درس خارج اصول استاد رضازاده
94/02/29
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع:
خلاصه/حجیت ظن/خبر واحد/ادله حجیت خبر واحد/ مرحجیت ظنون
غیر معتبرة
خلاصه
20- اصل در ظن، عدم حجیت است مگر اینکه دلیلی بر حجیت ظنی وجود داشته باشد کما اینکه اصل، عدم ترتب آثار دیگر از قبیل جبر و وهن و ترجیح می باشد مگر اینکه دلیل داشته باشیم.
21- مرکز بحث ما در جابریت یا موهنیت یا مرجحیت، ظن مشکوک الحجیة می باشد و الا ظنی که حجیتش یا عدم حجیتش مسلم است از مرکز بحث خارج است.
22- بحث ما در این ظن مشکوک الحجیة در سه مقام است 1- جابریت ظن برای روایت ضعیف 2- موهن بودن ظن برای روایت معتبر 3- مرجح بودن برای احد المتعارضین.
23- در مقام اول-جابریت- سه قول بود 1- جبر سند دون دلالت کما هو المشهور و مختار الکفایة 2- عدم جابریت مطلقا یعنی نه سندا و نه دلالة کما هو مختار المحقق الخوئی فی المصباح 3- جبر سندا و دلالة بشرط اینکه در همه جهات این ظن موافق با روایت ضعیف باشد اما اگر در بعضی جهات موافق باشد جابر نیست کما هو مختار استادنا المیلانی.
24- در مقام دوم- موهنیت- سه قول بود 1- عدم موهنیت نه سندا و نه دلالة کما عن الکفایة و المصباح 2- موهن سند است اما موهن دلالت نیست کما هو المشهور 3- موهن سند و دلالت است اگر در جمیع موارد این ظن مشکوک بر خلاف این حدیث باشد اما اگر در بعضی موارد به همین روایت عمل شده باشد موهن سند و دلالت نیست کما عن استادنا المیلانی.
25- مختار ما همان تفصیل مرحوم میلانی است زیرا ضابط موهن بودن و جابر بودن این بود که اگر این ظن مشکوک این خبر را داخل در ادله حجیت خبر کند جابر است و اگر خارج کرد موهن است و یکی از طرق دخول و خروج تفصیل مرحوم میلانی است.
26- در مقام سوم- ترجیح- دو قول بود 1- مرحج واقع نمی شود کما عن الکفایة و المصباح و مختار خود ما زیرا دلیلی بر مرحج بودن ظن مشکوک الحجیة نداریم 2- مرجح واقع می شود کما عن الشیخ.
27- رسائل فرمودند اثبات حجیت خبر مخالف مشهور در غایت اشکال است اگر چه قائل به حجیت شهرت نباشیم کما اینکه آقای خوئی فرمودند اگر چه در اصول ثابت کردیم اجماع منقول حجت نیست اما در فقه جرات مخالفت با اجماع منقول را نداریم.
التقرير العربي:
20. کما ان الاصل فی الظن عدم الحجیة کذلک الاصل فیه عدم ترتب الجبر و الوهن و الترجیح علیه.
21. مرکز البحث فی الجبر و الوهن و الترجیح الا هو الظن المشکوک الحجیة.
22. البحث فی مقامات ثلاثة:
الف: جبر روایة الضعیف؛
ب: رهن روایة المعتبر؛
ج: ترجیح احد المتعارضین.
23. الاقوال فی المقام الاول ثلاثة:
احدها: جبر السند دون الدلالة، اختاره صاحب الکفایة و المشهور؛
و ثانیها: عدم الجبر مطلقا لا سندا و لا دلالة، اختاره صاحب المصباح؛
و ثالثها: الجبر اذا کان العمل فی جمیع الموارد و الا فلا و لا فرق بین السند الدلالة اختاره المحقق سیدنا الاستاذ المیلانی.
24. الاقوال فی المقام الثانی ایضا ثلاثة:
احدها: عدم الوهن لا السند و لا الدلالة اختاره صاحب الکفایة و المصباح؛
و ثانیها: وهن السند دون الدلالة، اختاره المشهور؛
و ثالثها: الوهن مطلقا لو کان فی جمیع الموارد، و الا فلا وهن مطلقا اختاره المحقق المیلانی.
25. المختار هو ما اختاره السید الاستاذ محقق المیلانی من التفصیل بین اکثرة العمل و القلة فی الجبر و کثرة الاعراض و القلة فی الوهن مع ارجاعه بضابط الذی ذکره صاحب الکفایة للجبر او الوهن ای الادخال فی دلیل الحجیة او الاخراج عنه، اذ کثرة العمل یوجب ادخاله تحته کما ان کثرة الاعراض یوجب اخراجه عن تحته، و لا فرق فیه بین حجیة خبر الثقة او الوثوق.
26. و فی المقام الثالث ای الترجیح به یکون قولین:
احدهما: عدم الترجیح به، اختاره صاحب الکفایة و المصباح لعدم الدیل علیه؛
و ثانیهما: الترجیح به اختار صاحب الرسائل و المختار هو الاول.
27. رسائل: اثبات حجیة الخبر المخالف للمشهور فی غایة الاشکال و ان لن نقل بحجیة الشهرة لما افاد المصباح ان اجماع المنقول و ان لم یکن حجة و لکن لا تقدر علی مخالفته فی الفقه.
خلاصه
20- اصل در ظن، عدم حجیت است مگر اینکه دلیلی بر حجیت ظنی وجود داشته باشد کما اینکه اصل، عدم ترتب آثار دیگر از قبیل جبر و وهن و ترجیح می باشد مگر اینکه دلیل داشته باشیم.
21- مرکز بحث ما در جابریت یا موهنیت یا مرجحیت، ظن مشکوک الحجیة می باشد و الا ظنی که حجیتش یا عدم حجیتش مسلم است از مرکز بحث خارج است.
22- بحث ما در این ظن مشکوک الحجیة در سه مقام است 1- جابریت ظن برای روایت ضعیف 2- موهن بودن ظن برای روایت معتبر 3- مرجح بودن برای احد المتعارضین.
23- در مقام اول-جابریت- سه قول بود 1- جبر سند دون دلالت کما هو المشهور و مختار الکفایة 2- عدم جابریت مطلقا یعنی نه سندا و نه دلالة کما هو مختار المحقق الخوئی فی المصباح 3- جبر سندا و دلالة بشرط اینکه در همه جهات این ظن موافق با روایت ضعیف باشد اما اگر در بعضی جهات موافق باشد جابر نیست کما هو مختار استادنا المیلانی.
24- در مقام دوم- موهنیت- سه قول بود 1- عدم موهنیت نه سندا و نه دلالة کما عن الکفایة و المصباح 2- موهن سند است اما موهن دلالت نیست کما هو المشهور 3- موهن سند و دلالت است اگر در جمیع موارد این ظن مشکوک بر خلاف این حدیث باشد اما اگر در بعضی موارد به همین روایت عمل شده باشد موهن سند و دلالت نیست کما عن استادنا المیلانی.
25- مختار ما همان تفصیل مرحوم میلانی است زیرا ضابط موهن بودن و جابر بودن این بود که اگر این ظن مشکوک این خبر را داخل در ادله حجیت خبر کند جابر است و اگر خارج کرد موهن است و یکی از طرق دخول و خروج تفصیل مرحوم میلانی است.
26- در مقام سوم- ترجیح- دو قول بود 1- مرحج واقع نمی شود کما عن الکفایة و المصباح و مختار خود ما زیرا دلیلی بر مرحج بودن ظن مشکوک الحجیة نداریم 2- مرجح واقع می شود کما عن الشیخ.
27- رسائل فرمودند اثبات حجیت خبر مخالف مشهور در غایت اشکال است اگر چه قائل به حجیت شهرت نباشیم کما اینکه آقای خوئی فرمودند اگر چه در اصول ثابت کردیم اجماع منقول حجت نیست اما در فقه جرات مخالفت با اجماع منقول را نداریم.
التقرير العربي:
20. کما ان الاصل فی الظن عدم الحجیة کذلک الاصل فیه عدم ترتب الجبر و الوهن و الترجیح علیه.
21. مرکز البحث فی الجبر و الوهن و الترجیح الا هو الظن المشکوک الحجیة.
22. البحث فی مقامات ثلاثة:
الف: جبر روایة الضعیف؛
ب: رهن روایة المعتبر؛
ج: ترجیح احد المتعارضین.
23. الاقوال فی المقام الاول ثلاثة:
احدها: جبر السند دون الدلالة، اختاره صاحب الکفایة و المشهور؛
و ثانیها: عدم الجبر مطلقا لا سندا و لا دلالة، اختاره صاحب المصباح؛
و ثالثها: الجبر اذا کان العمل فی جمیع الموارد و الا فلا و لا فرق بین السند الدلالة اختاره المحقق سیدنا الاستاذ المیلانی.
24. الاقوال فی المقام الثانی ایضا ثلاثة:
احدها: عدم الوهن لا السند و لا الدلالة اختاره صاحب الکفایة و المصباح؛
و ثانیها: وهن السند دون الدلالة، اختاره المشهور؛
و ثالثها: الوهن مطلقا لو کان فی جمیع الموارد، و الا فلا وهن مطلقا اختاره المحقق المیلانی.
25. المختار هو ما اختاره السید الاستاذ محقق المیلانی من التفصیل بین اکثرة العمل و القلة فی الجبر و کثرة الاعراض و القلة فی الوهن مع ارجاعه بضابط الذی ذکره صاحب الکفایة للجبر او الوهن ای الادخال فی دلیل الحجیة او الاخراج عنه، اذ کثرة العمل یوجب ادخاله تحته کما ان کثرة الاعراض یوجب اخراجه عن تحته، و لا فرق فیه بین حجیة خبر الثقة او الوثوق.
26. و فی المقام الثالث ای الترجیح به یکون قولین:
احدهما: عدم الترجیح به، اختاره صاحب الکفایة و المصباح لعدم الدیل علیه؛
و ثانیهما: الترجیح به اختار صاحب الرسائل و المختار هو الاول.
27. رسائل: اثبات حجیة الخبر المخالف للمشهور فی غایة الاشکال و ان لن نقل بحجیة الشهرة لما افاد المصباح ان اجماع المنقول و ان لم یکن حجة و لکن لا تقدر علی مخالفته فی الفقه.
