< فهرست دروس

درس مهدویت استاد طبسی

90/07/24

بسم الله الرحمن الرحیم


بحث در خروج و مدت زمان حکومت و قیام سفیانی بود
روايت بيست و پنجم
یک روایت داریم که به ظاهر با نه ماه حکومت تعارض دارد چون مدت حکومت اورا هشت ماه دانسته است
حدثنا أبي و محمد بن الحسن رضي الله عنهما قالا حدثنا محمد بن أبي القاسم ماجيلويه عن محمد بن علي الكوفي قال حدثنا الحسين بن سفيان عن قتيبة بن محمد عن عبد الله بن أبي منصور البجلي قال سألت أبا عبد الله ع عن اسم السفياني فقال و ما تصنع باسمه إذا ملك كور[1] الشام الخمس دمشق و حمص و فلسطين و الأردن و قنسرين فتوقعوا عند ذلك الفرج قلت يملك تسعة أشهر قال لا و لكن يملك ثمانية أشهر لا يزيد يوما»[2]
این روایت با روایت نعمانی تعارض ظاهری دارد (تعارض در 8 یا 9 ماه است) ولی تعارض فرع بر حجیت است و روایت نعمانی از حیث سند موثقه بود و مشکل سندی نداشت. اما در این روایت عبدالله بن ابی منصور بجلی «مهمل فی الرجال» و لا اقل مرحوم خویی و مامقانی و مرحوم اردبیلی در جامع الرواه و...اسمی از این شخص نیاورده. مرحوم آقای نمازی کتاب مستدرکات خود را ناظر به این سه کتاب نوشته در ج 4 ص472 تصریح می‌کند که اسمی از این شخص نیاورده‌اند و مهمل است.
حسین بن سفیان راوي دیگر است که مشترک بین ثقه و مهمل است و در نتیجه تأثیر می‌گذارد و بر فرض رفع اشتراک، مشکل عبدالله بجلی باقی هست و راوي سوم دیگر محمد بن علی کوفی است که فقط تلعکبری از او نقل می‌کند و شیخ اجازه اوست و از او سماع داشته و تاثیر شیخوخت بودن در وثاقت اختلافی است. مرحوم مامقانی لااقل حسن بودن را می‌پذیرد. بالاخره در این روایت سه راوی مشکل دار داریم و این روایت نمی تواند با روایت نعمانی تعارض کند. و بر فرض حجیت هر دو، تعارض در حجیت بعض مضمون است نه تمام مضمون. و تعارض در 8 یا 9 ماه است و اینجا اختلاف مبنا است ک آیا قابل تفکیک هست یا نه؟ تفکیک در حجیت مبنایی است. و اگر پذیرفته بشود اشکالی نیست ولی به نظر استاد این تفکیک تمام نیست و تعارض در حجیت باقی می‌ماند.
روایت بيست و ششم
روايت چهارم فقط زمان خروج را مشخص می‌کند «من المحتوم خروج السفیانی فی رجب»
أخبرنا أحمد بن محمد بن سعيد قال حدثنا القاسم بن محمد بن الحسن بن حازم من كتابه قال حدثنا عبيس بن هشام عن محمد بن بشر الأحول عن عبد الله بن جبلة عن عيسى بن أعين عن معلى بن خنيس قال سمعت أبا عبد الله ع يقول من الأمر محتوم و منه ما ليس بمحتوم و من المحتوم خروج السفياني في رجب »[3]
در سند این روایت بحث در معلی بن خنیس است و مرحوم خویی بعد از توجیه روایات ذامه نتیجه گیری می‌کند و او را از اصحاب خاص می‌داند و.....و در انتها اورا شهید کردند و امام شخصا مدعی خون او شدند «کان من اهل الجنه حین قتله داود بن علی.. » و آقای خویی در نتیجه معلی بن خنیس را توثیق می‌کند و تضعیف نجاشی را رد می‌کند چون به علت غلو بوده و...) .
و من اول خروجه الی آخره خمسه عشر شهرا یقاتل فیها سته اشهر و اذا ملک کور الخمس لم یزد علیها یوما و در روایات دیگر داریم از زمان استقرار و تثبیت او تا ظهور نه ماه فاصله است که قابل جمع است با هم دیگر به اینکه.
در روایت دیگر معلی بن خنیس نقل میکند «من الامر محتوم و مالیس بمحتوم و من المحتوم خروج السفیانی فی رجب»
اگر در خروج سفیانی در ماه رجب چند روایت پیدا کردیم آن هم حتمی میشود و الا فلا (یعنی این خصوصیت حتمیت نخواهد داشت)
نتیجه اینکه تا اینجا اصل خروج سفیانی محتوم است.
خلاصه بحث:
تا اینجا چهار روایت در مورد مدت حکومت سفياني گذشت روایت اول مشکل سند نداشت ولی تشکیک بین 9 تا 12 ماه بود که مشکل در متن داشت وروایت دوم تمام بود و با روایت سوم از کمال الدین تعارض داشت که مدت حکومت را 8 ماه تعیین می‌کرد و سندا تمام نبود. وروایت چهارمی فقط زمان خروج راتعیین کرد.ما قائل به تفاوت بین زمان ظهور و زمان خروج سفیانی نیستیم و مرحوم مجلسی، فقط در بین زمان ظهور و خروج حضرت مهدي عج الله تعالی فرجه الشریف فرق می‌گذارد.



[1]. کور (جمع کوره به معناي شهر و ناحيه).
[2]. كمال‌الدين، ج 2، ص 652.
[3]. الغيبةللنعماني، ص300.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo