موضوع: ثبوت عنین

 برای اثبات عنین بودن یا نبودن در موقع اختلاف دو راه بود که بیان شد.

 جواهر، ج 30، ص 352 برای راه اول که با قسم خوردن مرد ادعای زن رد می شود استدلال به دو چیز کرده است:

 1- اصل در هر انسانی سلامتی از عیب است پس اگر زن گفت شوهرم عنین است حرفش بر خلاف اصل است و اگر نتوانست بینه اقامه کند مرد با قسم خوردن حرفش ثابت می شود.

 2- روایت: وسائل، ج 21، ص 233، باب 15 از ابواب عیوب و تدلیس ح1: «عَنْ أَبِي حَمْزَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع يَقُولُ إِذَا تَزَوَّجَ الرَّجُلُ الْمَرْأَةَ الثَّيِّبَ الَّتِي تَزَوَّجَتْ زَوْجاً غَيْرَهُ فَزَعَمَتْ أَنَّهُ لَمْ يَقْرَبْهَا مُنْذُ دُخِلَ بِهَا فَإِنَّ الْقَوْلَ فِي ذَلِكَ قَوْلُ الرَّجُلِ وَ عَلَيْهِ أَنْ يَحْلِفَ بِاللَّهِ لَقَدْ جَامَعَهَا لِأَنَّهَا الْمُدَّعِيَةُ- قَالَ فَإِنْ تَزَوَّجَتْ وَ هِيَ بِكْرٌ فَزَعَمَتْ أَنَّهُ لَمْ يَصِلْ إِلَيْهَا فَإِنَّ مِثْلَ هَذَا تَعْرِفُ النِّسَاءُ فَلْيَنْظُرْ إِلَيْهَا مَنْ يُوثَقُ بِهِ مِنْهُنَّ فَإِذَا ذَكَرَتْ أَنَّهَا عَذْرَاءُ فَعَلَى الْإِمَامِ أَنْ يُؤَجِّلَهُ سَنَةً فَإِنْ وَصَلَ إِلَيْهَا وَ إِلَّا فَرَّقَ بَيْنَهُمَا وَ أُعْطِيَتْ نِصْفَ الصَّدَاقِ وَ لَا عِدَّةَ عَلَيْهَا»

 ابی حمزه می گوید شنیدم از امام باقر علیه السلام که می فرمودند: اگر مردی با زنی که قبلا شوهر داشته ازدواج کرد و بعد از ازدواج زن ادعی کرد مرد از موقعی که با او ازدواج کرده مقاربت نکرده و عنین است امام فرمودند حرف مرد مقدم است و قسم می خورد که با این زن مقاربت کرده چون زن مدعی است و مرد منکر و قسم بر عهده منکر است اما اگر مرد با زنی ازدواج کرد که این زن باکره بود و این زن ادعا کرد که مرد مقاربت نکرده و عنین است باید عده ای از زنها نگاه کنند که اگر باکره بود مرد دروغ می گوید و الا زن دروغ می گوید و اگر زنها گفتند باکره است امام به مرد یک سال به مرد مهلت می دهد که خودش را معالجه کند و اگر معالجه کرد نکاح باقي است است اما اگر معالجه نکرد عقد فسخ می شود و نصف مهر را باید بدهد و عده ای هم لازم نیست زن نگه دارد.

 این روایت تصریح می کند باید مرد قسم بخورد و قولش ثابت است و نیازی به نشستن در آب سرد نیست.

 نکته: در روایت جمله ای است « فَزَعَمَتْ أَنَّهُ لَمْ يَقْرَبْهَا مُنْذُ دُخِلَ بِهَا» که منظور از «دخل» دخول نیست بلکه معنای با هم بودن است پس این قرینه بر این است که دخول در معنای با هم بودن و رفت آمد هم آمده است و فقط برای مقاربت نیامده.

 جامع المقاصد، ج 13، 264 برای اثبات این طریق یک دلیل دیگری هم اقامه کرده است عبارتشان این است: «احتج الأولون بعموم قوله عليه السلام: «البينة على المدعي و اليمين على من أنكر»

 می فرمایند: قائلین به راه اول دلیل آورده اند به عموم حدیث که بینه بر مدعی است و قسم بر کسی که انکار کرده. در ما نحن فیه زن مدعی است و اگر بینه نیاورد مرد قسم می خورد و حرفش ثابت می شود و نیازی به قرار گرفتن مرد در آب نیست.

 اما راه دوم برای حل اختلاف:

 مرد در آب سرد قرار می گیرد.

 جواهر، 353 اینگونه استدلال فرموده است: «بل عن الفقیه روایته عن الصادق علیه السلام و فقه الرضا علیه السلام (همان ح 4) عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ قَالَ قَالَ الصَّادِقُ ع إِذَا ادَّعَتِ الْمَرْأَةُ عَلَى زَوْجِهَا أَنَّهُ عِنِّينٌ وَ أَنْكَرَ الرَّجُلُ أَنْ يَكُونَ ذَلِكَ فَالْحُكْمُ فِيهِ أَنْ يَقْعُدَ الرَّجُلُ فِي مَاءٍ بَارِدٍ فَإِنِ اسْتَرْخَى ذَكَرُهُ فَهُوَ عِنِّينٌ وَ إِنْ تَشَنَّجَ فَلَيْسَ بِعِنِّين»

 می فرمایند: برای راه دوم شیخ صدوق به روایت استناد کرده است که از امام صادق علیه السلام و فقه الرضا است پس معلوم است که روایت فقه الرضا هم درست است که ایشان استدلال کرده و الا استدلال نمی کرد: علی بن حسن می گوید امام صادق فرمود: زنی ادعا می کند که شوهرش عنین است و مرد می گوید من عنین نیستم حضرت فرمودند برای حل اختلاف مرد در آب سرد می نشیند و اگر تغییر در آلتش ایجاد شد عنین نیست اما اگر تغییری ایجاد نشد عنین است.

 این روایت صریح در راه دوم است.

 جواهر، ص 353 می فرمایند که این راه دوم راه مهمی نیست چون متاخرین آن را قبول ندارند عبارتشان این است: «و إن كان هذا القول ليس بشي‌ء عند المتأخرين»

 می فرمایند: این راه دوم نزد متاخرین ارزشی ندارد.

 بعد خود صاحب جواهر در مقام جمع بین این دو قول برآمده است و جمعی را ذکر می کند.