی در مسجد.

(اختصاص دادن بخشی از مسجد برای امور اقتصادی)

ل) حکم رفت‌وآمد کفار و اهل کتاب به مسجد (گردشگری غیرمسلمانان در مساجد)

و...

    • بخش پنجم: مراسمات و شئونات مسجد

    1. نمازهای جماعت.

    2. نمازجمعه.

    3. اعتکاف.

    4. اقامه حدود الهی در مسجد.

    5. اعلان گمشده و پیدا شده در فضای مسجد. لقطه.

    6. دعا در مسجد.

و...

    • بخش ششم: آداب رفت‌وآمد و ورود و خروج مسجد.

الف) با طهارت بودن.

ب) خوشبو بودن.

ج) با لباس زیبا و خوب رفتن.

د) با پای راست واردشدن و ...

ه) پرهیز از خوردن سیر به هنگام رفتن به مسجد.

    7. مسواک زدن

    8. حفظ روحیه بندگی در مسجد

    9. و.......

    • بخش هفتم: ظرفیت گسترده مسجد

    1. نقش مسجد در فزونی ثواب و پاداش اعمال عبادی.

(در ضمن پاسخ‌دادن به شبهه اینکه اسلام به کمیت اهمیت داده نه کیفیت به جهت اینکه هر چه عدد نمازگزاران بیشتر باشد پاداش بیشتر است.)

    2. ظرفیت مسجد برای تبدیل‌شدن به کانون تعلیم‌وتربیت.

    3. ظرفیت مسجد در خدمت‌رسانی به مردم

تبدیل‌شدن به پایگاه محوری خدمت‌رسانی به مردم به هنگام حوادث غیرمترقبه همانند سیل و زلزله و وقوع جنگ‌ها و شیوع بیماری‌ها و ...

    4. ظرفیت مسجد برای مشورت دهی و رفع اختلافات جامعه اعم از خانوادگی و اجتماعی و سیاسی و ...

    5. ظرفیت مسجد در بسیج مردم برای دفاع از اصل نظام اسلامی و ارزش‌های آن.

    6. ظرفیت مسجد در فعالیت‌ها و کارهای فرهنگی.

آیا قصه‌گویی و نمایش‌های هنری در مساجد جایز است؟ آیا ورزش در مساجد جایز است؟ آیا بزرگداشت شهدا در مساجد جایز است؟ ترویج کتاب‌خوانی در مسجد؛ تأسیس کانون

و ...

    • بخش هشتم: مراقبت از مساجد قدیمی به‌عنوان میراث‌فرهنگی.