< فهرست دروس

درس خارج اصول استاد رضازاده

96/09/22

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: مقام سوم/ متباينين/ اصالت الاشتغال/ اصول عمليه

قبلا در جلسه 96/07/09 بیان شد که در دوران امر بین متباینین، در چهار مقام بحث خواهیم کرد:

مقام اول: فرق بین علم اجمالی و علم تفصیلی چیست و چرا علم اجمالی را اجمالی می گویند؟ آیا قید اجمالی مربوط به خود علم است، که معنایش این است که علم اجمالی و علم تفصیلی دو سنخ هستند، یعنی سنخی که جهل در آن نیست، تفصیلی است و سخنی که در آن جهل است، اجمالی است. یا اینکه فرق، نسبت به معلوم در ذهن عالم است، یعنی در علم تفصیلی، معلوم همانطور که در خارج مشخص و مبین است، در ذهن عالم هم، مبین و مشخص است اما در علم اجمالی، معلوم در خارج مشخص ا و مبین است اما در ذهن عالم، مشخص نیست و مختار ما همین است.

مقام دوم: آیا امکستان دارد حکم ظاهری ثبوتا در اطراف علم اجمالی جعل شود یا خیر؟

مقام سوم: ادله حکم ظاهری اثباتا، شامل اطراف علم اجمالی می باشد یا خیر؟

مقام چهارم: انحلال علم اجمالی تکوینا یا حکما چگونه و به چه کیفیتی است؟

بحث از مقام اول و دوم، تمام شد.

مقام سوم: ادله حکم ظاهری اثباتا، شامل اطراف علم اجمالی می باشد یا خیر؟

مرحوم شیخ در رسائل می فرمایند ادله اثباتا شامل اطراف علم اجمالی نیست، نه شامل همه اطراف و نه شامل بعضی از اطراف.

اما شامل همه اطراف نیست، چون اگر شامل همه اطراف باشد، بین ادله تناقض است و نمی شود دلیلی مبتلا به تناقض شود. بله در کیفیت تناقض بین ادله فرق دارد. چون در دلیل استصحاب «لا تنقض الیقین بالشک لکن ینقضه بیقین آخر» که اگر شامل اطراف علم اجمالی شود، تناقض بین صدر «لا تنقض الیقین بالشک» که می گوید در همه اطراف استصحاب جاری است چون شک است، و بین ذیل «ینقضه بیقین آخر» که می گوید علم اجمالی، یقین است و یقین قبلی را نقض می کند، است.

در دلیل برائت مثل حدیث رفع، تناقض بین منطوق و مفهوم است که منطوق می گوید جایی که علم نیست، چیزی بر گردن تو نیست و مفهوم می گوید جایی که علم است، در سعه نیستی و در هر یک از اطراف علم اجمالی شک به وجود حکم داریم که منطوق می گوید در سعه هستی و برائت جاری کن و مفهوم می گوید علم اجمالی بر خلاف دارید و در سعه نیستید، پس بین منطوق و مفهوم تناقض است.

در دلیل قاعده طهارت (کل شیء نظیف حتی تعلم انه قذر) تناقض بین غایت و مغیی است، در هر طرف از اطراف علم اجمالی که شک در نجاست داریم، مغیی می گوید پاک است و غایت می گوید علم اجمالی بر خلاف است و نباید بگوئی پاک است.

در نتیجه اگر ادله حکم ظاهری شامل اطراف علم اجمالی شود، مبتلا به تناقض می شویم، بله کیفیت تناقض بین ادله اصول عملیه فرق است.

نتیجه اینکه اگرچه گفته شود در مقام ثبوت در اطراف علم اجمالی، حکم ظاهری جاری می شود، اما در مقام اثبات، موجب تناقض می شود.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo