< فهرست دروس

درس خارج اصول استاد رضازاده

92/12/20

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: حجیت ظن/خبر واحد/ادله مانعین حجیت خبر واحد
مرحوم آخوند در کفایه در مقام رد استدلال مانعین حجیت خبر واحد به روایات اینگونه می فرمایند:
«وأما عن الروايات، فبأن الاستدلال بها خال عن السداد، فإنّها أخبار آحاد.
لا يقال : إنّها وأنّ لم تكن متواترة لفظاً ولا معنى، إلّا إنّها متواترة إجمالاً، للعلم الإِجمالي بصدور بعضها لا محالة.
فإنّه يقال : إنّها وأنّ كانت كذلك، إلّا إنّها لا تفيد إلّا فيما توافقت عليه، وهو غير مفيد في إثبات السلب كليّاً، كما هو محلّ الكلام ومورد النقض والإبرام، وإنما تفيد عدم حجية الخبر المخالف للكتاب والسنة، والالتزام به ليس بضائر، بل لا محیص عنه فی مقام المعارضة».[1]
می فرمایند استدلال به روایات برای اثبات عدم حجیت خبر واحد خالی از استحکام می باشد زیرا خود این روایاتی که به آنها استدلال شده است خبر واحد می باشند و استدلال به خبر واحد برای اثبات عدم حجیت خبر واحد دور می باشد.
بعد می فرمایند اگر کسی بگوید که این روایات اگر چه متواتر لفظی یا معنوی نیستند اما متواتر اجمالی دارند زیرا ما علم اجمالی داریم که بعضی از این روایات از معصومین صادر شده اند در نتیجه استدلال به این روایت، استدلال به اخبار واحد نیست بلکه استدلال به خبر متواتر می باشد و دور لازم نخواهد آمد،در جواب می گوییم اگر چه این روایات تواتر اجمالی دارند الا اینکه باز هم مثبت مدعای شما نیستند زیرا مدعای شما این است که خبر واحد مطلقا حجت نیست ولی این تواتر اجمالی اثبات می کند عدم حجیت خبر واحدی را که همه روایات مانعه در عدم حجیت آن اتفاق دارند مثل خبری که مخالف کتاب و سنت می باشد و شاهدی از کتاب و سنت ندارد- کما اینکه در مقام معارضه ما هم قبول داریم که چنین خبری حجت نیست- نه عدم حجیت همه اخبار احاد کما هو محل البحث.
عنایة الاصول بر کلام مرحوم آخوند اشکال کرده اند حیث قال:
لوجود قدر جامع بین الکل کل یُخبر عن ذلک الجامع[2]
مرحوم آخوند برای ثبوت تواتر اجمالی فرمودند تواتر اجمالی ثابت است بخاطر اینکه ما علم اجمالی داریم بعضی از این روایات صادر شده است عنایه می فرمایند این علت برای ثبوت تواتر اجمالی صحیح نیست بلکه باید بگوییم علت این است که ما بین این روایات قدر متیقنی داریم که همه این روایات این قدر متیقن را قبول دارند یعنی هم طائفه اول و هم طائفه دوم می گویند به قدر متیقن عمل نکن.
التقریر العربی
و اجاب صاحب الکفایة بما نصه: «وأما عن الروايات، فبأن الاستدلال بها خال عن السداد، فإنّها أخبار آحاد.
لا يقال : إنّها وأنّ لم تكن متواترة لفظاً ولا معنى، إلّا إنّها متواترة إجمالاً، للعلم الإِجمالي بصدور بعضها لا محالة.
فإنّه يقال : إنّها وأنّ كانت كذلك، إلّا إنّها لا تفيد إلّا فيما توافقت عليه، وهو غير مفيد في إثبات السلب كليّاً، كما هو محلّ الكلام ومورد النقض والإبرام، وإنما تفيد عدم حجية الخبر المخالف للكتاب والسنة، والالتزام به ليس بضائر، بل لا محیص عنه فی مقام المعارضة».[3]
و اورد علی العپتعلیل فی العنایة[4] بان الصحیح فی التعلیل ان یقال: لوجود قدر جامع بین الکل کل یُخبر عن ذلک الجامع.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo