درس خارج اصول استاد رضازاده

موضوع: خلاصة مطالب

    1. .قسم دوم مستصحب وجوب شخصی است و همان وجوبی که قبلا برای نه جزء بود الان شک می کنم همین وجوب شخصی باقی است یا باقی نیست ؟استصحاب می کنم بقاء همین وجوب شخصی نه جزء را .

اگر سوال کنید که این نه جزء قبل از آنکه جزء دهم متعذر شود موضوعش مرکبی بود که ده جزء داشت حالا یک جزء از بین رفت موضوع عوض شده است و موضوع دو تا شده است ؟ در جواب می گوئیم در این موارد عرف مسامحه می کند و می گوید موضوع یکی است مثل تغییری که در مقدار آب کر بوجود می آید و یک کیلو از وزن کر کم می شود عرف می گوید با این مقدار کم شدن آب موضوع تغییر نمی کند و استصحاب را جاری می کند.

اشکال: درست است که عرف در بعضی موارد مسامحه می کند ولی در جایی است آنکه الان از متعذر هستم جزء موضوع باشد مثل تغییر در مقدار آب کر و عرف تغییر را تغییر موضوع نمی داند چه اینکه ارتباط حکم با موضوع بخاطر متعلقش است و ارتباط متعلق با موضوع تکوینی است و قابلیت تغییر دارد مثلا متکلم گفت قلد العالم و از طرفی گفت اکرم العالم در این دو جمله موضوع ما عالم است و حکم در هر دو جمله هم وجوب است نهایت متعلق وجوب در یکی تقلید است و در یکی اکرام است و عرف در این موارد که تغییر در موضوع حکم است و متعلق حکم هم ارتباط با موضوع دارد و موضع تغییر کرده و نظر عرف در مثل قلد العالم علم جزء و قید موضوع است و در اکرم العالم علم علت وجوب اکرام است و عرف این تغییر را مسامحه می کند و می گوید حکم باقی است و تغییر نکرده است.

و اما اگر تغییر مربوط به خود متعلق حکم باشد نظر عرف حجت نیست چه اینکه ارتباط حکم با متعلقش تکوینی نیست بلکه جعلی است یعنی مولی و اگرچه مولی عرفی باشد هر جوری که متعلق را در نظر گرفته است و حکم را بر اساس آن متعلق وضع کرده نظر مولی برای ما حجت است و نظر عرف دخالتی ندارد مثل اینکه مرکبی دارای ده جزء باشد با مرکبی که دارای نه جزء باشد اینجا خود متعلق حکم تغییر کرده است.28/01/98.