حقيقت وضع/فصل اول: دلالت لفظي/دليل لفظي/علم اصول

 

 آثار مشخّصه نظريه قرن أكيد:

 1 - حقيقت وضع، أمری اعتباری و وضعی نيست بلكه أمری تكوينی است عبارت از اقتران تصوّر و احساس به لفظ با تصوّر معنى.

 2 - بدنبال اين اقتران، دلالت تصوری لفظ بر معنی حاصل می شود - و نه دلالت تصديقی استعمال لفظ و قصد معنى - .

 3 - حصول دلالت وضعی لغوی متوقّف بر اطّلاع و علم به وضع لغوی نيست بلكه اين اقتران بايستی در ذهن انسان حاصل شده باشد تا بتواند به سوی معنی منتقل شود و بايستی توجه داشت جنبة اقترانی يا تكوينی وضع لغوی در اينجا مهّم است نه جنبه تصديقی و كاشفيّت آن زيرا همچنان كه اين اقتران ممكن است از طريق علم به وضع، حاصل شود گاهی نيز ممكن است از طريقی غير از آن باشد مانند حالات تلقين كه مثلاً مادر با تكان دادن شيشه شير و يا گفتن «شير، شير» إقتران ايجاد شده در ذهن خويش را تلقين به طفل می كند و علقه بين لفظ و معنی در ذهن طفل شكل می گيرد ولو آنكه در نفس خويش توانای علم به علكه وضعی را دارا نيست و همين طور ممكن است اين إقتران از طريق كثرث استعمال نيز حاصل شود.

 اين نظريّه اگر چه ابتكار شهيد صدر (قدس سرّه) می باشد ولی در تكميل و تحليل بيشتر آن نكته قابل توجّهی به ذهن ما می رسد كه قرن بين «احساس» لفظ و تصور معنی شكل می گيرد نه بين «تصوّر» لفظ و تصوّر معنى.

 توضيح آنكه در بررسی نظريّه اعتبار، تعابيری را اشاره كرديم كه روح همه آنها را در همين اعتباريّت دانستيم و حال با توجه به نظريّه مختار می توان آن تعابير را از مشخّصه های ديگر اين نظريه به حساب آورد بدليل آنكه همه آن تعابير با توجه به نكته وجدانی بودن است.