< فهرست دروس

درس خارج اصول استاد رضازاده

89/10/04

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع:برسی اقوال و خلاصه

در بحث دخول غایت در مغیا پنج قول بیان شد که یک قول مختار خود ما بود و دو قول تفصیل بود که برسی شد اما دو قول دیگر که قول به دخول مطلقا و عدم دخول مطلقا می باشد ادله این دو قول در این جلسه مورد برسی قرار می گیرد

دلیل قول به عدم دخول غایت در مغیا

1- غایت حد است و حد خارج از محدود می باشد

و فیه:

اولا: قبلا معلوم شد که غایت در بعضی از موارد عبارت است از جزء اخیر شیء و جزءیک شیء بلا اشکال داخل در شیء می باشد نه خارج آن

و ثانیا: صاحب تهذیب الاصول ج 1 ص 365 می فرمایند این مساله یک مساله عرفی می باشد نه یک مساله فلسفی و این دلیل شما یک دلیل فلسفی می باشد

دلیل دوم

ظهور عرفی که مصباح الاصول ج به آن استدلال نموده اند ایشان فرمودند غایت بحکم ظهور عرفی و یا ارتکاز ذهنی داخل در مغیا نیست

و فیه:

ظهور دلیلی است که هر کسی می تواند ادعا کند که چنین ظهوری وجود ندارد

اما دلیل قول به دخول غایت در مغیا

اصالة الحقیقة:

دلیلی که جناب شیخ به آن اشاره کرده اند که ادات غایت وضع شده است برای جزء اخیر شیء در نتیجه موضوع له همان جزء اخیر می باشد و اگر هم شک کنیم باید به اصالة الحقیقه تمسک شود و آن جزء اخیر را داخل بدانیم

و فیه: چه دلیلی بر این وضع وجود دارد زیرا کسی ممکن است ادعا کند که وضع شده است برای ما ینتهی الیه الشیء

نتیجه اینکه با رد این چهار قول باقی می ماند قول پنجم که ما قاعده کلی نداریم که بتوان به آن مراجعه کرد و اصل لفظی هم وجود ندارد که عند الشک به آن رجوع کرد لذا اگر قرینه ای نبود باید به اصل عملی مراجعه شود

خلاصه

نزاع در غایت در دو مقام است تارة منطوقی است یعنی غایت جزء مغیا است یا نه و اخری مفهومی که غایت مفهوم دارد یا نه؟ و در مقام اول گفته شد که پنج قول است. لفظ غایت عند الاطلاق در نحو عبارت است از مسافت یعنی امتداد چه امتداد زمانی باشد چه مکانی و چه غیر این دو اما در اصول غایت یعنی نهایت و آخر. نهایة الدرایه فرمودند مبدأ الشی یا به معنای اول شیء است و یا به معنای ما یبتدأ من عند الشیء می باشد یعنی اول شیئی که ملاصق با شیء مورد نظر می باشد منتهی هم همین دو معنا را دارای می باشد. ادات غایت عبارت بود از حتی و الی ولی حتای جاره اما حتای عاطفه از محل بحث خارج می باشد زیرا در حتای عاطفه ما بعد آن یقینا داخل در ما قبل می باشد. مطارح فرمودند ادات غایت وضع شده اند برای انتهای شیء و این معنا، معنای حقیقی میباشد الا اینکه کثیرمّا ادات غایت در معنای مجازی استعمال می شود که عبارت است از ابتدای شیء ملاصق به شیء مورد نظر مطارح فرمودند ابتدا یک امر انتزاعی می باشد و از اول هر شیئی انتزاع می شود و نهایت هم انتزاع می شو د از آخر شیء و کما اینکه ابتدای شیء داخل در شیء است انتهای شیء هم داخل در شیء می باشد در مقام اول گفته شدگه پنج قول است 1- غایت خارج است حکما از مغیا مطلقا 2- داخل است در مغیا مطلقا3- اگر غایت بعد از حتی باشد داخل در مغیا است اما اگر غایت بعد از الی باشد خارج از مغیا می باشد 4- اگر غایت از جنس مغیا باشد داخل است و اگر از غیرجنس مغیا باشد غایت داخل در مغیا نمی باشد 5- هیچ ظهوری برای ادات غایت وجود ندارد که دلالت کند که غایت داخل است یا داخل نیست بلکه باید به قرائن خارجیه مراجعه نمود و اگر قرینه ای نبود باید به اصول عملیه مراجعه نمود

8- مختار ما قول پنجم می باشد که ما ضابط کلی در باب غایت نداریم کما فی العنایه و الفوائد و المنتقی و اصول الفقه

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo