درس طب استاد ضیائی
92/07/02
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: خواص نیشکر
مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ حُكَيْمٍ قَالَ سَمِعْتُ عُثْمَانَ الْأَحْوَلِ يَقُولُ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع يَقُولُ لَيْسَ مِنْ دَوَاءٍ إِلَّا وَ هُوَ يُهَيِّجُ دَاءً وَ لَيْسَ شَيْ‌ءٌ فِي الْبَدَنِ أَنْفَعَ مِنْ إِمْسَاكِ الْيَدِ إِلَّا عَمَّا يُحْتَاجُ إِلَيْهِ[1]
در بحث دارو خوددرمانی جاهلانه خود موجب ایجاد بیماری می شود و هیچ دارویی نیست مگر اینکه خود، موجب بروز بیماری می شود. هیچ چیزی برای بدن انسان نافع تر این این نیست که فقط به سراغ غذاهایی که به آن احتیاج دارد برود. زیاده روی در غذا و آشامیدنی موجب کوتاهی عمر، سکته، گرفتگی قلبی و عروقی، فشار اضافی روی معده، سوء هاضمه، یبوست، زیاد شدن نمک خون، کم کاری کلیه ها، فعال شدن زیاد پانکراس بدن (ترشح زیادی انسولین) که موجب ابتلا به دیابت می شود، اضافه وزن، درد مفاصل نیز از تبعات آن است.
الْعِلَلُ، عَنْ أَبِيهِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ بَكْرِ بْنِ صَالِحٍ عَنِ الْجَعْفَرِيِّ قَالَ سَمِعْتُ مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ ع وَ هُوَ يَقُولُ ادْفَعُوا مُعَالَجَةَ الْأَطِبَّاءِ مَا انْدَفَعَ الْمُدَاوَاةُ عَنْكُمْ فَإِنَّهُ بِمَنْزِلَةِ الْبِنَاءِ قَلِيلُهُ يَجُرُّ إِلَى كَثِيرِهِ[2]
یعنی نباید سریع به پزشک مراجعه کرد و نباید عادت دارویی غلط به خوردن دارو پیدا کرد. این کار سیستم دفاعی بدن را ضعیف می کند.
حتی عادت به داروی گیاهی موجب می شود که انسان به تدریج به آن عادت کرده و در نتیجه مجبور شود که بیشتر و بیشتر از آن مصرف کند. مانند کسی که در فکر ساختن خانه های شیک باشد که همواره خانه های شیک تر و قشنگ تر به ذهنش می رسد و همواره باید هزینه کند و عمر و وقت خود را تلاف می کند.
وَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ يَقْطِينٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع يَقُولُ مَنْ أَخَذَ سُكَّرَتَيْنِ عِنْدَ النَّوْمِ كَانَ شِفَاءً مِنْ كُلِّ دَاءٍ إِلَّا السَّامَ[3]
اگر کسی دو قطعه از نیشکر به هنگام خواب بخورد یا آن را بجود و آبش را بخورد و یا در آب سرد یا گرم هم بزند و بخورد و یا به روشی دیگر، این کار موجب شفاء از هر دردی می شود بجز مرگ که همان اجل حتمی است.
نیشکر یکی از داروهای ضد بلغم است. برای تب شدید که همراه با تب استخوانی است نیز مفید است. به نیشکر در روایات طبرزد و به زبان عربی قصب السکر می گویند.
وَ قَالَ الرضا ع فِي الْعَسَلِ شِفَاءٌ مِنْ كُلِّ دَاءٍ [4]
در روایت دیگر آمده است که عسل شفاء از هر سمی است. یعنی ضد آمیب، ضد ویروس، ضد باکتری و قارچ است.
نیشکر و شکر آن یا گذاشتن کوبیده ی ساقه ی نیشکر روی بافت عفونی موجب از بین رفتن بافت عفونی و روییدن گوشت تازه می شود.
عن الرضا علیه السلام: أَنَّ الثِّمَارَ إِذَا أَدْرَكَتْ فَفِيهَا الشِّفَاءُ لِقَوْلِهِ كُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذا أَثْمَرَ[5]
یعنی میوه را وقتی رسید اگر مصرف کنند در آن شفاء است. نه اینکه میوه را در سردخانه بگذارند، کمپوت درست کنند، نارس از درخت بچینند تا بعد در انبار برسد و مانند آن همه برای بدن ضرر دارد و شفای آن کم می شود.
نیشکر تولید خون تازه می کند و خون را لطیف می کند.
نیشکر ضد تب نیز می باشد و در روایت است که فردی تب داشته و تب او قطع نمی شده است و امام علیه السلام به او فرمود که شب اول یک سکر و نیم و شب دوم دو سکر و نیم و شب سوم سه سکر و نیم می خورد. فرد این کار را انجام داد و تب و دردی که سال داشت خوب شد.
اگر کسی قند خونش پائین است یعنی به بیماری هیپرتمی مبتلا است یعنی اگر جوان است قندش زیر هفتاد است و اگر پیرمرد و یا بالای پنجاه است قند او زیر نود می باشد قند شکر مشکل او را برطرف می کند.
نیشکر ضعف عمومی بدن را خوب می کند و در این مورد مانند عسل و خرما است.
منع مصرف نیشکر:
کهنسالان و افرادی که بالای شصت سال هستند نباید در مصرف آن زیاده روی کنند زیرا به ریه های آنها ضرر وارد می کند.
نباید نیشکر بعد از غذا مصرف شود زیرا ایجاد نفخ می کند و به سوء هاضمه و درد شکمی می انجامد. در صورت مصرف باید از مصلح آن که زیره ی شیرین است که به آن انیسون می گویند مصرف کند.
مبتلایان به سل مخصوصا سل ریوی نباید از نیشکر استفاده کنند.
کسانی که اسهال دارند. زیرا نیشکر هم مسهل است و هم مدر.
کسانی که قند خون بالا و یا نوسانی دارند زیرا درصد ساکاروز نیشکر بالا است. زیرا سیزده تا پانزده درصد آن از این نوع قند است.
در کاشت نیشکر بین هر ردیف تا ردیف دیگر یک و نیم متر فاصله و بین هر نشاء تا نشاء دیگر پنجاه سانت باید فاصله باشد.
نیشکر حاوی کلسیم است. در چین شیره ی ساقه ی نیشکر، خنک کنند، نرم کننده ی سینه و مقوی معده می دانند و برای درمان جراحت ها، جوش و کورک، آن را روی موضع می گذارند.
گاه پس از گرفتن شیره ی نیشکر، نی های باقیمانده را سوزانده با روغن مخلوط می کنند و برای درمان زخم سر کودکان از آن استفاده می کنند.
برای رفع خارش پوست نیز مفید است. (اگر پنبه را با سرکه ی سیب آغشته کرده به محل خارش بمالند و بگذارند در مجاورت هوا خشک شود و این کار را هر روز صبح انجام دهند و عصرانه نیز مالیدن روغن قُسط نیز مفید می باشد.)
از عواملی که سبب ایجاد خارش می شود می توان موز مخصوصا نارس، خرما، گوجه فرنگی مخصوصا نارس و رب آن، پوست کیوی، هلو و بادم زمینی موجب خارش و اگزما می شود.
در هندوستان و چین از جوشانده ی ساقه ی نیشکر برای معالجه ی آبله و ناراحتی کمر مخصوصا درمان قوسی کمر و دردهای کلیه و برای قطع قی و استفراغ استفاده می شود.
در شبه جزیره ی مالایا گاه له شدن ساقه ی نیشکر را روی زخم می گذارند که برای قطع خونریزی و التیام زخم مفید است. البته ما در سطح شهرها که آلودگی زیاد است یا می گوییم که محل را با سرکه ی طبیعی سیب و یا با محلول های شیمیایی مانند الکل سفید ضد عفونی نمایند. بعد از مومیا که عرب ها به آن عرق الجبال می گویند روی آن بگذارند و به مقدار یک ماش هر روز از آن بخورند. باید مومیا را در آب جوش ولرم حل کرد و بعد روی محل که بریده شده است می گذارند تا سریع جوش بخورد.
در اندونزی از له شده ی بخشی از ساقه ی نیشکر با شیره ی آن مخلوط کرده برای معالجه ی بواسیر استفاده می کنند.
در کشور فیلیپین نیم گرم از ساقه ی نیشکر گرم شده را گرفته برای معالجه ی ناراحتی های زکام استفاده می کنند.
قند نیشکر هم انرژی زا است و هم مدر در نتیجه برای کم کاری کلیه مفید است.
نیشکر طبع گرم و مرطوب دارد و خشونت سینه و ریه را خوب می کند در نتیجه برای رفع خروسک نیز مفید است بدین منظور باید آن را در آب ولرم حل کرده و غرغره کرده و قورت داد. نیشکر در این خصوصیت مانند لعاب به و جوشانده ی گل خطمی خبازی (پنیرک) است.
مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ حُكَيْمٍ قَالَ سَمِعْتُ عُثْمَانَ الْأَحْوَلِ يَقُولُ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع يَقُولُ لَيْسَ مِنْ دَوَاءٍ إِلَّا وَ هُوَ يُهَيِّجُ دَاءً وَ لَيْسَ شَيْ‌ءٌ فِي الْبَدَنِ أَنْفَعَ مِنْ إِمْسَاكِ الْيَدِ إِلَّا عَمَّا يُحْتَاجُ إِلَيْهِ[1]
در بحث دارو خوددرمانی جاهلانه خود موجب ایجاد بیماری می شود و هیچ دارویی نیست مگر اینکه خود، موجب بروز بیماری می شود. هیچ چیزی برای بدن انسان نافع تر این این نیست که فقط به سراغ غذاهایی که به آن احتیاج دارد برود. زیاده روی در غذا و آشامیدنی موجب کوتاهی عمر، سکته، گرفتگی قلبی و عروقی، فشار اضافی روی معده، سوء هاضمه، یبوست، زیاد شدن نمک خون، کم کاری کلیه ها، فعال شدن زیاد پانکراس بدن (ترشح زیادی انسولین) که موجب ابتلا به دیابت می شود، اضافه وزن، درد مفاصل نیز از تبعات آن است.
الْعِلَلُ، عَنْ أَبِيهِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ بَكْرِ بْنِ صَالِحٍ عَنِ الْجَعْفَرِيِّ قَالَ سَمِعْتُ مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ ع وَ هُوَ يَقُولُ ادْفَعُوا مُعَالَجَةَ الْأَطِبَّاءِ مَا انْدَفَعَ الْمُدَاوَاةُ عَنْكُمْ فَإِنَّهُ بِمَنْزِلَةِ الْبِنَاءِ قَلِيلُهُ يَجُرُّ إِلَى كَثِيرِهِ[2]
یعنی نباید سریع به پزشک مراجعه کرد و نباید عادت دارویی غلط به خوردن دارو پیدا کرد. این کار سیستم دفاعی بدن را ضعیف می کند.
حتی عادت به داروی گیاهی موجب می شود که انسان به تدریج به آن عادت کرده و در نتیجه مجبور شود که بیشتر و بیشتر از آن مصرف کند. مانند کسی که در فکر ساختن خانه های شیک باشد که همواره خانه های شیک تر و قشنگ تر به ذهنش می رسد و همواره باید هزینه کند و عمر و وقت خود را تلاف می کند.
وَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ يَقْطِينٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع يَقُولُ مَنْ أَخَذَ سُكَّرَتَيْنِ عِنْدَ النَّوْمِ كَانَ شِفَاءً مِنْ كُلِّ دَاءٍ إِلَّا السَّامَ[3]
اگر کسی دو قطعه از نیشکر به هنگام خواب بخورد یا آن را بجود و آبش را بخورد و یا در آب سرد یا گرم هم بزند و بخورد و یا به روشی دیگر، این کار موجب شفاء از هر دردی می شود بجز مرگ که همان اجل حتمی است.
نیشکر یکی از داروهای ضد بلغم است. برای تب شدید که همراه با تب استخوانی است نیز مفید است. به نیشکر در روایات طبرزد و به زبان عربی قصب السکر می گویند.
وَ قَالَ الرضا ع فِي الْعَسَلِ شِفَاءٌ مِنْ كُلِّ دَاءٍ [4]
در روایت دیگر آمده است که عسل شفاء از هر سمی است. یعنی ضد آمیب، ضد ویروس، ضد باکتری و قارچ است.
نیشکر و شکر آن یا گذاشتن کوبیده ی ساقه ی نیشکر روی بافت عفونی موجب از بین رفتن بافت عفونی و روییدن گوشت تازه می شود.
عن الرضا علیه السلام: أَنَّ الثِّمَارَ إِذَا أَدْرَكَتْ فَفِيهَا الشِّفَاءُ لِقَوْلِهِ كُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذا أَثْمَرَ[5]
یعنی میوه را وقتی رسید اگر مصرف کنند در آن شفاء است. نه اینکه میوه را در سردخانه بگذارند، کمپوت درست کنند، نارس از درخت بچینند تا بعد در انبار برسد و مانند آن همه برای بدن ضرر دارد و شفای آن کم می شود.
نیشکر تولید خون تازه می کند و خون را لطیف می کند.
نیشکر ضد تب نیز می باشد و در روایت است که فردی تب داشته و تب او قطع نمی شده است و امام علیه السلام به او فرمود که شب اول یک سکر و نیم و شب دوم دو سکر و نیم و شب سوم سه سکر و نیم می خورد. فرد این کار را انجام داد و تب و دردی که سال داشت خوب شد.
اگر کسی قند خونش پائین است یعنی به بیماری هیپرتمی مبتلا است یعنی اگر جوان است قندش زیر هفتاد است و اگر پیرمرد و یا بالای پنجاه است قند او زیر نود می باشد قند شکر مشکل او را برطرف می کند.
نیشکر ضعف عمومی بدن را خوب می کند و در این مورد مانند عسل و خرما است.
منع مصرف نیشکر:
کهنسالان و افرادی که بالای شصت سال هستند نباید در مصرف آن زیاده روی کنند زیرا به ریه های آنها ضرر وارد می کند.
نباید نیشکر بعد از غذا مصرف شود زیرا ایجاد نفخ می کند و به سوء هاضمه و درد شکمی می انجامد. در صورت مصرف باید از مصلح آن که زیره ی شیرین است که به آن انیسون می گویند مصرف کند.
مبتلایان به سل مخصوصا سل ریوی نباید از نیشکر استفاده کنند.
کسانی که اسهال دارند. زیرا نیشکر هم مسهل است و هم مدر.
کسانی که قند خون بالا و یا نوسانی دارند زیرا درصد ساکاروز نیشکر بالا است. زیرا سیزده تا پانزده درصد آن از این نوع قند است.
در کاشت نیشکر بین هر ردیف تا ردیف دیگر یک و نیم متر فاصله و بین هر نشاء تا نشاء دیگر پنجاه سانت باید فاصله باشد.
نیشکر حاوی کلسیم است. در چین شیره ی ساقه ی نیشکر، خنک کنند، نرم کننده ی سینه و مقوی معده می دانند و برای درمان جراحت ها، جوش و کورک، آن را روی موضع می گذارند.
گاه پس از گرفتن شیره ی نیشکر، نی های باقیمانده را سوزانده با روغن مخلوط می کنند و برای درمان زخم سر کودکان از آن استفاده می کنند.
برای رفع خارش پوست نیز مفید است. (اگر پنبه را با سرکه ی سیب آغشته کرده به محل خارش بمالند و بگذارند در مجاورت هوا خشک شود و این کار را هر روز صبح انجام دهند و عصرانه نیز مالیدن روغن قُسط نیز مفید می باشد.)
از عواملی که سبب ایجاد خارش می شود می توان موز مخصوصا نارس، خرما، گوجه فرنگی مخصوصا نارس و رب آن، پوست کیوی، هلو و بادم زمینی موجب خارش و اگزما می شود.
در هندوستان و چین از جوشانده ی ساقه ی نیشکر برای معالجه ی آبله و ناراحتی کمر مخصوصا درمان قوسی کمر و دردهای کلیه و برای قطع قی و استفراغ استفاده می شود.
در شبه جزیره ی مالایا گاه له شدن ساقه ی نیشکر را روی زخم می گذارند که برای قطع خونریزی و التیام زخم مفید است. البته ما در سطح شهرها که آلودگی زیاد است یا می گوییم که محل را با سرکه ی طبیعی سیب و یا با محلول های شیمیایی مانند الکل سفید ضد عفونی نمایند. بعد از مومیا که عرب ها به آن عرق الجبال می گویند روی آن بگذارند و به مقدار یک ماش هر روز از آن بخورند. باید مومیا را در آب جوش ولرم حل کرد و بعد روی محل که بریده شده است می گذارند تا سریع جوش بخورد.
در اندونزی از له شده ی بخشی از ساقه ی نیشکر با شیره ی آن مخلوط کرده برای معالجه ی بواسیر استفاده می کنند.
در کشور فیلیپین نیم گرم از ساقه ی نیشکر گرم شده را گرفته برای معالجه ی ناراحتی های زکام استفاده می کنند.
قند نیشکر هم انرژی زا است و هم مدر در نتیجه برای کم کاری کلیه مفید است.
نیشکر طبع گرم و مرطوب دارد و خشونت سینه و ریه را خوب می کند در نتیجه برای رفع خروسک نیز مفید است بدین منظور باید آن را در آب ولرم حل کرده و غرغره کرده و قورت داد. نیشکر در این خصوصیت مانند لعاب به و جوشانده ی گل خطمی خبازی (پنیرک) است.
