درس خارج فقه استاد رضازاده
کتاب النکاح
93/06/19
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع:
نظر چهارم/ احکام اولاد/ رضاع/خلاصه
بحث در لواحق احکام ولادت بود گفتیم در این قسمت در سه موضوع بحث می شود یکی سنتهای روز هفتم ولات، دوم رضاع، سوم حضانت
مورد اول و دوم تمام شد بحث بعدي در خصوص حضانت مي باشد.
اما خلاصه قسمتهای مهمی که در رضاع بیان شد:
شیر دادن به فرزند بر مادر واجب نیست و مادر می تواند برای شیر دادن اجرت بگیرد بر این مطلب هم ادعای اجماع شد و هم آیات قرآن دلالت بر این مطلب داشت و هم روایات متعدد و اینکه شیر دادن مجانا بر مادر واجب نیست از حیث مادر بودن است نه از حیث حفظ نفس محترمه و الا اگر شیر ندهد موجب مرگ فرزند شود فرقی بین مادر و غیر مادر نیست و باید نفس محترمه را حفظ کنند.6/2/93
یکی از آیاتی که برای اینکه شیر دادن مجانی بر مادر لازم نیست به آن استدلال شده است آيه فان ارضعن لكم فاتوهن اجورهن؛ اگر شیر دادند اجرت آنها را بپردازید، می باشد استدلال به این آیه مبتنی بر این بود که ضمیر ارضعن به جمع والدات برگردد چه مطلقه می باشند و چه مزوجه باشند اگر به همه برگردد اگر مطلقه هم نباشد می تواند اجرت بگیرد و گفتیم اینکه این ضمیر به همه والدات بر می گردد بخاطر این است والدات عام است و تخصیص نخورده است و عمومیت ام شامل همه والدات می باشد چه مطلقه می باشد و چه مطلقه می باشد و شیر دادن از حیث مادر بودن هم در مطلقه است و هم در غیر مطلقه لذا هر کدام از این دو می توانند اجرت بگیرند7/2/93
استدلال به آيه لاتضار والدة بولدها و لا مولود له بولده؛ نه مادر بايد بخاطر فرزند بضرر افتد و نه پدر بخاطر فرزند به ضرر بافتد، استدلال به آیه از این ناحیه می باشد که لاتضار جمله خبریه می باشد و در مقام انشاء می باشد یعنی نباید مادر بخاطر فرزند به ضرر بافتد و اصل تضار؛ لا تضارر به کسر راء اول یا فتح راء اول بوده است و استدلال به آیه مبنی بر این است که به فتح راء باشد یعنی مادر نباید به ضرر بافتد.
گفتیم فرقی نیست در اینکه ارضاع بر مادر مجانا واجب نیست بین لبا(شیر روزهای اول ولادت) و غیر لبا اگر چه بعضی گفته اند چون حیات بچه متوقف بر لبا می باشد شير دادن لبا بر مادر واجب ا ست لکن مادر می تواند برای ارضاع لبا هم اجرت بگیرد زیرا ادله ای که می فرمایند شیر دادن مجانی بر مادر واجب نیست اطلاق دارند. 9/2/93
اجرت بر ارضاع در مال ولد مي باشد چه پدر مال داشته باشد یا نه به این معنا که اگر ولد مال داشته باشد مادر از مال این فرزند اجرت شیر دادنش را بر می دارد اما اگر مال نداشته باشد باید پدر یا دیگری اجرت را بدهد علت اینکه از اموال فرزند باید اجرت داده شود این است که نفقه فرزندی که مال دارد بر پدر واجب نیست و از جمله نفقه، ارضاع می باشد.
در زمانی که مرضعات از حیث اجرت مساوی باشند در این صورت شیر دادن مادر بهتر می باشد اما اگر مادر اجرت بیشر بخواهد مادر مقدم نیست مگر زمانی که مادر بخاطر بعضی از عوارض مصلحت نباشد این بچه را شیر دهد مثل اینکه مادر ناصبی است يا مادر بیماری مسری دارد یا مادر عقب افتادگی ذهنی دارد و این مشکل به بچه هم منتقل می شود در این صورت اگرچه اجرتی که مادر طلب می کند مساوی باشد مادر مقدم نیست.
بحث در لواحق احکام ولادت بود گفتیم در این قسمت در سه موضوع بحث می شود یکی سنتهای روز هفتم ولات، دوم رضاع، سوم حضانت
مورد اول و دوم تمام شد بحث بعدي در خصوص حضانت مي باشد.
اما خلاصه قسمتهای مهمی که در رضاع بیان شد:
شیر دادن به فرزند بر مادر واجب نیست و مادر می تواند برای شیر دادن اجرت بگیرد بر این مطلب هم ادعای اجماع شد و هم آیات قرآن دلالت بر این مطلب داشت و هم روایات متعدد و اینکه شیر دادن مجانا بر مادر واجب نیست از حیث مادر بودن است نه از حیث حفظ نفس محترمه و الا اگر شیر ندهد موجب مرگ فرزند شود فرقی بین مادر و غیر مادر نیست و باید نفس محترمه را حفظ کنند.6/2/93
یکی از آیاتی که برای اینکه شیر دادن مجانی بر مادر لازم نیست به آن استدلال شده است آيه فان ارضعن لكم فاتوهن اجورهن؛ اگر شیر دادند اجرت آنها را بپردازید، می باشد استدلال به این آیه مبتنی بر این بود که ضمیر ارضعن به جمع والدات برگردد چه مطلقه می باشند و چه مزوجه باشند اگر به همه برگردد اگر مطلقه هم نباشد می تواند اجرت بگیرد و گفتیم اینکه این ضمیر به همه والدات بر می گردد بخاطر این است والدات عام است و تخصیص نخورده است و عمومیت ام شامل همه والدات می باشد چه مطلقه می باشد و چه مطلقه می باشد و شیر دادن از حیث مادر بودن هم در مطلقه است و هم در غیر مطلقه لذا هر کدام از این دو می توانند اجرت بگیرند7/2/93
استدلال به آيه لاتضار والدة بولدها و لا مولود له بولده؛ نه مادر بايد بخاطر فرزند بضرر افتد و نه پدر بخاطر فرزند به ضرر بافتد، استدلال به آیه از این ناحیه می باشد که لاتضار جمله خبریه می باشد و در مقام انشاء می باشد یعنی نباید مادر بخاطر فرزند به ضرر بافتد و اصل تضار؛ لا تضارر به کسر راء اول یا فتح راء اول بوده است و استدلال به آیه مبنی بر این است که به فتح راء باشد یعنی مادر نباید به ضرر بافتد.
گفتیم فرقی نیست در اینکه ارضاع بر مادر مجانا واجب نیست بین لبا(شیر روزهای اول ولادت) و غیر لبا اگر چه بعضی گفته اند چون حیات بچه متوقف بر لبا می باشد شير دادن لبا بر مادر واجب ا ست لکن مادر می تواند برای ارضاع لبا هم اجرت بگیرد زیرا ادله ای که می فرمایند شیر دادن مجانی بر مادر واجب نیست اطلاق دارند. 9/2/93
اجرت بر ارضاع در مال ولد مي باشد چه پدر مال داشته باشد یا نه به این معنا که اگر ولد مال داشته باشد مادر از مال این فرزند اجرت شیر دادنش را بر می دارد اما اگر مال نداشته باشد باید پدر یا دیگری اجرت را بدهد علت اینکه از اموال فرزند باید اجرت داده شود این است که نفقه فرزندی که مال دارد بر پدر واجب نیست و از جمله نفقه، ارضاع می باشد.
در زمانی که مرضعات از حیث اجرت مساوی باشند در این صورت شیر دادن مادر بهتر می باشد اما اگر مادر اجرت بیشر بخواهد مادر مقدم نیست مگر زمانی که مادر بخاطر بعضی از عوارض مصلحت نباشد این بچه را شیر دهد مثل اینکه مادر ناصبی است يا مادر بیماری مسری دارد یا مادر عقب افتادگی ذهنی دارد و این مشکل به بچه هم منتقل می شود در این صورت اگرچه اجرتی که مادر طلب می کند مساوی باشد مادر مقدم نیست.
