< فهرست دروس

«درس طب در روایات»

استاد تبریزیان

95/08/03

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: ادامه بحث حمام (سفارشات در مورد استحمام کردن) - نوره

 

یک سری سفارش هایی راجع به استحمام در روایات وارد شده است. قبلا عرض شد در حمام بازار و حمام عمومی نمی‌توان لخت شد مگر اینکه یقین باشد کسی وارد نمی‌شود.

لخت نشدن زیر آسمان و داخل رودخانه

در سفارش اول می‌فرماید لخت شدن هنگام استحمام در زیر آسمان لخت شدن خوب نیست حتی اگر کسی نباشد و کسی از آنجا عبور نکند.

ممکن است علت آن وجود ملائکه در هوا باشد زیرا فرموده اند که هوا هم اهل و ساکنانی دارد همانطور که ادرار از ارتفاع جائز نیست.

در روایات علتی برای لخت نشدن زیر آسمان نیامده است ولی در مورد لخت شدن در آب آمده است نباید صورت بگیرد زیرا آب هم ساکنانی از ملائکه دارد.

سفارش دوم این است که لخت وارد شدن در آب خوب نیست. علت آن هم وجود ساکنانی از ملائکه است و می‌بینند و اذیت می‌شوند.

در روایت آمده است:

نَهَى ص عَنِ الْغُسْلِ تَحْتَ‌ السَّمَاءِ إِلَّا بِمِئْزَرٍ[1]

یعنی پیامبر(ص) از غسل کردن زیر آسمان نهی فرمود مگر اینکه لنگی با تو باشد.

در روایت دیگر آمده است:

نَهَى عَنْ دُخُولِ الْأَنْهَارِ إِلَّا بِمِئْزَرٍ فَقَالَ إِنَّ لِلْمَاءِ أَهْلًا وَ سُكَّانا[2]

یعنی پیامبر (ص) از دخول در آب نهی فرمود مگر اینکه با لنگ باشد زیرا برای آب اهل و ساکنانی وجود دارد.

در روایت دیگر آمده است:

إِنَ‌ اللَّهَ‌ كَرِهَ‌ لَكُمْ‌ أَيَّتُهَا الْأُمَّةُ أَرْبَعاً وَ عِشْرِينَ خَصْلَةً وَ نَهَاكُمْ عَنْهَا إِلَى أَنْ قَالَ وَ كَرِهَ الْغُسْلَ تَحْتَ السَّمَاءِ بِغَيْرِ مِئْزَرٍ وَ كَرِهَ دُخُولَ الْأَنْهَارِ إِلَّا بِمِئْزَرٍ وَ قَالَ فِي الْأَنْهَارِ عُمَّارٌ وَ سُكَّانٌ مِنَ الْمَلَائِكَةِ[3]

یعنی همانا خداوند بیست و چهار خصلت را برای شما ناپسند دانست و شما را از آن ها نهی کرد تا جائیکه فرمود خداوند کراهت دارد که زیر آسمان بدون لنگ استحمام کند و بدون لنگ وارد رودخانه شدن و فرمود در رودخانه ها ساکنانی از ملائکه وجود دارد.

مهم این است که حمام سقف نداشته باشد ولو دیوار هم داشته باشد.

نخوردن آب سرد داخل حمام

در حمام های عمومی مشاهده کردم که نوشابه می‌فروشند که کار درستی نیست زیرا بدن و هوا گرم است و با نوشیدنیِ سرد درون عدم تعادل داخل و بیرون بدن به وجود می‌آید و لخته ها به سمت قلب می‌رود و چه بسا موجب سکته‌ی قلبی‌ می‌شود.

نخوردن فقاع(آب جو) در حمام

خوردن فقاع در حمام سبب فساد معده است. آب جو مسلما حرام است ولی این تحریم طبی است علاوه بر حرمت شرعی است.

فقاع به معنای آب جویی است که مست کننده است.

نریختن آب سرد روی بدن در حمام

امروزه در استخرها بعد از سُنای خشک خود را وارد آب سرد می‌کنند که خیلی بد است و ضرر جدی دارد و چه بسا موجب سکته بشود.

در روایت آمده است:

إِيَّاكَ وَ شُرْبَ الْمَاءِ الْبَارِدِ وَ الْفُقَّاعِ فِي الْحَمَّامِ‌ فَإِنَّهُ يُفْسِدُ الْمَعِدَةَ وَ لَا تَصُبَّنَ‌ عَلَيْكَ‌ الْمَاءَ الْبَارِدَ فَإِنَّهُ يُضْعِفُ الْبَدَن‌[4]

یعنی از خوردن آب سرد و فقاع در حمام بپرهیز زیرا موجب فساد معده می‌شود و روی خود آب سرد نریز زیرا بدن را ضعیف می‌کند.

دراز نکشیدن در حمام

قلوه پی سبب قدرت و قوت انسان است و هورمون آدرنالین را ترشح می‌کند که نیرو و قوت صدای انسان را کم و زیاد می‌کند.

به پشت نخوابیدن در حمام

در روایت آمده است:

لَا تَسْتَلْقِ‌ عَلَى‌ قَفَاكَ‌ فِيهِ فَإِنَّهُ يُورِثُ دَاءَ الدُّبَيْلَةِ وَ لَا تَضْطَجِعْ فِيهِ فَإِنَّهُ يُذِيبُ شَحْمَ الْكُلْيَتَيْن‌[5]

یعنی در حمام به پشت دراز نکش زیرا موجب بیماری شبیه آپاندیس می‌شود و در حمام دراز نکش زیرا قلوه پی را آب می‌کند.

قلوه پی همان غده‌ی آدرنال است. پی و چربی که اطراف کلیه است که به آن «غده‌ی فوق کلیوی» می‌گویند.

موقع خارج شدن ریختن آب سرد روی پاها اشکالی ندارد ولی برخی می‌گویند برای شادابی بدن ریختن آب سرد روی کل بدن در حمام خوب است و برای بیماری ها مفید است.

ما دائی داشتیم که دکتر بود و مقید بود بعد از حمام مفصل دوش آب سرد بگیرد و می‌گفت با این کار سلامتی به دست می‌آورم و قبل از پنجاه سالگی فوت کرد.

کلا ریختن آب سرد روی بدن در حمام نهی شده است.

نشستن سر با گِل

قدیم سر را با خاک گندم می‌شستن و کار درستی نیست و باعث خشن شدن صورت و از دست رفتن طراوت صورت می‌شود. گل سرشور نیز مشمول این روایت می‌شود.

در روایت آمده است:

إِيَّاكَ أَنْ تَغْسِلَ رَأْسَكَ بِالطِّينِ فَإِنَّهُ يُسَمِّجُ‌ الْوَجْه‌[6]

یعنی از شستن سر با گِل بپرهیز زیرا صورت را زشت می‌کند.

شنا کردن در رودخانه اشکالی ندارد و حضرت امیر(ع) هر شب در رودخانه غسل می‌کرد تا برای نماز شب نشاط پیدا کند.

نمالیدن صورت با لنگ

در روایت آمده است:

وَ إِيَّاكَ أَنْ تَدْلُكَ رَأْسَكَ وَ وَجْهَكَ بِالْمِئْزَرِ الَّذِي فِي وَسَطِكَ فَإِنَّهُ يَذْهَبُ بِمَاءِ الْوَجْه‌[7]

یعنی از مالیدن سر و صورت با لنگی که در وسط بدن بسته ای بپرهیز زیرا طراوت صورت را از بین می‌برد.

سفارش شده است حتی در غیر حمام هم مالیدن صورت با پارچه صورت نگیرد. قبلا عروس را با پارچه می‌شستن تا برق بزند و پیامبر (ص) نهی کرد و فرمود به مرور زمان صورت را سیاه می‌کند.

شانه نکردن در حمام

شانه کردن در حمام سبب وبای مو و نازک شدن موها می‌شود. وبا به معنای ریزش مو است. شاید خیلی افراد که مبتلا به ریزش مو هستند به جهت شانه کردن در حمام است.

همانطور که مردم به سبب وبا یکی یکی میفتند، موها هم به سبب شانه کردن در حمام می‌ریزند.

إِيَّاكَ وَ التَّمَشُّطَ فِي الْحَمَّامِ فَإِنَّهُ يُورِثُ وَبَاءَ الشَّعْر[8]

یعنی از شانه کردن در حمام بپرهیز زیرا باعث ریزش مو می‌شود.

در روایت دیگر آمده است:

يُرَقِّقُ‌ الشَّعْر[9]

یعنی شانه کردن مو در حمام موها را نازک می‌کند.

مسواک نزدن در حمام

مسواک در حمام سبب وبای در دندان می‌شود یعنی دندان ها پشت سر هم می‌ریزد.

متاسفانه امروز در دستشویی انجام می‌شود. دستشویی و حمام هم معمولا یکی است.

نسابیدن کف پا با سفال

روایات مختلف است ولی به حد تواتر می‌رسند. در برخی آمده است سابیدن کف پا با سفال بدن را خراب می‌کند و یا سبب جذام و پیسی می‌شود.

عرض کردم که مراد از حمام، اتاق گرم است. از باب احتیاط از حمام های امروزی هم این سفارشات رعایت بشود.

امروزه عرفا به حمام های سرد و حمام های امروزی نیز حمام می‌گویند. اگر تابع اطلاق عرفی حمام باشیم شامل این حمام ها نیز می‌شود.

روایتی می‌فرماید که سفال شام یا سفال حمام ضرر دارد.

در روایت آمده است:

لَا تَغْسِلُوا رُءُوسَكُمْ بِطِينِ‌ مِصْرَ فَإِنَّهُ يَذْهَبُ بِالْغَيْرَةِ وَ يُورِثُ الدِّيَاثَة[10]

یعنی سر خود را با گِل مصر نشویید زیرا غیرت را از بین می‌برد و سبب دیوث شدن می‌شود.

دیاثت یعنی دیگران را به اهل و محرم خود دعوت می‌کند.

در حدیث دیگر آمده است:

يُورِثُ‌ الذِّلَّة[11]

یعنی شستن سر با گِل مصر سبب خواری می‌شود.

افرادی که از کشور مصر اطلاع دارند می‌دانند که مردم غیرت خوبی ندارند و این بیماری یک مقدار شیوع دارد. خاک مصر و گل مصر بی غیرتی می‌آورد.

در روایت آمده است:

مِصْرُ الْحُتُوف‌[12]

یعنی سرزمین مرگ ها و عمرهای کوتاه.

وارد مصر نشوید که عمر را کوتاه می‌کند و علت آن هم شاید همین باشد که خاک آن جا انسان را بی غیرت می‌کند و شاید زنا آن جا شایع باشد و عمر را کوتاه کند.

شنیده ام حتی آب نیل هم موجب بی غیرتی می‌شود.

مصر اگر الف و لام داشته باشد، به معنای شهر است ولی چون بدون الف و لام است مراد کشور مصر است.

پرهیز کردن از غساله‌ی حمام

غساله‌ی حمام باعث جذام می‌شود و علت آن را اینگونه بیان می‌فرماید:

يَغْتَسِلُ فِيهِ الْجُنُبُ‌ مِنَ‌ الْحَرَامِ‌ وَ الزَّانِي وَ النَّاصِبُ الَّذِي هُوَ شَرُّهُمَا[13]

زیرا جنب از حرام و زانی و ناصب که از دو مورد قبلی بدتر است در آب حمام غسل می‌کنند.

معلوم می‌شود عرق از جنب حرام ضرر دارد به همین جهت بعض از روایات می‌فرماید که عرق از جنب حرام نجس است. حداقل این است که از جهت طبی ضرر دارد.

نشستن بدن با آبی که با آفتاب گرم شده است

در روایت آمده است:

لَا تَعُودِي‌ فَإِنَّهُ‌ يُورِثُ الْبَرَص‌[14]

یعنی شستن بدن با آبی که توسط خورشید گرم شده است را تکرار نکن زیرا موجب پیسی است.

افرادی که منبع آن ها در آفتاب است و با خورشید گرم می‌شود و بدن خود را با آن می‌شویند احتمال دارد ضرر داشته باشد و شاید دلیل زیاد شدن پیسی در این زمان منبع آبی باشد که با خورشید گرم شده است.

اگر آب بعد از گرم شدن، سرد شده باشد شستن مانعی ندارد بنابراین آب پشت سدها مانعی ندارند.

شاید هم اگر آب آزاد باشد مانعی نداشته باشد زیرا در روایت آب در ظرف قید شده است.

 

نوره

 

نوره یکی از درمان ها است که روی آن تاکید زیادی شده است.

نوره آب کمر را زیاد می‌کند

افرادی که مبتلا به کمی آب کمر هستند و نخاع آن ها چسبندگی پیدا می‌کنند یا افرادی که آب کمر آن ها را توسط سرنگ کشیده اند و مبتلا به کمر درد شده اند را نوره درمان می‌کند چون نوره آب کمر را زیاد می‌کند و بدن را تقویت می‌کند و قلوه پی را زیاد می‌کند و هم و غم را بر طرف می‌کند علاوه بر اینکه طهور است و پاک کننده است و میکروب ها و قارچ ها را زائل می‌کند به خصوص روایت داریم که شیطان زیر مو مخفی می‌شود.

در روایت آمده است:

لَا يُطَوِّلَنَ‌ أَحَدُكُمْ‌ شَارِبَهُ وَ لَا شَعْرَ إِبْطِهِ‌ وَ لَا عَانَتِهِ، فَإِنَّ الشَّيْطَانَ يَتَّخِذُهَا مَخْبَأً يَسْتَتِرُ بِهَا[15]

یعنی هیچ یک از شما موهای سبیل و موهای زیر بغل و موهای اطراف آلت خود را بلند نکند زیرا شیطان آن ها را مخفی گاه قرار می‌دهد.

از این روایت استفاده می‌شود که شیطان کوچک است و می‌تواند زیر مو پنهان بشود بنابراین شیطان به معنای میکروب و ویروس است زیرا ابلیس قد و قامت بلندی دارد ولی میکروب و ویروس کوچک هستند و می‌توانند زیر موها پنهان بشوند.

نهایتا میکروب و ویروس تغییر حالت یافته از شیطان است.

در جلد اول اثبات کردیم که در بعض موارد مراد از شیطان، میکروب و ویروس است زیرا یا از جهت سنخ یکی هستند یا استعمال شیطان برای میکروب و ویروس، از باب توسعه در استعمال است یعنی هر چیزی که از راه پنهان به انسان آسیب برساند شیطان گفته می‌شود.

شیطان انواعی دارد و میکروب و ویروس یکی از انواع شیطان هستند.

بیشتر روایات روی شیطان تاکید دارند که انسان را بیمار می‌کند.

حضرت ایوب می‌فرماید:

﴿مَسَّنِيَ الشَّيْطانُ بِنُصْبٍ وَ عَذاب‌﴾[16]

یعنی شيطان مرا به رنج و عذاب افكنده است.

یا می‌فرماید ناخن ها بگیرید زیرا محل سکونت شیطان زیر ناخن ها است. متصور نیست که شیطانی که وسواس و خناس است زیرا ناخن است بلکه باید گفت میکروب و ویروس است.

پیشرفت علم کمک کرد تا کلام اهل بیت (ع) را خوب بفهمیم.

بنده شاید پنجاه مورد تطبیق بین روایات و کشفیات جدید داده ام.


BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo