< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد رضازاده

کتاب النکاح

90/11/19

بسم الله الرحمن الرحیم

 موضوع: سایر عیوب
 شرایع:
 «و لا ترد المراة بعیب غیر هذه السبعة»
 اگر زن عیبی غیر از عیوب هفتگانه ای که ذکر کردیم داشت، مرد حق خیار فسخ ندارد.
 عیوب هفتگانه عبارت است از: جنون، جذام، برص، قرن، افضاء، عماء، عرج.
 جامع المقاصد، ج 13، ص 245 در متن (قواعد) شبیه شرایع است و فرموده:
 «و لا ترد المرأة بعيب غير ذلك، و قيل: المحدودة في الزنا ترد، و قيل: بل يرجع على وليها العالم بحالها بالمهر و لا فسخ»
 به غیر از عیوب هفتگانه که قبلا بیان شد، مرد حق خیار ندارد. بعضی گفته اند اگر زن حد زنا خورده باشده و مرد نمی دانسته و بعد فهمید، مرد حق خیار دارد، بعضی دیگر گفته اند مهریه را از ولی زن می گیرد اما حق فسخ ندارد.
 جواهر، ج 30، ص 339 در رابطه با عیوب هفتگانه که شرایع و قواعد گفته اند حق فسخ فقط در آنها است، نسبت به عدد آنها جواهر می فرماید: «ثم لا يخفى عليك أن تعدادها سبعة مبني على جعل القرن و الرتق و العفل واحدا و الإقعاد و العرج كذلك، و الأمر سهل بعد وضوح الحكم. إنما الكلام في الرد بغيرها كزنا المرأة، قبل دخول الزوج بها»
 این هفت عیب را که ذکر کردند مبنی بر این است که قرن، رتق و عفل یکی باشد و همچنین اقعاد و عرج هم یکی باشند و الا تعداد بیشتر می شود. و این هم مهم نیست و حکمش معلوم است چه هفت تا باشد چه ده تا باشد و در غیر اینها خیار فسخ نیست. بلکه کلام در رد در غیر این هفت تا یا ده تاست مثل زنا کردن زن قبل از مقاربت با شوهر خود.
 در جایی که زن قبل از مقاربت با شوهر خود زنا کرده باشد، شیخ صدوق فرموده مرد خیار فسخ دارد.
 بعضی مانند ابن جنید فرمودنده اند: مرد و زن در جایی که یکی زانی باشند چه قبل از عقد و چه بعد از عقد، حق خیار دارند.
 یکی دیگر از عیوبی که جزء عیوب هفت گانه نیست، حد زنا است که شهید در مسالک فرموده اکثر قدماء می فرمایند: اگر ثابت شد زنی زنا کرد و حد خورده بعد شوهر بفهمد که این زن حد خورد، حق فسخ دارد. چون 1- روایت داریم 2- زندگی با این زن برای مرد ننگ است.
 جامع المقاصد، ص 246 هم چند مرض را بیان کرد و گفته بعضی قائل به خیار هستند و یک عیب دیگر هم اضافه کرده:
 « ما اذا ظهر كون المرأة خنثى، فإن قطب الدين الكيدري ذهب الى انه عيب»
 مردی بفهمد که زنش خنثی است، قطب الدین کیدری گفته شوهر حق فسخ دارد.
 خلاصه: آنچه از شرایع، قواعد، جامع المقاصد و جواهر استفاده می شود این است که در غیر عیوب هفتگانه خیار فسخ نیست.
 دلیل بر عدم خیار در غیر این هفت عیب:
 جواهر، ص 340 در مقام دلیل برای عدم خیار در غیر عیوب هفتگانه می فرماید: «إلا أن الجميع كما ترى بعد أن علمت منه عدم دوران الخيار على الضرر و نحوه مما يمكن جبره بالطلاق و إنما هو تعبد بالأدلة الخاصة، و ليس شي‌ء مما سمعته كذلك، لأنه بين غير صالح للحجة لضعف في السند و إعراض من المعظم... و على كل حال فالتحقيق عدم الرد بغير ما عرفت، للأصل و لما عرفت من مفهومي الحصر و العدد...»
 در غیر عیوب هفتگانه، خیاری نیست چون مرد می تواند طلاق دهد و خیار بخاطر ضرر نیست بلکه خیار فسخ مرد بخاطر دلیل است و در این چند مورد که ذکر کردیم دلیل خاصی بر عیب بودن نداریم. چون این عیوب اگر چه بعضی از علما دلیلی برای عیب بودن آورده اند اما: 1-دلیلشان ضعیف است 2- مشهور و اکثر علماء از دلیل آنها اعراض کرده اند... تحقیق این است که در غیر از عیوب هفتگانه خیار فسخ نیست بخاطر: 1- مقتضای اصل، این است که خیار نیست مگر اینکه دلیل داشته باشیم 2- روایاتی که دال بر مفهوم حصر و عدد است و در غیر عیوبی که ذکر شده خیار نیست.
 حاصل کلام این است که خیاری که برای مرد ثابت بود، بخاطر مشقت و ضرر مرد نیست، چون راه فراری به نام طلاق دارد، بلکه خیار به خاطر تعبد و ادله است و در هر جا این دلیل بود مرد خیار دارد و الا خیار ندارد. و دلیل خاص فقط در عیوب هفت گانه بود.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo