< فهرست دروس

«درس طب در روایات»

استاد تبریزیان

94/10/27

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: ادامه درمان انگل – درمان بواسیر

 

صحبت راجع به انگل و درمان آن است.

درمان اول و درمان شاخص انگل سرکه است. سرکه به خصوص برای انگل شکم مفید است البته درمان با سرکه شامل انگل های دیگر هم می‌شود.

برخی از انگل ها مانند انگل کیسه ای و انگل گربه درمانشان سخت است. گویا امام به این مطلب اشاره دارند و می‌فرمایند در سرکه غوطه ور شو.

در سرکه انقلاب اول و انقلاب دوم لازم است مگر اینکه سرکه‌ی خمر نباشد. سرکه حتی در صورت ناشتا به معده آسیبی نمی‌رساند.

درمان انگل با خرما

روایات با هم اختلاف دارند. بعض روایات می‌فرمایند مطلق خرما مفید است و نوع و عدد و زمانی برای مصرف خرما مطرح نمی‌کنند. روایاتی هستند که زمانی برای مصرف خرما ذکر می‌کنند که دو طائفه هستند. طائفه اول می‌فرماید صبح ناشتا خرما خورده بشود و طائفه دوم می‌فرماید که خرما باید در شب خورده بشود. برخی روایات هم می‌فرماید خرمای عجوه مفید است.

روایات صبح ناشتا

مستغفری کتابی به نام «طب النبی» دارد. بنده ندیده ام که مستقل چاپ بشود بلکه در آخر جلد 59 بحارالانوار آمده است. روایاتی جالب در راستای دارو و درمان دارد.

كُلِ التَّمْرَ عَلَى الرِّيقِ فَإِنَّهُ‌ يَقْتُلُ‌ الدُّود[1]

یعنی خرما در ناشتا بخور زیرا کرم و انگل ها را می‌کشد.

این روایت از ناحیه انگل و کرم اطلاق دارد. بنابراین تمام انگل های بدن را می‌کشد. همچنین اندازه مصرف و نوع خرما را معین نکرده است.

روایت دیگر می‌فرماید:

كُلُوا التَّمْرَ عَلَى‌ الرِّيقِ‌ فَإِنَّهُ يَقْتُلُ الدِّيدَانَ فِي الْبَطْن[2]

یعنی خرما در ناشتا بخورید زیرا کرم های در شکم را می‌کشد.

قید ناشتا به همراه قید انگل های شکم در این روایت وجود دارد.

روایت دیگر می‌فرماید:

كُلِ‌ الْعَجْوَةَ فَإِنَّ تَمْرَةَ الْعَجْوَةِ تُمِيتُهَا وَ لْيَكُنْ عَلَى الرِّيق[3]

یعنی خرمای عجوه بخور زیرا انگل ها را می‌کشد و باید در ناشتا باشد.

قید عجوه بودن خرما و قید مصرف در ناشتا در این روایت وجود دارد.

نقطه اشتراک هر سه روایت این است که خرما در ناشتا باید مصرف بشود و دیگر اینکه حداقل برخی اقسام خرما حتما در درمان انگل مفید هستند.

البته روایت می‌فرماید خوردن ناشتا به جهت کشتن انگل ها مفید است ولی بنده معتقد هستم که از روایات برداشت می‌شود که به طور کلی مصرف خرما در ناشتا مفید است.

روایاتی داریم که می‌فرماید در خانه ای که خرما نیست اهل آن خانه سیر نمی‌شوند. خوردن خرما در ناشتا فوائد متعددی دارد و میل انسان را به غذا کم می‌کند. این امر مطلوب است. برعکس چای که سبب ایجاد گرسنگی کاذب می‌شود.

روایات طائفه دوم که می‌فرمایند خرما در شب خورده بشود

مَنْ‌ أَكَلَ‌ سَبْعَ‌ تَمَرَاتٍ‌ عِنْدَ مَنَامِهِ عُوفِيَ مِنْ قُولَنْجٍ وَ قَتَلَتِ الدُّودَ فِي بَطْنِه[4]

یعنی کسی که هنگام خواب هفت خرما بخورد از قولنج عافیت می‌یابد و کرم ها و انگل های داخل شکم او می‌میرند.

قید این است که خرما در شب مصرف بشود بر خلاف روایات قبل که فرمودند صبح ناشتا مصرف بشود.

روایت دیگر می‌فرماید:

مَنْ‌ أَكَلَ‌ سَبْعَ‌ تَمَرَاتِ‌ عَجْوَةٍ عِنْدَ مَنَامِهِ قَتَلْنَ الدِّيدَانَ فِي بَطْنِه[5]

یعنی کسی که هنگام خواب هفت عدد خرمای عجوه بخورد کرم و انگل های شکمش از بین می‌روند.

قید اول این است که خرما باید هفت عدد باشد و قید دوم این است که زمان مصرف باید هنگام خواب باشد و قید سوم این است که خرما باید عجوه باشد.

یک بار هم خرما مصرف بشود انگل ها کشته می‌شوند و نسبت به مصرف آب اطلاق دارد.

خرمای عجوه هم گران است و هم امروز پیدا نمی‌شود. در مدینه کیلویی 150 هزار تومان است. اگر فسیل عجوه را در بلاد دیگر بکارند خوب است. شاید اسم آن هم تغییر کند. مثلا در روایات داریم که فلان خرما همان خرما است.

این روایات مثبتات است و شاید با یکدیگر تنافی نداشته باشند.

از ناحیه زمان خیلی اشکال ندارد. باید گفته شود روایاتی که می‌فرمایند ناشتا بخورید قید عجوه ندارد. بنابراین هر خرمایی غیر از خرمای عجوه باید در زمان ناشتا مصرف شود که انگل ها کشته بشوند.

ولی در خصوص خرمای عجوه باید در شب مصرف بشوند. فقط یک روایت داریم که می‌فرماید خرمای عجوه بخور و در زمان ناشتا باشد. شاید بدست بیاید که ترتبی وجود داشته باشد که اگر شب مصرف نشد در ناشتا مصرف بشود.

اگر کسی قائل به تقیید بشود باید گفته بشود که تنها خرمای عجوه در شب انگل ها را می‌کشد.

به اعتقاد بنده خرما اگر کرم کش است به جهت این است که در شکم ترش می‌شود. اگر بعد از خرما آب خورده بشود خرما ترش می‌شود و به ضمیمه اسید معده حالت سرکه می‌شود.

درمان انگل با آب نیسان

آب نیسان درمان کل بیماری ها است. از جمله انگل بدن را درمان می‌کند:

وَ لَا يَتَّجِعُ بَطْنَهُ وَ لَا يَخَافُ مِنَ الزُّكَامِ وَ وَجَعِ‌ الضِّرْسِ‌ وَ لَا يَشْتَكِي الْمَعِدَةَ وَ [لَا] الدُّودَ وَ لَا يُصِيبُهُ قُولَنْج[6]

یعنی و مبتلا به معده درد نمی‌شود و ترسی از زکام و دندان درد ندارد و از معده درد و انگل شکایت نمی‌کند و مبتلا به قولنج نمی‌شود.

روایتی داریم که می‌فرماید علت به وجود آمدن انگل در شکم، خوردن گوشت نپخته است. امروزه از لحاظ پزشکی ثابت شده است که تخمک های انگل به خصوص انگل کدو در گوشت به خصوص گوشت گاو وجود دارد که اگر خوب پخته نشود وارد بدن انسان می‌شود.

وَ أَكْلُ اللَّحْمِ النِّي‌ءِ يُوَلِّدُ الدُّودَ فِي الْبَطْن[7]

یعنی و خوردن گوشت نپخته موجب به وجود آمدن انگل در شکم می‌شود.

بعضی از انگل ها محسوس هستند مانند انگل سوزنی که موجب خارش در مقعد می‌شوند و گاهی انگل از بدن خارج می‌شود و معلوم می‌شود که بدن انگل دارد.

افرادی که در خواب دندان قروچه دارند و در شب آب دهان آن ها می‌ریزد مبتلا به انگل هستند. درمان آن نیز سرکه و خرما و آب آسمان است.

یک بار که استفاده بکنند انگل ها کشته می‌شوند اما ممکن است دوباره عود کند به جهت اینکه شاید تخمک در بدن وجود داشته باشد.

اگر سرکه خرما خورده بشود هم خوب است.

انگل مغز

در مغز نیز انگل به وجود می‌آید و سبب سر درد هم می‌شود. البته به نظر می‌رسد که انگل داخل سینوس ها که چسبیده به مغز هستند وجود داشته باشند، گویا در مغز وجود دارند و در خود مغز بعید به نظر می‌رسد. درمان آن در روایات شانه ای است که از عاج درست شده باشد:

التَّسْرِيحُ‌ بِمُشْطِ الْعَاجِ‌ يُنْبِتُ الشَّعْرَ فِي الرَّأْسِ وَ يَطْرُدُ الدُّودَ مِنَ الدِّمَاغِ وَ يُطْفِئُ الْمِرَارَ وَ يُنَقِّي اللِّثَةَ وَ الْعُمُور[8]

شانه کردن با شانه ای که از عاج فیل است موی سر را می‌رویاند و انگل ها را از مغز بیرون می‌کند و صفراء و سوداء را خاموش می‌کند و سبب تمییز شدن لثه و گوشت دهان می‌شود.

مکانیزم شانه با عاج چیست نیاز به بررسی دارد.

درمان انگل با استنشاق آب سرد

استنشاق با آب سرد انگل ها را می‌کشد. اگر کسی با آب سرد استنشاق کند، درد شدیدی احساس می‌کند و این ناشی از آسیب رسیدن به انگل ها است.

چون جایی که انگل ها هستند گرم هستند و خود آن ها نیز گرم هستند، آب سرد برای آن ها کشنده است.

استنشاق دود چوب انار

سوزاندن چوب انار و استنشاق دود آن انگل ها را از بین می‌برد. بلکه دود چوب انار کل حشرات و جنبنده ها را می‌کشد. این خود یک نوع سم پاشی طبیعی است. برای درختان هم خوب است مثلا باغ ها را با دود چوب انار دود بدهند چون حشرات و آفت ها را می‌کشد.

دُخَانُ‌ شَجَرِ الرُّمَّانِ‌ يَنْفِي الْهَوَام[9]

یعنی دود درخت انار جنبنده ها و حشرات را از بین می‌برد.

این خود یک ابتکاری در راستای آفت کشی و حشره کسی است. به جای استفاده از سم های خطرناک از دود چوب انار استفاده بشود.

بنابراین بعید نیست که چون انگل ها در سینوس قرار دارند دود چوب انار آن ها را از بین می‌برد.

 

درمان بیماری های مقعد (بواسیر)

 

این بیماری محل ابتلا است، بواسیر بیماری شایع و شناخته شده است. بواسیر انواعی دارد و به دو نوع تقسیم می‌شود. در مرحله اول و حتی الامکان انسان باید پیشگیری کند و در مرحله بعد استفاده از دارو است.

در جلد اول علل ابتلاء به بواسیر ذکر شده است و شاید مهمترین این علل نشستن طولانی در بیت الخلاء است. غلام حضرت لقمان قضاء حاجت را طولانی کرد و حضرت او را صدا زد و فرمود :

طُولُ الْجُلُوسِ عَلَى الْحَاجَةِ يُفْجَعُ‌ مِنْهُ الْكَبِدُ وَ يُورَثُ مِنْهُ الْبَاسُور ... فَاجْلِسْ هَوْناً وَ قُمْ‌ هَوْنا[10]

یعنی طول دادن قضاء حاجت کبد را از بین می‌برد و موجب بواسیر می‌شود ... پس سبک بنشین و برخیز

حتی الامکان نباید مسئله قضاء حاجت طولانی بشود. البته شاید نشستن های طولانی برای مطالعه نیز این مشکل را به وجود می‌آورد. شستن با آب سرد نیز پیشگیری از بواسیر است.

امروزه می‌گویند دست شویی های شرقی موجب بواسیر است و توالت های فرنگی از بواسیر جلوگیری می‌کند درحالیکه صحت ندارد بلکه مهم این است که انسان قضاء حاجت خود را طولانی نکند.

اموری به عنوان پیشگیری از بواسیر و اموری نیز به عنوان درمان ذکر شده است.

در روایات گاهی لفظ «امان » آمده است و گاهی با لفظ «یقطع» آمده است. شاید یقطع به منظور قطع خونریزی ناشی از بواسیر باشد یا اینکه مراد درمان بواسیر نر و به شکل گوشت اضافه هستند باشد. گاهی با لفظ «یحرق» آمده است. ما این تعبیرات را مراعات کرده ایم.

پیشگیری از بواسیر با سنجد

استفاده از سنجد در روایات سفارش شده است. سنجد فوائد فراوانی دارد:

هُوَ أَمَانٌ‌ مِنَ‌ الْبَوَاسِيرِ وَ التَّقْتِير[11]

یعنی سنجد امان از بواسیر و عدم خارج شدن ادرار است.

تقطیر به معنای عدم کنترل ادرار است و تقتیر به معنای سخت خارج شدن ادرار است. تقتیر همان بیماری «پروستات» است. مثانه همان پروستات است. کار غده پروستات این است که جلوی خروج ادرار می‌گیرد و هر موقع که اراده بشود راه ادرار را باز می‌کند.

راجع به مثانه در آینده بحث خواهد شد ولی گاهی مثانه بزرگ می‌شود و پایین تر از مجرای ادرار قرار می‌گیرد و به همین جهت انسان کاملا تخلیه نمی‌شود و هنگام بلند شدن چند قطره ادرار خارج می‌شود که به آن افتادگی مثانه می‌گویند.

گاهی غده پروستات بزرگ می‌شود و جلوی خروج ادرار را می‌گیرد و یک مقدار ادرار پشت غده پروستات باقی می‌ماند و گاهی عضلاتی که روی مثانه فشار می‌آورند تا ادرار خارج بشود قدرت فشار ندارند که در این صورت ادرار کاملا خارج نمی‌شود. بنابراین عوارض مثانه زیاد است ولی تقتیر شاید شامل افتادگی مثانه، شل شدن عضلات مثانه و پروستات بشود مهم این است که ادرار به شکل کامل خارج بشود.

پیشگیری از بواسیر با خرمای بُرنی

مَنْ أَرَادَ أَنْ يَأْمَنَ مِنْ‌ وَجَعِ‌ السُّفْلِ‌ وَ لَا يَظْهَرَ بِهِ وَجَعُ‌ الْبَوَاسِيرِ فَلْيَأْكُلْ كُلَّ لَيْلَةٍ سَبْعَ تَمَرَاتٍ بَرْنِيٍ‌ بِسَمْنِ الْبَقَرِ وَ يَدَّهِنُ بَيْنَ أُنْثَيَيْهِ بِدُهْنِ زَنْبَقٍ خَالِص[12]

یعنی کسی که می‌خواهد از درد قسمت پایین بدن ایمن باشد و مبتلا به بواسیر نشود هر شب هفت عدد خرمای برنی با روغن زرد گاوی بخورد و ما بین دو بیضه را با روغن ایرساء خالص چرب کند.

شاید مراد از ما بین بیضه ها، بین بیضه ها و مقعد باشد ولی جمع احوط است.

این دارو سخت است زیرا خرمای برنی در خود عربستان کیلویی 500 هزار تومان است. معلوم نیست، شاید خرمای ایران هم این اثر را داشته باشد ولی باید امتحان بشود.

بیشتر مراد از زنبق ریشه آن است. خود زنبق یک نوع گل ریز سفید خوش بویی است که عطر زیادی دارد. به آن ایرساء و سوسن و آسمان جونی و سوسن آسمانی می‌گویند. بیشتر در جاهای گرمسیر مانند خوزستان و عراق و عربستان است. مهم ریشه آن است که جزو درمان های بسیار موثر است و کارآیی زیادی دارد.

روش تهیه روغن زنبق

ریشه ایرساء تمییز شود و به آن آب اضافه کنند و یک شبانه روز بماند و بعد روغن زیتون یا روغن بادام روی آن بریزند تا آب آن برود و روغن باقی بماند که در این حال روغن ایرساء درست می‌شود.

روغن گل، سرد تهیه می‌شود که باید جلوی آفتاب و پشت شیشه باشد ولی روغن های دیگر مانند روغن های برگ و روغن سداب یا روغن مرزنجوش گرم تهیه می‌شود و با آتش باید تهیه بشود.

پیشگیری از بواسیر با سُعد

سه نوع سعد داریم سعد کوفی و هندی و یمانی وجود دارد که معروف سعد کوفی است.

سعد کوفی ریشه گیاهی است که سیاه درنگ است شبیه به تربچه به اندازه یک زیتون یا بزرگ تر از آن است. در ابتدا که کنده می‌شود تازه و ترد و خوشمزه است که بچه می‌خورند. در عراق زیاد است و در خوزستان هم شاید زیاد باشد. گیاه همیشگی است و ساقه هایی شبیه تره دارد ولی کمی زبر تر و کلفت تر است. نوع خوب آن سیاه و تیره و سفت و داخل آن سفید و خوشبو است. سعد های کهنه پوک است و داخل آن سفت و محکم نیست و ترد است.

سعد داروی خوبی است که فوائد زیادی دارد. سعد در گذشته به عنوان عطر هم استفاده می‌شد. در روایت آمده است که جابر هنگام زیارت از سعد استفاده کرده است:

هَلْ مَعَكَ شَيْ‌ءٌ مِنَ الطِّيبِ يَا عَطَاءُ. ثُمَّ أَخَذَ مِنِّي شَيْئاً مِنَ‌ السُّعْدِ وَ نَثَرَ عَلَى رَأْسِهِ وَ بَدَنِه[13]

یعنی آیا با تو چیزی از عطر هست ای عطاء؟ سپس از من سعد گرفت و بر سر و بدن خود پاشید.

بنابراین سعد به عنوان عطر هم مطرح است. سعد برای دهان و دندان و هم برای بواسیر مفید است. ما متاسفانه این مسائل را نادیده گرفته ایم که مبتلا به این همه بیماری شده ایم.

مَنِ اسْتَنْجَى بِالسُّعْدِ بَعْدَ الْغَائِطِ وَ غَسَلَ بِهِ فَمَهُ بَعْدَ الطَّعَامِ لَمْ تُصِبْهُ عِلَّةٌ فِي فَمِهِ وَ لَمْ يَخَفْ شَيْئاً مِنْ أَرْيَاحِ الْبَوَاسِير[14]

یعنی کسی که با سعد بشوید بعد از خروج مدفوع و دهان خود را با سعد بشوید بعد از غذا مبتلا به هیچ درد و بیماری در دهان نمی‌شود و از دردهای بواسیر نمی‌ترسد.

سعد هندی بیشتر برای حافظه مفید است. البته سعد کوفی هم برای حافظه و تقویت مغز مفید است. سعد هندی به شکل یک ساقه است. ریشه و سیاه رنگ است ولی دایره ای شکل نیست بلکه به شکل یک ساقه است. تند تر و گزش آن بیشتر است.

سعد یمانی شبیه به سعد کوفی است اما خیلی بزرگ تر است. ترد تر و سفید تر است. سعد یمانی موارد مصرف خاص به خود دارد که خواهیم خواند.

دندان اگر لق بشود یک مقدار سعد روی لثه بمالند فورا دندان را ثابت می‌کند. من خودم این را امتحان کرده ام و به دیگران هم سفارش می‌کنم.

سعد را به عنوان تاید حساب کنید، آسیاب شده از سعد را روی دست بگذارید و محل را با آن بشویید.

به خلاف متعارف بین مردم آب برای شستو شو کافی نیست بلکه نیاز به شوینده هست. برای دست و دهان از شوینده استفاده می‌کنیم ولی برای مقعد از شوینده استفاده نمی‌کنیم. سعد یک شوینده است. اسلام می‌گوید شوینده هم نیاز است. کسی سعد ندارد می‌تواند از صابون استفاده کند.


BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo