موضوع: مقام چهارم/ متباينين/ اصالت الاشتغال/ اصول عمليه

بحث در کلام مصباح بود که فرمودند که آنچه که آخوند در حاشیه خود فرموده اند، درست است و امروز می فرمایند که آنچه آخوند در متن کفایه فرموده، قابل خدشه است.

مصباح[1] می فرماید: آنچه که کفایه فرموده اند به اینکه منجز بودن علم، دائر، مدار علم حدیثا و بقاءا است و بعد فرمودند اگر انسان مضطر به مخالفت با علم اجمالی شد، دیگر بر اضطرار، علم نیست، یعنی در فرد مضطر بخاطر اضطرار رعایت علم لازم نیست و در افراد غیر مضطر هم بخاطر رفتن علم، رعایت علم لازم نیست، دچار اشکال می باشد، به اینکه کبری درست است که تنجیز، دائر مدار علم است اما صغری نا تمام است، به اینکه بعد از اضطرار، علم به حال خودش باقی است و انسان همچنان علم دارد که در اینجا تکلیفی وجود دارد یا در مورد فردی که اضطرار به آن دارد می باشد یا در سایری اطراف می باشد بعد از اضطرار به معلوم علم ندارد.

بعد می فرمایند اگر ما مثل آخوند بگوئیم بعد از اضطرار علم نیست و شک وجود دارد، نقض بر آخوند وارد است، به اینکه در جایی که یکی از اطراف علم اجمالی از محل ابتلاء خارج می شود و یا اینکه مکلف آن را انجام بدهد، باز هم رعایت علم اجمالی در بقیه اطراف، لازم است، چرا همین حرف در اضطرار جاری نیست و فرق بین دو مقام چه فرقی است؟