< فهرست دروس

«درس طب در روایات»

استاد تبریزیان

96/01/29

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: ادامه بحث گوشت – معرفی بیماری رماتیسم

 

صحبت راجع به گوشت خشک است. گوشتی که نمک می‌زنند و خشک می‌کنند و حالا به آن «دودی» می‌گویند. گوشت یا ماهی دودی گفته می‌شود.

در قدیم یخچال و کنسرو نبوده است به همین خاطر گوسفندی که می‌کشتند قسمتی از آن را خشک می‌کردند. گوشت را تکه های کوچک می‌کنند و به نخ می‌بندند و آویزان می‌کنند و خشک می‌کنند که به آن «قدید» گفته می‌شود.

موقع نیاز این گوشت های خشک را می‌پزند و اگر کسی خیلی گرسنه باشد به همان صورت خشک مصرف می‌کند.

ظاهرا این گوشت خوب نیست و برای انسان صلاح نیست و به عنوان بدترین غذا است.

در روایت آمده است که بدتر از گوشت خشک در باقی گذاشت و برانگیختن بیماری وجود ندارد. با مصرف گوشت خشک مدت زمان بیماری طولانی تر خواهد شد.

خیلی چیزها مانند ژن بیماری و عامل میکروبی و ویروسی می‌توانند موجب برانگیخته شدن بیماری بشوند ولی گوشت خشک بدترین چیزی است که موجب برانگیختن بیماری می‌شود.

گوشت خشک باعث جهش ژنتیکی و جهش میکروبی و ویروسی است.

در روایت آمده است:

مَا أَكَلْتُ طَعَاماً أَبْقَى وَ لَا أَهْيَجَ لِلدَّاءِ مِنَ‌ اللَّحْمِ‌ الْيَابِسِ‌ يَعْنِي الْقَدِيدَ[1]

یعنی بدترین غذایی که بیماری را نگه می‌دارد و برمی‌انگیزاند گوشت خشک است.

در روایت دیگر آمده است:

الْقَدِيدُ لَحْمُ سَوْءٍ لِأَنَّهُ يَسْتَرْخِي‌ فِي‌ الْمَعِدَةِ وَ يُهَيِّجُ كُلَّ دَاءٍ وَ لَا يَنْفَعُ مِنْ شَيْ‌ءٍ بَلْ يَضُرُّهُ[2]

یعنی گوشت خشک گوشت بدی است زیرا در معده شل می‌شود و سبب هیجان هر بیماری است و برای هیچ چیز مفید نیست بلکه مضر است.

گوشت خشک برای تقویت و چاقی و سلامتی مفید نیست.

گوشت گندیده خیلی نرم می‌شود و هیچ سفتی و صلابتی ندارد. گوشت معمولی حالت نخی دارد و کندن آن مقداری سخت ولی گوشت مانده و گندیده نرم است و این حالت برای سلامتی خوب نیست.

گوشت گندیده وقتی وارد معده می‌شود و چون خشک است با رسیدن آب و اسید معده بزرگ می‌شود و پف می‌کند و این حالت برای معده خوب نیست.

شاید به توان گفت که هر غذایی که در معده حجم آن بیشتر می‌شود خوب نیست.

روایت دیگر آمده است:

ثَلَاثٌ يَهْدِمْنَ‌ الْبَدَنَ‌ وَ رُبَّمَا قَتَلْنَ أَكْلُ الْقَدِيدِ الْغَابِّ وَ دُخُولُ الْحَمَّامِ عَلَى الْبِطْنَةِ وَ نِكَاحُ الْعَجَائِزِ وَ زَادَ فِيهِ أَبُو إِسْحَاقَ النَّهَاوَنْدِيُ‌ وَ غِشْيَانُ النِّسَاءِ عَلَى الِامْتِلَاء[3]

سه چیز بدن را از بین می‌برد و چه بسا کشنده باشند خوردن گوشت خشک و کهنه و حمام رفتن در حال سیری و همبستر شدن با پیرزن ها.

زن چهل ساله عجوزه است. راجع به مردها داریم که چهل سال به بالا شیخ است و زن هم به طریق اولی پیر است زیرا زن زودتر پیر می‌شود. البته شیخ از باب تغلیب است یعنی زن شیخه را هم شامل می‌شود.

پیامبر(ص) فرمود عمر امت من بین شصت و هفتاد است.

روایات متعددی داریم که در باب حج وارد شده است و فرموده است گوشت را بعد از سه روز نخورید.

احتمال دارد در آن زمان به دلیل نبود یخچال و فریزر این حکم وارد شده است ولی در این زمان با وجود این امکانات آیا خوردن گوشت بعد از سه روز صلاحیت دارد یا خیر؟

این روایات بیشتر درمورد قربانی های حج و منا آمده است. عربستان هوای گرمی دارد بنابراین شاید این حکم برای آن زمان و مکان باشد.

احتمال دیگر اطلاق این روایات است و شامل تمام زمان ها و مکان ها می‌شود زیرا ائمه (ع) بین مناطق گرمسیر و سردسیر تفصیلی قائل نشدند.

ما به طور قطع نمی‌توانیم بگوییم با وجود یخچال و فریزر بعد از سه روز نخورید ولی به نظر میرسد بهتر این است که بعد از سه روز خورده نشود.

خوب است انسان زیاد گوشت نخرد و برای سه روز گوشت تهیه کنند.

قدیم امکانات نبود و درهمی گوشت خرید می‌کردند و مصرف روزانه یا دو روز خود را تهیه می‌کردند.

به نظرم امکانات جدید مشکلی را حل نکرده است. گوشت در فریزر از نظر ظاهری تغییر می‌کند ولی تغییر زیاد نیست. یقینا تغییر در گوشت به وجود می‌آید. ما می‌بینیم مردم دائما بیمار می‌شوند و بشر هنوز علت این بیماری ها را کشف نکرده است و شاید یکی از علل این همه بیماری همین گوشت های فریزری باشد.

فکر نمی‌کنم مشکل ماندگی گوشت با فریزر حل بشود. ماندن گوشت چه با وسیله‌ی خشک کردن و چه با فریزر کردن و چه با کنسرو کردن ضرر دارد و تازه خوردن گوشت بهتر است.

بیشتر حیوانات هم تازه خور هستند. بعضی از حیوانات لاشه خوار هستند و گوشت گندیده می‌خورند.

از اطلاق روایات می‌توان استفاده کرد که تازه خوردن گوشت مطلوب است.

در مورد میوه ها آمده است که خشک و کهنه بهتر است:

عَلَيْكُمْ بِالْإِجَّاصِ الْعَتِيقِ فَإِنَّ الْعَتِيقَ قَدْ بَقِيَ نَفْعُهُ وَ ذَهَبَ‌ ضَرَرُهُ‌ وَ كُلُوهُ مُقَشَّراً فَإِنَّهُ نَافِعٌ لِكُلِّ مِرَارٍ وَ حَرَارَةٍ وَ وَهَجٍ يَهِيجُ مِنْهَا[4]

یعنی بر شما باد میوه های خشک و کهنه زیرا نفع آن ها باقی مانده و ضررشان رفته است ...

بعضی امت ها گوشت را با چاقو می‌برند و می‌خورند. اروپایی ها به خصوص با چاقو گوشت می‌خورند ولی پیامبر(ص) از این کار نهی فرموده است.

گوشت ار با دست و دندان باید خورد.

دو احتمال در مورد علت این سفارش وجود دارد. شاید این کار بی احترامی به نعمت خداوند باشد. مشابه این سفارش در مورد نان آمده است. نان را نباید با چاقو برید.

احتمال دیگر این است که مسئله‌ی سلامت در میان باشد. گفتیم که آهن نجس است و گوشت با تماس با چاقو موجب نجس بهداشتی شدن گوشت بشود.

نَهَى‌ رَسُولُ اللَّهِ ص أَنْ يُقْطَعَ‌ اللَّحْمُ‌ عَلَى الْمَائِدَةِ بِالسِّكِّين‌[5]

یعنی پیامبر(ص) از قطع کردن گوشت با چاقو سر سفره نهی کرد.

مسیحیان و اروپایی ها هم نان و هم گوشت را با چاقو می‌برند و می‌خورند و کلاس حساب می‌کنند.

اعتقاد داریم که هم قاشق و هم چنگال چون با آهن هستند خوب نیستند و چه بسا برکت را ببرد و یا بی احترامی به حساب بیاید و شاید هم برای سلامتی و بهداشت خوب نباشند.

در روایت دیگر آمده است:

لَا تَقْطَعُوا اللَّحْمَ‌ بِالسِّكِّينِ عَلَى الْخِوَانِ فَإِنَّهُ مِنْ صُنْعِ الْأَعَاجِمِ وَ انْهَشُوهُ نَهْشاً فَإِنَّهُ أَهْنَأُ وَ أَمْرَأ[6]

یعنی گوشت را با چاقو سر سفره قطعه نکنید زیرا کار اجنبی ها است و گوشت را با دست بخورید زیرا بهتر خوش تر و بهتر هضم می‌شود.

هضم یعنی پایین رفتن و تجزیه شدن غذا در بدن، امراء یعنی بدن از غذا استفاده کند و اهناء یعنی از غذا احساس راحتی و خوشی کند.

در روایت دیگر آمده است:

وَ الْهَسُوهُ‌ لَهْسا[7]

ریز ریز و با دندان گوشت را بخورید

مراد از «اعاجم» غیر مسلمانان هستند. البته علت آن بیشتر نجاست آهن است.

گوشت بعد از ذبح کردن و تکه تکه کردن حتما باید شسته بشود.

در روایت آمده است:

مَرَّ أَخِي‌ عِيسَى‌ ع بِمَدِينَةٍ وَ إِذَا وُجُوهُهُمْ صُفْرٌ وَ عُيُونُهُمْ زُرْقٌ فَصَاحُوا إِلَيْهِ وَ شَكَوْا مَا بِهِمْ مِنَ الْعِلَلِ فَقَالَ دَوَاؤُهُ مَعَكُمْ أَنْتُمْ إِذَا أَكَلْتُمُ اللَّحْمَ طَبَخْتُمُوهُ غَيْرَ مَغْسُولٍ وَ لَيْسَ شَيْ‌ءٌ يَخْرُجُ مِنَ الدُّنْيَا إِلَّا بِجَنَابَةٍ فَغَسَلُوا بَعْدَ ذَلِكَ لُحُومَهُمْ فَذَهَبَتْ أَمْرَاضُهُمْ وَ قَالَ مَرَّ أَخِي بِمَدِينَةٍ وَ إِذَا أَهْلُهَا أَسْنَانُهُمْ مُنْتَثِرَةٌ وَ وُجُوهُهُمْ مُنْتَفِخَةٌ فَشَكَوْا إِلَيْهِ فَقَالَ أَنْتُمْ إِذَا نِمْتُمْ تُطْبِقُونَ أَفْوَاهَكُمْ فَتَغْلِي الرِّيحُ فِي الصُّدُورِ تَبْلُغُ إِلَى الْفَمِ فَلَا يَكُونُ لَهَا مَخْرَجٌ فَتُرَدُّ إِلَى أُصُولِ الْأَسْنَانِ فَيَفْسُدُ الْوَجْهُ فَإِذَا نِمْتُمْ فَافْتَحُوا شِفَاهَكُمْ وَ صَيِّرُوهُ لَكُمْ خُلُقاً فَفَعَلُوا فَذَهَبَ ذَلِكَ عَنْهُم‌[8]

یعنی برادرم عیسی (ع) از شهری می‌گذشت مردم آنجا صورت های زرد و چشم های آّبی داشتند به حضرت شکایت کردند فرمود درمان با خود شما است شما هنگامی که گوشت مصرف می‌کنید بدون شستن می‌پزید و هیچ چیزی از دنیا نمی‌رود مگر اینکه جنابت دارد و آن ها بعد از آن گوشت ها را شستند و بیماری های آن ها برطرف شد.

امروزه در قصابی ها و کبابی ها گوشت را نشسته می‌پزند زیرا گوشت خوشمزه تر می‌شود و یک حالت شیرینی یه خود می‌گیرد. قصابی گوشت شسته را قبول نمی‌کند و می‌گوید می‌افتد که اشتباه است زیرا موجب بیماری و غلبه‌ی صفراء می‌شود.

زردی صورت یا از کم خونی است و یا از غلبه‌ی صفراء می‌باشد. معلوم شد که آبی بودن چشم هم معلول غلبه‌ی صفراء و کم خونی است.

به نظر بنده فقط مسئله‌ی جنابت مطرح نیست بلکه تکه تکه کردن گوشت با آهن است. سفارش شده است که محل ذبح را بشویید که علت آن نجاست آهن است. شاید علت دیگر هم تماس آهن با گوشت است که باید گوشت شسته شود.

در روایت داریم که آهن «رجس» و «مسخ» است.

بعد از خوردن گوشت نباید بلافاصله آب خورده بشود. یک ساعت یا دو ساعت باید فاصله باشد.

آب گوشت مشکلی ندارد و آب جوش هم روایت داریم ضرر ندارد.

در روایت آمده است:

كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا أَكَلَ اللَّحْمَ‌ لَا يَعْجَلُ‌ بِشُرْبِ‌ الْمَاءِ فَقَالَ لَهُ بَعْضُ أَصْحَابِهِ مِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ يَا رَسُولَ اللَّهِ ص مَا أَقَلَّ شُرْبَكَ لِلْمَاءِ عَلَى اللَّحْمِ فَقَالَ لَيْسَ أَحَدٌ يَأْكُلُ هَذَا الْوَرِكَ ثُمَّ يَكُفُّ عَنْ شُرْبِ الْمَاءِ إِلَى آخِرِ الطَّعَامِ إِلَّا اسْتَمْرَأَ الطَّعَامَ[9]

یعنی پیامبر(ص) هنگامی که گوشت می‌خورد در خوردن آب عجله نمی‌کرد بعض اصحاب عرض کرد چرا آب نمی‌خوری؟ فرمود کسی نیست این گوشت و چربی را بخورد و آب نخورد تا آخر غذا مگر اینکه غذا به مرحله ای می‌رسد که بدن از آن استفاده می‌کند.

استفاده می‌شود که اگر کسی همراه گوشت یا بلافاصله بعد از خوردن گوشت آب مصرف کند، گوشت به مرحله ای نمی‌رسد که بدن از آن استفاده کند.

البته از این روایت استفاده می‌شود که خوردن آب بعد از گوشت مانعی ندارد ولی روایت دیگری هست که استفاده می‌شود بعد از گوشت بلافاصله هم نباید آب خورد.

شیر و دوغ مانعی ندارد زیرا غذا محسوب می‌شود.

بعد از خوردن غذای چرب نباید آب خورده شود.

كَانَ النَّبِيُّ ص إِذَا أَكَلَ‌ الدَّسَمَ‌ أَقَلَّ شُرْبَ الْمَاءِ فَقِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّكَ لَتُقِلُّ مِنْ شُرْبِ الْمَاءِ قَالَ هُوَ أَمْرَأُ لِطَعَامِي‌[10]

یعنی پیامبر(ص) هنگامی که غذای چرب می‌خورد کم آب می‌نوشید عرض شد یا رسول الله آب کم می‌نوشید؟ فرمود برای امراء غذایی که خوردم بهتر است.

در روایت دیگر آمده است:

شُرْبُ الْمَاءِ عَلَى أَثَرِ الدَّسَمِ يُهَيِّجُ الدَّاء[11]

یعنی نوشیدن آب بعد از خوردن غذای چرب سبب هیجان بیماری می‌شود.

امروزه مردم به این سفارش اهمیت نمی‌دهند وسط غذا و بعد از غذا نوشابه می‌خورند و این سبب هیجان بیماری می‌شود.

بهترین گوشت مقادیم و گوشت جلوی حیوان است.

اگر حیوان را دو قسمت کنیم، قسمت جلویی حیوان خوب است. کتف و گردن و سر و کله پاچه خوب است.

در روایت آمده است:

كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص يُعْجِبُهُ‌ الذِّرَاع‌[12]

یعنی پیامبر(ص) گوشت سردست را خوب می‌دانست.

كَانَ النَّبِيُّ ص يُحِبُ‌ الذِّرَاعَ‌ وَ الْكَتِفَ وَ يَكْرَهُ الْوَرِكَ لِقُرْبِهَا مِنَ الْمَبَال‌[13]

یعنی پیامبر(ص) گوشت سردست و کتف را دوست می‌داشت و ران و لگن را دوست نداشت زیرا به مجاری ادرار نزدیک است.

در روایت دیگر آمده است:

وَ قَالَ الرِّضَا ع [لِغُلَامِهِ‌] اشْتَرِ لَنَا مِنَ اللَّحْمِ‌ الْمَقَادِيمَ‌ وَ لَا تَشْتَرِ [لَنَا] الْمَآخِيرَ فَإِنَّ الْمَقَادِيمَ أَقْرَبُ مِنَ الْمَرْعَى وَ أَبْعَدُ مِنَ الْأَذَى‌[14]

یعنی امام رضا (ع) به خدمتکارش فرمود برای از گوشت قسمت جلویی گوسفند بخر و از قسمت های عقب نخر زیرا مقادیم به محل چرا نزدیک تر و از پشکل و ادرار دور تر است.

این روایت به ما ملاک می‌دهد.

بنابراین کله‌ی گوسفند خوب است زیرا به چرا نزدیک تر است و از محل ادرار دورتر است. حتی پاچه‌ی دست بهتر از پاچه‌ی عقب است.

 

آرتیت روماتوئید(روماتیسم)

بیماری دستگاه عضلانی و استخوانی است. تورم و درد مفاصل انگشتان، مچ دست، زانو و پا ها است. تورمی به وجود می‌آید و دردی احساس می‌شود. همراه با تب وخستگی و بهت و زخم است. بعد از بروز این علائم، مفاصل سرخ رنگ و داغ می‌شود. در مفاصل مایعی جمع می‌شود و بعد از استراحت، پا درد بیشتر خواهد بود و با شروع فعالیت مجدد، درد آن کمتر می‌شود.

در کودکان مفاصل بزرگتر درگیر می‌شود و مافصل تغییراتی می‌کند و دست ها و انگشتان شروع به کج شدن می‌کند. سر انگشتان و انتهای انگشتان ورم می‌کند و بزرگ می‌شود.

روماتیسم حملاتی دارد که عود کننده است و در نتیجه جمود مفصلی و ستون فقرات است که به حدی می‌رسد که نمی‌تواند خم شود و دستان خود را تا کند.

درمان

داروی رماتیسم ترکیبی از یک کف شنبلیله و یک کف انجیر است. باید جوشانیده شود و آب آن یک روز در میان، صبح ناشتا مصرف شود.

داروی طریفل هم در این زمینه خیلی موثر است.

ممکن است داروهای دیگری هم باشد.

بیشترین علت این بیماری سردی و بلغم و رطوبت است. افرادی که در زیر زمین و در جاهای مرطوب و در کنار دریا زندگی می‌کنند بیشتر مبتلا می‌شوند.

در مازندران و گیلان پا درد و دست درد خیلی زیاد است.


BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo