< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد رضازاده

کتاب النکاح

90/07/27

بسم الله الرحمن الرحیم

 موضوع: عدم طلاق و ایلاء در متعه
 یکی از سه فرع مساله پنجم این بود که نفی ولد در متعه بدون ملاعنه و حد صورت می گیرد بخلاف عقد دائم که اگر مرد نفی ولد کند یا باید حد بخورد و یا باید ملاعنه کند.
 و در عقد متعه در وقتی می تواند نفی ولد کند که بداند این بچه از او نیست یا که حداقل احتمال قوی دهد بچه از او نیست و الا اگر شک داشده باشد حق نفی ولد ندارد و نفی ولد جایز نیست.
 مرحوم سید در وسیلة النجاة، ج 2، ص 291، م 13 و مرحوم امام در تحریر الوسیله، ج2، ص 276 همین فرمایش را دارند که در صورت شک نفی ولد جایز نیست.
 شرایع:
 «السادس لا يقع بها طلاق و تبين بانقضاء المدة و لا يقع بها إيلاء و لا لعان على الأظهر و في الظهار تردد أظهره أنه يقع»
 جامع المقاصد، ج 13، ص 34 هم نظیر همین فرمایش را بیان می کند.
 در این عبارت شرایع و جامع المقاصد چهار فرع طرح شده است:
  • در متعه طلاقی نیست و طلاق مخصوص عقد دائم است.
  آنچه از کلمات فقها فهمیده می شود این است که هیچ خلافی در این فرع نیست و روایات فراوانی دال بر همین معنا است.
 صاحب جواهر، ج 30، ص 188: «لا خلاف نصا و فتوى في أنه لا يقع بها طلاق و أنها تبين بانقضاء المدة أو هبتها»
 می فرمایند خلافی نیست که در متعه طلاق نیست و با انقضاء مدت یا هبه مدت باقی مانده از هم جدا می شوند.
 اما روایات
 وسائل، ج 21، باب 43، ح 1: «مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع فِي الْمُتْعَةِ لَيْسَتْ مِنَ الْأَرْبَعِ لِأَنَّهَا لَا تُطَلَّقُ وَ لَا تَرِثُ وَ إِنَّمَا هِيَ مُسْتَأْجَرَة»
 محمد بن مسلم می گوید امام باقر علیه السلام فرموند متعه از چهار زنی که مرد می تواند اختیار کند بحساب نمی آید و می تواند بیشتر از چهار تا هم متعه کند چرا که در متعه طلاق نیست و ارث نمی برند بلکه نوعی اجاره می باشد.
 همان، ح 1: «عُمَرَ بْنِ أُذَيْنَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي حَدِيثٍ فِي الْمُتْعَةِ قَالَ فَإِذَا انْقَضَى الْأَجَلُ بَانَتْ مِنْهُ بِغَيْرِ طَلَاق»
 حضرت فرمودند با انقضاء مدت بدون طلاق زن و مرد از هم جدا می شوند.
 و قبلا هم روایات متعددی ذکر شد که هبه مدت باقی مانده برای مرد جایز است.
 مختار ما هم این است که طلاق در متعه نیست.
  • فرع دوم این است که در متعه ایلاء هم نیست.
 ایلاء این است که مرد بعد از مقاربت با همرش به او بگوید: و الله لا اجامعک ثم یهجرها و لایجامعها حتی تمضی اربعة اشهر
 به همسرش بگوید به خدا قسم که با تو مجامعت نمی کنم و تا چهار ماه با همسرش مقاربت نکند در این صورت امام به او دستور می دهد که یا با همسرش مقاربت کند و یا اینکه او را طلاق دهد.
 در جلد 22 وسائل باب 6 تا 9 ابواب ایلاء مفصل آمده است.
 در قرآن مجید، سوره بقره، آیه 226 و 227 هم به آن اشاره شده است:
 «لِلَّذِينَ يُؤْلُونَ مِنْ نِسائِهِمْ تَرَبُّصُ أَرْبَعَةِ أَشْهُرٍ فَإِنْ فاؤُ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ‌ وَ إِنْ عَزَمُوا الطَّلاقَ فَإِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيم»
 صاحب جواهر، ج30، ص 188 و جامع المقاصد، ج 13، ص 34 بیان می کنند که در وقوع ایلاء در عقد متعه دو قول است:
 1- عدم وقوع، که جواهر آن را به مشهور نسبت داده اند.
 2- وقوع، که به سید مرتضی نسبت داده شده است

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo