< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد رضازاده

کتاب الخمس

96/07/26

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: مال حلال مخلوط به حرام/ متعلقات خمس/ خمس

بحث در این بود که مال مخلوط به حرام، سه صورت برایش تصور می شود، یک صورت این بود مال حرام کمتر از خمس باشد. مثلا می داند که در مالش 1 میلیون حرام است و خمس مالش 2 میلیون می شود، اینجا فرموده اند که ادله خمس شامل این مورد نیست، چون ادله خمس دو دسته بود، یک دسته این بود که مال مخلوط به حرام را باید خمس بدهی، یک دسته هم این بود که خمس دهید که رضای خدا و مالک در این است. و قهرا دسته دوم که معلل به علت است که رضای خدا و مالک است، موضوعش اخص از دسته اول است و در زمانی که اخص شد اگرچه هر دو مثبت هستند و علی القاعده در مثبت ها تنافی نیست، ولی اینجا بخاطر اخص بودن موضوع روایت معلل، مطلقات را تقیید می کند و نتیجه این می شود خمس در جایی لازم است که رضای خداوند باشد و در اینجا این رضا نیست، چون فرض این است که این مالک از مال شخصی خودش بیش از مال حرام بپردازد.

و اگر عکس این بود که مال حرام 2 میلیون تومان است و خمس 1 میلیون تومان، طبق روایات خمس، باید خمس بدهد در حالی که ظلم به صاحب مال حرام است و عقل می گوید نباید در اجرای احکام به کسی ظلم شود. پس ادله خمس مقید به دلیل عقلی می شود. پس ادله خمس شامل اینجا نمی شود.

و صورت سوم این بود که هر دو مساوی هستند مثلا مال حرام 1 میلیون است و خمس هم 1 میلیون است. اینجا هم ادله خمس جاری نیست. چون اگر فرد صدقه هم بدهد اگرچه خمس هم بدهکار باشد، ذمه بریء می شود. چون این صدقه واجب است و صدقه واجب غیر زکات را می توان به سید داد. حال چه خمس باشد چه صدقه واجب، می توان به سید بدهد و به هر دو عمل شده.

پس در فرض اینکه مال مشخص باشد و صاحب مشخص نباشد، دو قول است یکی می گوید خمس بدهد یکی می گوید صدقه باید بدهد که قول صدقه مقدم است یا بخاطر تخصیص ادله خمس به بعضی از ادله دیگر یا بخاطر تخصیص ادله خمس به دلیل لبی و یا به دلیل اینکه صدقه واجب است و به سادات می توان داد و خمس هم به همین گونه است.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo