موضوع: برص

 یکی دیگر از عیب هایی که از عیوب مختص زن هست و مرد حق فسخ نکاح را دارد، برص می باشد.

 شرایع:

 « و أما البرص- فهو البياض الذي يظهر على صفحة البدن لغلبة البلغم- و لا يقضى بالتسلط مع الاشتباه»

 در این عبارت دو مطلب بیان شده:

 1- تعریف برص: برص سفیدی است که در پوست بدن ظاهر می شود.

 2- اگر ثابت شد که زن برص دارد، مرد حق خیار دارد اما اگر شک داشت که این سفیدی برص است یا نه، مرد حق خیار ندارد.

 و مثل عبارت شرایع، متن جامع المقاصد(عبارت قواعد)، ص 236 است: « و أما البرص: فهو البياض الظاهر على صفحة البدن لغلبة البلغم، و لا اعتبار بالبهق و لا بالمشتبه به»

 علامه در این عبارت، به مرضی که شبیه برص است اشاره می کند و آن بَهَق است که با وجود آن مرد خیار فسخ ندارد.

 المنجد: «البهق، بیاض فی الجسد لا من برص» بهق یک نوع سفیدی در پوست است اما از نوع برص نیست.

 مثل عبارت شرایع و متن جامع المقاصد، شرح جامع المقاصد و جواهر، ج 30، ص 332 است.

 مستفاد از عبارت جامع المقاصد و جواهر این است که بهق نیز شبیه برص در سفید شدن پوست است و خیار فسخ در این مرض نیست.

 اما فرق بین برص و بهق:

 جامع المقاصد و جواهر در مقام فرق هر دو یک بیان دارند، جواهر می فرماید:

 «و كيف كان فلا اعتبار بالبهق الذي فرق بينه و بين البرص مع كونهما أبيضين بأن البرص غائر في اللحم إلى العظم دونه، و من علاماته أنه إذا غزر في الموضع إبرة لم يخرج دم، بل ماء أبيض، و إن ذلك لم يحمر إذا، و يكون جلده أنزل و شعره أبيض»

 برص و بهق، هر دو لکه های سفید در پوست بدن هستند اما در برص خیار فسخ است و در بهق خیاری نیست. اما فرق بین این دو این است که برص از پوست و گوشت می گذرد تا به استخوان برسد اما در بهق فقط پوست سفید می شود.

 اما علاماتی که باعث تشخیص این می شود که آیا سفیدی به استخوان رسیده یا سفیدی به استخوان نرسیده:

 1- اگر سوزنی را در این لکه سفید داخل کردند و از جای سوزن خون بیرون نیامد و آب سفید بیرون آمد، برص است و اگر خون آمد، بهق است.

 2- اگر با انگشت یا دست موضع سفیدی را فشار دهند و قرمز نشد، برص است و اگر قرمز شد، بهق است.

 3- موضعی که سفید شده اگر فرو رفتگی نسبت به بقیه اعضا داشت، برص است اما اگر فرورفتگی نداشت، بهق است.

 4- اگر موی آن موضع سفیدی، سفید باشد برص است اما اگر سفید نباشد بهق است انتهی.

 ادله خیار در برص

 1- روایات

 برای خیار در برص به روایات متعددی استدلال شده که از جمله آنها صحیحه داود بن سرحان، و صحيحة حلبي و صحیحه محمد بن مسلم است. که در آنها یکی از عیوبی که حق فسخ برای مرد گذاشته شده است، برص ذکر شده است.

 2- اجماع

 دلیل دیگر را جواهر، اجماع اصحاب ذکر می کند. بلکه بالاتر اکثر علماء عامه هم همین را می گویند.

 در جواهر، ص 332، روایت مضمره نقل شده که در آن روایت تصریح شده است که برص لکه سفیدی است و آن روایت این است:

 وسائل، ج21، ص 215، باب 3 من ابواب العیوب، ج2: «عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ فِي الرَّجُلِ إِذَا تَزَوَّجَ الْمَرْأَةَ فَوَجَدَ بِهَا قَرْناً وَ هُوَ الْعَفَلُ أَوْ بَيَاضاً أَوْ جُذَاماً إِنَّهُ يَرُدُّهَا مَا لَمْ يَدْخُلْ بِهَا»

 مردی با زنی ازدواج کرد که این زن مبتلا به قرن است یا مبتلا به سفیدی است یا مبتلا به جذام است که مرد حق دارد قبل از مقاربت، نکاح را فسخ کند.

 در این روایت به جای برص، سفیدی آمده است.

 مختار ما هم تبعا لاصحاب و روایات این است که اگر زن مبتلا به برص بود، مرد حق فسخ دارد.

 خلاصه آنچه که در برص بیان شد:

 1- تعریف برص: برص، سفیدی است که بر پوست بدن ظاهر می شود مثل بهق. 18/10/90

 2- فرق بین برص و بهق: در برص سفیدی نفوذ می کند تا به استخوان برسد اما در بهق سفیدی فقط در پوست است. و علامت برص این بود که: 1- محل برص گودتر از سایر جاها است 2- مویی که از موضع برص خارج می شود سفید است 3- اگر سوزنی در این سفیدی برص فرو رود، آب سفید بیرون می آید نه خون 4- اگر محل سفیدی را فشار دهیم قرمز نمی شود بخلاف بهق. 18/10/90

 3- اگر برص زن ثابت شد، خیار برای مرد ثابت می شود. بدلیل روایات و اجماع اصحاب و اطباق علما اسلام. 18/10/90

 4- مختار ما زمانی که برص ثابت شود خیار فسخ است عملا بروایات و تبعا لاصحاب. 18/10/90