< فهرست دروس

درس خارج اصول استاد رضازاده

89/10/22

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: تعریف مسند الیه

مختار ما در مفهوم بل اضرابیه این است که بل در دو موردی که مرحوم آخوند رحمة الله علیه و صاحب عنایة فرموده است و در حاشیه مغنی اللبیب این قول را به نجم الائمه شیخ رضی که از ادباء تشیع می باشد نسبت داده اند،مفهوم دارد

نتیجه اینکه بل اضرابیه در دو مورد مفهوم دارد به دلیل تبادر ذهنی و فهم عرفی

تعریف مسند الیه

آخرین موردی که برای ادات حصر ذکر کرده اند مسند الیه است که معرف به الف و لام باشد

صاحب کفایه می فرمایند:

كفايةالأصول، صفحه 212 «و مما یفید الحصر علی ما قیل تعریف المسند الیه باللام و التحقیق انه لایفیده الا فی مقتضاه المقام»

می فرمایند بعضی فرموده اند اگر مسند الیه معرف به الف و لام بود از آن حصر استفاده می شود

ولی تحقیق این است که بدون قرینه خارجیه، بوضع واضع یا قرینه عامه معرف به الف و لام دال بر حصر نیست

در ادامه می فرمایند که اصل در لام این است که لام جنس باشد و اصل در حمل این است که حمل شایع باشد و حمل شیء بر جنس وقتی که مسند الیه الف و لامش،الف و لام جنس بود بحمل شایع دال بر حصر نیست بعد سه مورد را مرحوم آخوند بیان می کنند که در این سه مورد حصر استفاده می شود

اینکه الف و لام، الف و لام استغراق باشد وقتی همه افراد منحصر در امری شود طبیعتا حصر استفاده می شود اینکه از منطوق ارسال و اطلاق فهمده شود اینکه حمل، حمل ذاتی باشد مانند «الانسان حیوان ناطق»

اما اگر الف و لام ،الف و لام جنس بود و حمل هم حمل شایع بود مفهوم ندارد

صاحب عنایه می گوید مراد از مسند الیه معرّف که مرکز بحث می باشد خصوص مبتدا می باشد

نکتة: اصول مظفر ج 1 ض 127 می فرماید در مورد الای استثنائیه توهم شده است که دلالت الای استثنائیه بر حصر بواسطه منطوق آن می باشد نه مفهوم

صاحب عنایة اصول ص 218 در این زمینه می فرماید منطوق در استثناء دلالت می کند که حکم شخصی مستثنی منه در مستثنی جاری نیست با آمدن الا و نفی حکم شحصی،عرف از الا این را می فهمد که سنخ حکم از مستثنی رفع شده است لذا اگر در کلام دیگری این حکم برای مستثنی ثابت شود عرف بین این دو خطاب تعارض و تنافی را می فهمد

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo