< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد رضازاده

کتاب النکاح

90/10/14

بسم الله الرحمن الرحیم

 موضوع: عیبهای زن
 جلسه قبل گفتیم روایت «الرجل لایرد العیب» مجمل است و نمی تواند جلوی عموم صحیح حلبی را بگیرد. اما چون معظم اصحاب از مفاد صحیح حلبی اعراض کرده اند، این قرینه بر این است که اجمال «الرجل لایرد العیب» از بین می رود و مجهول خوانده می شود و معارض با عموم صحیح حلبی می باشد.
 مختار ما این است که عیوب مرد، جنون، خصاء، عنین و جب می باشد. و دلیلی برای حق فسخ در بیشتر از این عیوب نداریم.
 و در عنین شرطی هست که در بقیه عیوب نیست و آن اینکه از وقتی که زن به حاکم شرع مراجعه کرد، حاکم شرع، یک سال به این مرد مهلت می دهد تا خود را معالجه کند، بعد از یک سال اگر این عیب برطرف شد، زن حق فسخ ندارد اما اگر عیب برطرف نشد، زن حق فسخ دارد. و تعیین این یک سال باید به دست حاکم باشد و در اینکه حاکم باید یکسال مهلت دهد فرقی نیست عنین بودن قبل از عقد نکاح باشد یا بعد از عقد نکاح باشد(اگر چه قبلا آن را مختص به قبل از عقد بیان کرده بودیم).
 خلاصه مطالبی که برای چهار عیب مرد گفته شد:
 1- جنون: مختار ما این است که جنون مرد، در صورتی که قبل از عقد باشد، حق فسخ برای زن ثابت می باشد اما اگر بعد از عقد باشد، احتیاط لازم این است که ولی مرد مجنون، زن را طلاق دهد و زن عقد را فسخ نکند. 22/9/90
 2- خصاء: مختار ما این است که اگر خصاء قبل از عقد بود، موجب فسخ می باشد اما اگر بعد از عقد بود، زن حق فسخ ندارد. 29/9/90
 3- عنین: مختار ما این است که اگر قبل از عقد بود یا بعد از عقد و قبل از مقاربت باشد، زن حق فسخ دارد اما اگر بعد از عقد و مقاربت باشد، زن حق فسخ ندارد.6/10/90
 4- جُبّ: مختار ما این است که اگر قبل از عقد بود یا بعد از عقد و قبل از مقاربت باشد، زن حق فسخ دارد اما اگر بعد از عقد و مقاربت باشد، زن حق فسخ ندارد.10/10/90
 5- خنثی: مختار ما این بود که اگر خنثی مشکل باشد، خیار ثابت نیست چون اصلا عقدی صورت نگرفته و اگر غیر مشکل باشد، زن باز هم خیار ندارد چون خیار خلاف اصل عقد لازم است و خیار نیاز به دلیل دارد و در این مورد مفقود می باشد.12/10/90
 عقیم بودن
 جامع المقاصد، ج 13، ص 234 می فرماید: «و اعلم ان العقم لیس عیباً فلاتَرُدُّ واحد من الرجل و المراة به اجماعا»
 اگر زن یا مردی عقیم بودند، از عیب هایی که طرف مقابل خیار فسخ داشته باشد، نمی باشد چون اجماع بر عدم ثبوت خیار داریم.
 اما عیبهای زن
 شرایع:
 «و عیوب المراة سبعة:
 الجنون، و الجذام، و البرص، و القرن، و الافضاء، و العمی، و العرج»
 اگر زن یکی از این عیبهای هفت گانه را با شرایطی داشت، مرد حق فسخ دارد و آن عیوب عبارتند از:
  1- دیوانگی، 2- جذام، 3- پیسی، 4- قرن، 5- افضاء، 6- کوری، 7-عرج.
 جامع المقاصد، ج 13، ص 234 در متن که متن قواعد باشد می فرمایند:
 «و اما المراة فالمختص بها سبعة:
 الجذام و البرص و القرن و الافضاء و العمی و العرج و الرتق»
 عیبهای مختص به زن هفت تا می باشد 1- جذام 2- برص 3- قرن 4- افضاء 5- عمی 6- عرج 7- رتق
 ایشان جنون را ذکر نکرد چون از عیب هایی است که مشترک با مرد می باشد و مختص به زن نیست و به جای آن رتق را ذکر کرده اند.
 اقول: قرن و رتق از یک جهت شبیه هم هستند، و آن اینکه هر دو مانع از مقاربت می باشند و فرق آن دو این است که در قرن، استخوان مانع مقاربت است اما رتق، گوشت مانع مقاربت می باشد.
 تفصیل عیوب:
 1- جنون
 شرایع:
 «اما الجنون فهو فساد العقل، و لایثبت الخیار مع السهو السریعِ زوالُه٬ و لا مع الاغماء العارض مع غلبته المُرَّة، و انما یثبت الخیار فیه مع استقراره»
 شرایع دو مطلب را در این عبارت بیان می کنند:
 1- تعریف جنون: فساد عقل زن.
 2- حق فسخ در کجا می باشد: فسخ زمانی است که جنون ادامه پیدا کند اما اگر سریع از بین برود یا در حالت بی هوشی باشد، موجب فسخ عقد نمی شود.
 نسبت به جنون در اولین عیب مرد(17/8/90 تا 22/9/90)، مفصلا بحث شد و گفته شد که جنون عیبی مشترک بین مرد و زن است.
 جواهر در مقام استدلال برای عیب بودن جنون می فرمایند:
 جواهر، ص 30، ص 331 «اما الجنون الذی لاخلاف نصا و فتوی فی کونه عیبا فیها، بل الاجماع بقسمیه علیه، ... و لعل الاولی من ذلک (ای تفسیر الجنون و تمییزه عن غیره) کلّه ایکال الامر الی العرف الصحیح القاضی بکونه بفنونه عیبا»
 دلیل بر عیب بودن جنون از نظر صاحب جواهر:
 1- روایت بر عیب بودن جنون داریم.
 2- اجماع محصل.
 3- اجماع منقول.
 بعد جواهر می فرماید: شرایع جنون را تعریف کرده ولی بهتر این است که در تشخیص جنون، به عرف مراجعه کنیم و در هر قسمی که گفتند دیوانه است، خیار ثابت است و الا خیار ثابت نمی باشد.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo