< فهرست دروس

درس مهدویت استاد طبسی

95/06/20

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع:یاران امام زمان × در دوران ظهور

ادامه بررسی روایات مربوط به حضرت عیسی×

نقش حضرت عیسی × در روایات:

آنچه در روایات است اینکه ایشان به امام زمان × اقتدا می‌ها و مسئولیت‌

روایت 3

الف) متن روایت

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ عَيْثَمِ بْنِ أَشْيَمَ‌ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ × قَالَ: خَرَجَ‌ النَّبِيُ‌ | ذَاتَ يَوْمٍ وَ هُوَ مُسْتَبْشِرٌ يَضْحَكُ سُرُوراً فَقَالَ لَهُ النَّاسُ أَضْحَكَ اللَّهُ سِنَّكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَ زَادَكَ سُرُوراً فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ يَوْمٍ وَ لَا لَيْلَةٍ إِلَّا وَ لِيَ فِيهِمَا تُحْفَةٌ مِنَ اللَّهِ أَلَا وَ إِنَّ رَبِّي أَتْحَفَنِي فِي يَوْمِي هَذَا بِتُحْفَةٍ لَمْ يُتْحِفْنِي بِمِثْلِهَا فِيمَا مَضَى إِنَّ جَبْرَئِيلَ أَتَانِي فَأَقْرَأَنِي مِنْ رَبِّيَ السَّلَامَ وَ قَالَ يَا مُحَمَّدُ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ اخْتَارَ مِنْ بَنِي هَاشِمٍ سَبْعَةً لَمْ يَخْلُقْ مِثْلَهُمْ فِيمَنْ مَضَى وَ لَا يَخْلُقُ مِثْلَهُمْ فِيمَنْ بَقِيَ أَنْتَ يَا رَسُولَ اللَّهِ سَيِّدُ النَّبِيِّينَ وَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ وَصِيُّكَ سَيِّد الْوَصِيِّينَ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ سِبْطَاكَ سَيِّدَا الْأَسْبَاطِ وَ حَمْزَةُ عَمُّكَ سَيِّدُ الشُّهَدَاءِ وَ جَعْفَرٌ ابْنُ عَمِّكَ الطَّيَّارُ فِي الْجَنَّةِ يَطِيرُ مَعَ الْمَلَائِكَةِ حَيْثُ يَشَاءُ وَ مِنْكُمُ الْقَائِمُ يُصَلِّي عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ خَلْفَهُ إِذَا أَهْبَطَهُ اللَّهُ إِلَى الْأَرْضِ مِنْ ذُرِّيَّةِ عَلِيٍّ وَ فَاطِمَةَ مِنْ وُلْدِ الْحُسَيْنِ ×.[1]

امام صادق × فرمود: روزى پيامبر اکرم | شاداب به نزد اصحاب آمد و از شادى ميخنديد مردم عرض كردند: خدايت تو را خندان و بر شاديت بيفزايد؟ (و با اين سخن بكنايه سبب شادى او را جويا شدند) رسول خدا | فرمود: هيچ روز و شبى نيست جز آنكه تحفه‌اى از جانب خدا به من رسد، و همانا پروردگار من امروز تحفه‌اى به من داد كه مانند آن را تاكنون بمن نداده بود: جبرئيل به نزدم آمد و از جانب پروردگارم به من سلام رساند و گفت: اى محمد خداى عز و جل از ميان قبيله بنى هاشم هفت نفر را برگزيد كه نه مانند آنها را در گذشتگان آفريد و نه در آيندگان مانندشان را خواهد آفريد:

تو اى رسول خدا كه آقاى پيمبرانى، و على بن أبى طالب وصى تو كه آقاى اوصياء است، و حسن و حسين دو سبط تو كه آقاى سبطهايند، و حمزه عمويت كه آقاى شهيدان است، و جعفر عموزاده‌ات كه پرواز كند در بهشت با فرشتگان به هرجا كه خواهد، و از شما خاندان است حضرت قائم كه عيسى بن مريم پشت سرش نماز گزارد در آن هنگام كه خداوند عيسى را به زمين فرود آورد، و او از نسل على و فاطمة و از فرزندان حسين × ميباشد.

نکته

این روایت بیانگر حدود اختیارات و مسئولیت و یا اقدامات حضرت عیسی × است که ایشان به امام × اقتدا می‌علیهم‌السلام بر انبیاء علیهم‌السلام است. اهل سنت طبق حدیثی جعلی که پیامبر | ابوبکر را برای نماز تعیین کرد و کسی را که پیامبر | برای امامت صغری تعیین کرده، از همه افضل است و ما او را برای امامت کبری انتخاب می‌× هم دلیل بر افضلیت ایشان بر حضرت عیسی × است.

نکته

این روایت مورد بحث و اشکال می‌علیها‌السلام و دیگر ائمه علیهم‌السلام در این روایت جای تأمل دارد اما اینکه نماز حضرت عیسی × به امامت حضرت مهدی × باشد اصلا جای بحث نیست، اگر نگوئیم از متواترات است، قطعا مستفیض است.

ب) منابع روایت

1. الکافی، ج8، ص49

2. بحار الانوار، ج51، ص77، حدیث 36 از کافی[2]

3. منتخب الاثر، ص200، فصل2، باب8، حدیث6

4. معجم احادیث الامام المهدی ×، ج1، ص233

ج) بررسی سند روایت

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ عَيْثَمِ بْنِ أَشْيَمَ‌ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ × قَالَ

سهل بن زیاد:

مرحوم خوئی می

ضعیف جزما او انه لم تثبت وثاقته[3] یا قطعا ضعیف است یا وثاقت ایشان ثابت نیست.

البته ما فرمایش ایشان را نمی‌

شیخ طوسی هم در رجال‌

نظر مرحوم مامقانی:

ما ذکرناه کله ظهر انا ان لم نعتبر حدیث الرجل فی الصحاح استنادا الی توثیق الشیخ الموید بوجوه المذکوره فلاشبهة فی کونه امامیة غیر غال فاذا ضم الی ذلک القرائن المذکورة عددنا حدیثه فی الحسان المعتمدة دون الضعاف.[4]

از آنچه ذکر کردیم ظاهر شد که اگر نگوئیم که حدیث ایشان جزء احادیث صحاح است که صحیح بودن احادیث او مستند به توثیق شیخ طوسی است و این توثیق تایید می‌

بیان ایشان در واقع جواب مرحوم مجلسی است که فرمودند: ایشان ضعیف است.

نظر مرحوم تستری:[5]

و کیف کان فظاهر الکلینی الاعتماد علیه فیروی کثیرا عن عدة عنه کما عن احمد الاشعری و احمد البرقی وقلنا یوجد فی روایات الشذوذ کما یوجد فی روایات اسحاق بن عمار الساباطی.

به هر صورت آنچه ظاهر است اعتماد کلینی بر ایشان است پس موارد کثیری هست که مرحوم کلینی می‌

مراد از عده‌

مرحوم شوشتری یک تحقیقی در مورد اسحاق بن عمار ساباطی دارند، ایشان می

پس نسبت به سند این روایت اگر مشکل سهل باشد، سهل است.

محمد بن سلیمان بن عبد الله بصری یا دیلمی:

در مورد ایشان بحث است، گاهی می‌

گاهی بحث در ارتباط با جد ایشان است: نجاشی فرموده است: محمد بن سلیمان بن عبد الله و ابن غضائری گفته است: محمد بن سلیمان بن زکریا و چنین اسمی در کتب رجال نداریم لذا مرحوم خوئی محمد بن سلیمان بن زکریا را تصحیح نمی‌

بحث سوم در لقب ایشان است که بصری است یا نصری است یا مصری است؛ مشهور فرمودند بصری است، علامه حلی فرمودند نصری است، برقی فرموده است که مصری است. ولی با عنوان مصری در کتب رجالی نداریم.

نظر مرحوم خوئی:

هذا و إن وقع في أسناد كامل الزيارات، في عدة موارد و جعفر بن محمد بن قولويه قد التزم في كتابه هذا أن لا يروي إلا عن ثقة، إلا أن توثيقه، معارض بتضعيف النجاشي و الشيخ المؤيد بتضعيف ابن الغضائري، فالرجل لا يعمل بروايته و كلا طريقي الشيخ ضعيف، أحدهما بأبي المفضل و الآخر بإبراهيم بن إسحاق النهاوندي.[6]

ایشان موارد متعددی در اسناد کامل الزیارات می‌

نظر مرحوم شیخ طوسی

له كتاب. یرمی بالغلو، من اصحاب الکاظم × و در جای دیگر فرمودند: من اصحاب الرضا × قائلا محمد بن سلیمان الدیلمی بصری ضعیف من اصحاب ابی الحسن موسی ×

نظر مرحوم نجاشی:

ضعيف جدا لا يعول عليه في شي‌ء له كتاب. [7]

و در ترجمه‌

پس محمد بن سلیمان در این روایت محمد بن سلیمان دیلمی است و ایشان ضعیف است و کثرت روایت هم ندارد (حد اکثر 25 روایت در کتب اربعه) که بتوان از این طریق ایشان را توثیق کرد، البته برای این روایت مویدات و شواهدی در روایات است که به همین جهت با وجود ضعف سند آن را می‌


[2] مرحوم مجلسی تعمد دارد که از کتب اربعه کمتر روایت نقل کند به خاطر اینکه حرمت این کتاب و جایگاه این کتاب در بین تشیع محفوظ بماند.
[6] معجم الرجال، ج16، ص129.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo