< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد رضازاده

کتاب النکاح

90/08/17

بسم الله الرحمن الرحیم

 موضوع: جنون
 در جلسه قبل اشاره شد عیوب مرد چهار تا می باشد و عیوب مرد شش یا هفت عیب می باشد.
 یکی از عیوبی که بین مرد و زن مشترک می باشد جنون می باشد لذا محقق کرکی در مقام تقسیم عیوب فرموده اند عیوب بر دو قسم است عیوب مشترک و عیوب مختص.
 و به نظر می رسد که تقسیم جامع المقاصد بهتر از تقسم شرایع می باشد.
 تعریف جنون:
 جنون مرضی است که باعث می شود عقل انسان از کار بافتد.
 صاحب جواهر، ج 30، ص 318 و 331 نسبت به تعریف جنون می فرماید: «من الجنان أو الجن بالكسر أو الجن بالفتح، فالمجنون من أصيب جنانه أي قلبه، أو أصابته الجن، أو حيل بينه و بين عقله فستر عقله»
 جنون از ماده جنان به معنای قلب گرفته شده است زیرا مجنون کسی است که قلبش آسیب دیده است و عقلش کار نمی کند و یا از ماده جن -بالکسر -می باشد یعنی کسی که بخاطر گرفتاری با اجنه مجنون شده است و یا از ماده جن بالفتح- گرفته شده به این معنا که مرضی موجب شده که عقلش پوشیده شده است.
 بحث ما در دو مقام خواهد بود:
 1- جنون قبل یا مقارن عقد نکاح
 2- جنون بعد از عقد
 مقام اول -جنون قبل از عقد یا مقارن-
 ادله ثبوت خیار
 1- اجماع
 از کلمات فقها استفاده می شود نسبت به حق فسخ زن اختلافی نیست.
 جامع المقاصد، ج 13، ص 220 می فرمایند:
 «فإن كان موجودا قبل العقد فلا كلام في ثبوت الخيار لكل منهما»
 صاحب جواهر، ج 30، ص 319 و ص 321 می فرمایند: « إذا كان سابقا على العقد أو مقارنا له بلا خلاف معتد به أجده فيه، بل الإجماع إن لم يكن محصلا، فهو محكي عليه...»
 و ص 321 «و على كل حال فلا ريب في أن لها الخيار بالجنون السابق مطلقا»
 مطلقا اشاره به این است که بعضی جنون را موجب خیار می دانند که وقت نماز تشخیص داده نشود و الا اگر وقت نماز را تشخیص می دهد خیار وجود ندارد. صاحب جواهر این قید را قبول ندارند.
 2- روایات
 منها: وسائل، ج 21، ص 22، باب 12، ح1: «عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ قَالَ سُئِلَ أَبُو إِبْرَاهِيمَ ع عَنِ امْرَأَةٍ يَكُونُ لَهَا زَوْجٌ قَدْ أُصِيبَ فِي عَقْلِهِ بَعْدَ مَا تَزَوَّجَهَا أَوْ عَرَضَ لَهُ جُنُونٌ قَالَ لَهَا أَنْ تَنْزِعَ نَفْسَهَا مِنْهُ إِنْ شَاءَت»
 از حضرت در مورد زنی که شوهر او بعد از عقد مجنون شده است سوال شد حضرت فرمودند زن اگر خواست می تواند از مرد جدا شود.
 اگر چه این حدیث در باره جنون بعد از عقد است اما بالفحوی از این روایت می فهمیم که در ما نحن فیه نیز خیار دارد. زیرا وقتی جنون بعد از عقد موجب خیار می باشد بطریق اولی جنون سابق یا مقارن عقد موجب خیار می باشد.
 منها: همان، باب 1، ص 209، ح 6: «حَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ فِي الرَّجُلِ يَتَزَوَّجُ إِلَى قَوْمٍ فَإِذَا امْرَأَتُهُ عَوْرَاءُ وَ لَمْ يُبَيِّنُوا لَهُ قَالَ لَا تُرَدُّ وَ قَالَ إِنَّمَا يُرَدُّ النِّكَاحُ مِنَ الْبَرَصِ وَ الْجُذَامِ وَ الْجُنُونِ وَ الْعَفَل»
 امام صادق علیه السلام در مورد مردی که با زنی از قبیله ای ازدواج کرد و بعد فهمید که چشم زن کج می باشد و قبل از عقد هم به او نگفته اند فرمودند این مرد حق فسخ نکاح را ندارد و نکاح فقط بخاطر برص و جذام و جنون و عفل حق فسخ می شود.
 این روایت اگر چه در مورد حق فسح مرد می باشد ولی کیفیت استدلال به این روایت در جلسه آینده خواهد آمد.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo