اشکالات اين بيان:

 اين بيان مورد اشكالات متعدّدی از سوی شهيد صدر (ره) واقع شده است كه عمده آن اين است كه اگر عرض نسبی واقع نسبت باشد وليكن نسبت خاصی پس ديگر نياز به نسبت ديگری ندارد و اگر معنای اسمی مستقلی مانند اعراض معقولی هستند كه در اين صورت همانند ساير اسماء بوده مانند اسماء اعراض معقولی و ديگر معنای حرفی نخواهد بود.

 بنابر اين اگر مقصود ايشان آن باشد كه حروف برای نسبت و ربط - آن هم انواع نسب و ربط های ابتدايى، ظرفى، احاطه ای و... - وضع شده است كه امر ايجادی می باشد و بدون ملاحظه طرفين، تقرّر ندارد اين سخن صحيحی است اگر چه عبارت ايشان كه می فرمايد ـ اعراض نسبی مانند اعراض معقولی محتاج به نسبت ديگری و هيئتی دال بر آن دارد ـ ظاهر در خلاف آن است.

 د - مرحوم آقای خويى (ره) بعد از اشكالاتی بر بيانات قبل می گويند مفاهيم حروف برای تحصيص است چون گاهی مطلق آب را تصوّر می كنيم و گاهی نيز آب در كوزه را كه حصّه ای از طبيعت آب است را تصوّر می كنيم و اين با حرف «فی» می باشد پس حرف برای تحصيص و تقييد می باشد.

 اين تعبير بدرستی مورد اشكال قرار گرفته است كه تحصيص در طول نسبت قرار دارد و تا نسبت بين مفهوم آب و كوزه و سپس ربط آب به كوزه ايجاد نشود تحصيص در آن ماهيّت شكل گيرد پس ابتدا بايستی نسبتی باشد تا تحصيص حاصل شود مگر آنكه بگوئيم مقصود ايشان واقع تحصيص است نه نتيجه تحصيص - كه أمر طولی و منتَزع از آن است -.

 به اين ترتيب ممكن است همه اين تقريبات به يك نكته مشترك برگشت داده شود كه مقصود از حضور معانی حروف در ذهن، إخطار مفهوم و ماهيّتی كه قبل از وجود ذهنی و خارجی حرف دارای تقرّر باشد، نيست بلكه حروف، مفاهيمی هستند كه واقع ربط و نسبت را بين دو مفهوم در عالم ذهن ايجاد می كنند و ذاتاً عين تعلّق ربط هستند و غير از اين نكته مشترك آنچه سبب اشكالاتی بر هريك از تقريب های مذكور شده تعبيرات اضافی است كه در آنها آمده است.