< فهرست دروس

درس خارج اصول استاد رضازاده

98/10/29

بسم الله الرحمن الرحیم

 

موضوع: کلام المیلانی

مرحوم میلانی می فرماید: مناط در اینکه مسئله، اصولی باشد این است که آنچه در آن مسئله، عنوان می شود و آن قاعده، در آنجا مطرح می شود، در مقام اثبات حکم شرعی باشد و در تعریف علم اصول بیان شد که، در علم اصول، تعداد قواعدی هستند، که در طریق استنباط حکم شرعی قرار می گیرند پس مسئله ای، اصولی است که، بوسیله آن، استنباط حکم شرعی بشود و استنباط معنی آن،استخراج چیزی است که مخفی است و صغری و کبری مسئله ای چیزی که، مخفی است، فهمیده می شود و اگر کبری بر مصداقش تطبیق شد، آن را استنباط نمی گویند پس مسئله اصولی نیست چون مفاد این کبری برای مکلف روشن است و آن را بر مصداقش تطبیق می کند.

همانطوری که استصحاب، در شبهه حکمیه، ، جاری شود، مسئله اصولی است(چون به وسیله استصحاب حکم شرعی فهمیده می شود) همچنین اگر در شبهه موضوعیه هم جاری شود، مسئله اصولی است چه اینکه در شبهه موضوعیه هم، حکم شرعی اثبات می شود، نهایت حکم اثبات شده در شبهه حکمیه،کلی است و در شبهه موضوعیه، حکم جزئی است.

پس کسانی که گفتند استصحاب، در شبهه موضوعیه، مسئله فقهیه است چون با این استصحاب موضوع ثابت می شود و نه حکم،این کلام صحیحی نیست چون در شبهه موضوعیه، آن موضوعی که استصحاب می شود، دارای حکم شرعی جزئی است و با استصحاب،این حکم شرعی جزئی ثابت می شود، پس در شبهه موضوعیه هم، استصحاب، مسئله اصولی است.

همین گونه در باب علم اجمالی، علم اجمالی منجز است و موجب احتیاط است چه در جایی که اطرافش حکم جزئی باشد و یا حکم کلی باشد.

و اینکه گفته اند در شبهه موضوعیه، استصحاب، مسئله فقهی است پس در دایره علم اجمالی هم بگویید، اگر در اطراف علم اجمالی موضوع حکم جزئی بود، اشتغال و برائت جاری شود، مسئله فقهی است و بگوید، اگر اطراف علم اجمالی،حکم کلی بود بحث از اشتغال وبرائت، بحث اصولی است و اگر اطراف علم اجمالی،حکم جزئی بود بحث اشتغال و برائت فقهی است و حال اینکه این حرف را قبول ندارید

نتیجه: در هر جا که بوسیله استصحاب، یک حکم شرعی استنباط شد، چه حکم کلی باشد و چه حکم جزئی باشد استصحاب مسئله اصولی خواهد بود.

در اصولی بودن مسئله، فرقی ندارد بین اینکه، مجری استصحاب، وظیفه مجتهد باشد که او جاری کند و یا وظیفه مقلد باشد و یا هر دو نفر جاری کنند چون حکم شرعی اثبات می شود.

و تطبیق کلی بر مصداق مسئله اصولی نیست و اگر چه به وسیله یک قیاس منطقی باشد مثل هذا ماکول اللحم و کل ماکول الحکم یجوز لبسه في الصلوة فهذا یجوز لبسه في الصلوة و این تطبیق کبری بر صغری استنباط نیست چون کبری کلی برای ما معلوم بود و چیزی را ما استخراج نکردیم و مسئله اصولی باید بوسیله آن، حکمی استنباط بشود.

ولی در عین حال این تطبیق مسئله فقهی است.

 

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo