< فهرست دروس

درس طب استاد ضیائی

93/07/27

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: صحت بدن
عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع أَنَّهُ قَالَ لَوِ اقْتَصَدَ النَّاسُ فِي المَطْعَمِ لَاسْتَقَامَتْ أَبْدَانُهُمْ[1]
اگر مردم در خورد و خوراک و آشامیدنی میانه روی کنند از سلامتی کامل برخوردار خواهند شد.

الْمَحَاسِنُ، عَنْ مَنْصُورِ بْنِ الْعَبَّاسِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِي أَيُّوبَ الْمَكِّيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْبَخْتَرِيِّ عَنْ عُمَرَ بْنِ يَزِيدَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ ثَلَاثٌ لَا يُؤْكَلْنَ وَ يُسْمِنَّ وَ ثَلَاثٌ يُؤْكَلْنَ وَ يَهْزِلْنَ فَأَمَّا اللَّوَاتِي يُؤْكَلْنَ وَ يَهْزِلْنَ فَالطَّلْعُ وَ الْكُسْبُ وَ الْجَوْزُ وَ أَمَّا اللَّوَاتِي لَا يُؤْكَلْنَ وَ يُسْمِنَّ فَالنُّورَةُ وَ الطِّيبُ وَ لُبْسُ الْكَتَّانِ[2]
سه چیز است که مردم نمی خورند ولی آن سه چیز بدنشان را فربه می کند و سه چیز دیگر است که مردم می خورند ولی موجب لاغری آنها می شود که عبارت است از شکوفه ی خرما، کُست و گردو به تنهایی. (البته گردو امگا 3 دارد که ضد افسردگی است.)
اما سه تایی که نمی خورند ولی موجب فربه شدن می شود عبارت است از: نوره کشیدن، بوی خوش (از انواع عطرهای طبیعی) و پوشش لباس کتان.

مِنْ جَامِعِ الْبَزَنْطِيِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ يَقْطِينٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الْأَوَّلِ قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ شَعْرُ الْجَسَدِ إِذَا طَالَ قَطَعَ مَاءَ الصُّلْبِ وَ أَرْخَى الْمَفَاصِلَ وَ أَوْرَثَ الضَّعْفَ وَ الْكَسَلَ وَ إِنَّ النُّورَةَ تَزِيدُ مَاءَ الصُّلْبِ وَ تُقَوِّي الْبَدَنَ وَ تَزِيدُ فِي شَحْمِ الْكُلْيَتَيْنِ وَ سَمْنِ الْبَدَنِ [3]
اگر موهای زائد بدن اگر زیاد شود آب کمر قطع می شود و مفاصل (مخصوصا زانو، لگن و مچ پا) سست می شود و این موها موجب کسلی و تنبلی و ضعف عمومی می شود (البته ضعف عمومی گاه ناشی از کم خونی و گاه ناشی از فشار خون پائین است.) بنا بر این اگر کسی واجبی استفاده کند این موارد برطرف می شود. واجبی آب کمر را زیاد می کند و بدن را تقویت می کند و پیه دو کلیه را بالا می کند در نتیجه فرد به تب و قولنج کلیه مبتلا نمی شود. بدن فرد هم از زرد و زاری در می آید.

روایت فوق تتمه ای هم دارد:
اثنان ینفعان من کل شیء و لا یضران من شیء و هما السکر و الرمان[4]
یعنی دو چیز هست که فقط به بدن نفع می بخشد یکی شکر طبیعی (مانند شکر زرد و سرخ) و دیگری انار است.

[الخصال‌] عَنْ أَبِيهِ عَنْ مُحَمَّدٍ الْعَطَّارِ عَنِ الْأَشْعَرِيِّ عَنْ مُوسَى بْنِ عُمَرَ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ ثَلَاثٌ يُسْمِنَّ وَ ثَلَاثٌ يَهْزِلْنَ فَأَمَّا الَّتِي يُسْمِنَّ فَإِدْمَانُ الْحَمَّامِ وَ شَمُّ الرَّائِحَةِ الطَّيِّبَةِ وَ لُبْسُ الثِّيَابِ اللَّيِّنَةِ وَ أَمَّا الَّتِي يَهْزِلْنَ فَإِدْمَانُ أَكْلِ الْبَيْضِ وَ السَّمَكِ وَ الطَّلْعِ[5]
یعنی سه چیز موجب فربهی می شود و سه چیز موجب لاغری.
اما سه چیزی که موجب فربهی می شود یکی زیاد رفتن به حمام است. البته بر اساس روایات دیگر، اگر کسی هر روز حمام رود موجب لاغری می شود ولی اگر کسی یک روز در میان به حمام شود این موجب فربهی می شود.
دیگر استشمام بوی خوش است (البته مراد عطریات طبیعی غیر سمی است.)
دیگر پوشیدن لباس های نرم و لطیف است مخصوصا لباس های زیرپوش که با پوست بدن در تماس است.
اما سه چیزی که موجب لاغری می شود یکی مداومت بر خوردن تخم مرغ است. تخم مرغ موجب چند بیماری دیگر مانند توقف تنفسی، ازدیاد نفخ، چرب شدن کبد و ازدیاد کلسترول بد خون نیز می شود. بنا بر این در روایات است که باید تخم مرغ را با پیاز خورد. همچنین اگر کسی می خواهد دارای پسر شود یک روز در میان تخم مرغ را با پیاز و روغن زیتون شود. این کار کلسترول بد تخم مرغ را برطرف می کند و چربی های مفید خون مانند امگا 3، 6 را زیاد می کند.
دیگری خوردن ماهی است که مداومت بر آن موجب لاغری می شود. در هفته یک یا دو بار اشکال ندارد و باید بعد از آن از عسل یا خرما استفاده کرد. زیاد خوردن ماهی نور چشم را نیز کم می کند و براقی چشم را کم می کند. البته خوردن ماهی به مقدار یک یا دو با در هفته از انواع سکته ها پیشگیری می کند.
دیگر چیزی که موجب لاغری می شود (طلع) است که مراد شکوفه ی خرما است.
البته در بعضی از نسخه های (ظلع) است که مراد این است که انسان شکم پر غذا بخورد.
اگر مردی ضعف جنسی دارد و یا در نعوظ دچار مشکل است می تواند از شکوفه ی خرما استفاده کند ولی زیاد خوردن آن موجب لاغری می شود.

عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ شُرْبُ الْمَاءِ مِنْ قِيَامٍ بِالنَّهَارِ أَقْوَى وَ أَصَحُّ لِلْبَدَنِ[6]
ایستاده خوردن آب در صبح به این گونه که انسان آن را مکیدنی و به شکل آرام بخورد برای بدن مفید تر است. البته اگر کسی آب را یکضرب بخورد موجب دردهای کبدی در فرد می شود. آیت الله شیخ عباس قمی در بحث آداب شرب این روایات را ذکر کرده است و هم چنین آیت الله ریشهری در کتاب دانشنامه ی احادیث پزشکی، ترجمه ی دکتر حسین صالحی. آیت الله مصطفی نورانی در کتاب طب اسلامی در بحث آب این مطلب را ذکر کرده است.
البته در شب باید نشسته آب خورد. اگر کسی در شب ایستاده آب بخورد به بیماری ماء الاصفر که آب آوردگی شکم است مبتلا می شود.

قَالَ الصَّادِقُ ع شُرْبُ الْمَاءِ مِنْ قِيَامٍ بِالنَّهَارِ أَدَرُّ لِلْعَرَقِ وَ أَقْوَى لِلْبَدَنِ[7]
یعنی ایستاده آب خوردن در روز برای عروق خونی مفید تر است. رگ های بدن گاه سرخ رگ است و گاه سیاه رگ و گاه رگ های لنفاوی که برای سوخت و ساز بدن به کار می رود. آب خوردن به روش مزبور تمامی این رگ ها را باز می کند. در نتیجه مواد زائد بهتر دفع می شود.

عن الصادق علیه السلام: فَإِيَّاكَ أَنْ تَأْكُلَ مَا لَا تَشْتَهِيهِ فَإِنَّهُ يُورِثُ الْحِمَاقَةَ وَ الْبُلْهَ وَ لَا تَأْكُلْ إِلَّا عِنْدَ الْجُوعِ وَ إِذَا أَكَلْتَ فَكُلْ حَلَالًا وَ سَمِّ اللَّهَ[8]
اگر کسی در حالی که اشتها ندارد به سراغ خوردن و آشامیدن برود (البته اگر بیماری بی اشتهایی که از فقر روی، عصبی، بیماری بی اشتهایی التهابی است نباشد) در او حماقت و ابلهی زیاد می شود. همواره باید انسان هنگام گرسنگی واقعی غذا بخورد (نه اینکه گرسنگی به سبب مرض باشد مثلا گاه پرخوری و گرسنگی به سبب استرس است یا به سبب عصبانیت های بی مورد می باشد.

وَ رُوِيَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ ثَلَاثَةٌ يَهْدِمْنَ الْبَدَنَ وَ رُبَّمَا قَتَلْنَ أَكْلُ الْقَدِيدِ الْغَابِّ وَ دُخُولُ الْحَمَّامِ عَلَى الْبِطْنَةِ وَ نِكَاحُ الْعَجَائِزِ
قَالَ وَ زَادَ فِيهِ أَبُو إِسْحَاقَ النَّهَاوَنْدِيُ‌ وَ غِشْيَانُ‌ النِّسَاءِ عَلَى الِامْتِلَاء[9]
یعنی سه چیز است که بدن انسان را منهدم می کند. در بعضی از نسخ (یهرمن) است یعنی موجب پیری می شود. یکی از آنها اکل قدید است یعنی خوردن گوشتی که مانده و بوی تعفن گرفته است. خوردن آن موجب اسهال و استفراغ شدید می شود.
یکی دیگر استحمام با شکم پر است. یکی از عوارض پرخوری سنگ دلی و قساوت قلب و در نتیجه اعمال خشونت بی جا است.
سومی نیز نکاح پیرزنان است.
مورد دیگر نیز مجامعت با شکم پر است. در روایات تا چهار بیماری برای این کار ذکر شده است که یکی از آنها نقرس است که همان رسوب اسید اوریک خون به شکل کریستال در مفاصل است. موجب قولنج و لمسی هم می شود.

مجاالِسُ الصَّدُوقِ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ يَحْيَى الْمُكَتِّبِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْوَرَّاقِ عَنْ بِشْرِ بْنِ سَعِيدِ بْنِ قَلْبَوَيْهِ عَنْ عَبْدِ الْجَبَّارِ بْنِ كَثِيرٍ قَالَ سَمِعْتُ مُحَمَّدَ بْنَ حَرْبٍ الْهِلَالِيَّ أَمِيرَ الْمَدِينَةِ يَقُولُ سَمِعْتُ الصَّادِقَ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ ع يَقُولُ‌ الْعَافِيَةُ نِعْمَةٌ خَفِيَّةٌ إِذَا وُجِدَتْ نُسِيَتْ وَ إِذَا فُقِدَتْ ذُكِرَتْ.[10]
عافیت یک نعمت پنهان است و وقتی از انسان گرفته شود و فرد به بیماری مبتلا شود تازه فرد متوجه ی آن می شود. هنگامی که عافیت باشد، موجب فراموشی قرار می گیرد و وقتی از دست برود تا مورد ذکر قرار می گیرد.
پیشگیری همیشه هزینه اش کمتر از درمان است.
در روایت است که بعضی در دنیا و آخرت جزء معافین هستند یعنی امنیت و عافیت آنها همواره برقرار است و بر این اساس باید دعا کرد که خداوند انسان و سایر مؤمنین و مؤمنات را جزء این دسته قرار دهد.




BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo