< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد رضازاده

کتاب النکاح

90/06/27

بسم الله الرحمن الرحیم

 موضوع: لزوم تعیین مقدار مهر
 شرایع:
 «يتقدر بالمراضاة قل أو كثر و لو كان كفا من بر»
 می قرمایند مقدار مهر بستگی به رضایت طرفین دارد چه زیاد باشد و چه کم باشد لو یک کف از گندم باشد.
 نظیر این کلام را صاحب جواهر ج 31، ص 13 در مبحث «النظر الثانی فی المهور» بیان کرده اند که مهر مقدارش با رضایت طرفین است کم باشد یا زیاد.
 و همچنین در ج 30، ص 163 و 164 هم فرموده اند: مهر حد ندارد قلة و کثرة
 و همچنین جامع المقاصد، ج13، ص 20 متنا: «و لاحدّ له قلة و کثرة»
 جامع المقاصد شرحا: « لا تقدير للمهر قلة و لا كثرة، فيجوز العقد على كل ما يعده مالا في العادة، كما يصح جعل ذلك عوضا في البيع و الإجارة. و لا يصح العقد على مالا يتمول عادة كحبة من حنطة، لأن ما لا يعد مالا يمتنع جعله عوضا عما يقابل بالمال»
 می فرمایند تقدیری برای مقدار مهر نیست بلکه هر چه که مالیت داشته باشد می تواند مهر واقع شود اما چیزی که ملک است اما مالیت ندارد مانند یک دانه گندم را نمی توان مهر قرار دارد زیرا چیزی که مالیت ندارد نمی تواند عوض مال قرار بگیرد.
 ابن بابویه، مرحوم صدوق با این کلام مخالف است و می گوید: مهر از جهت قلة حد دارد و آن یک درهم است.
 و نسبت به زیادی صاحب جواهر، ج 31، ص 15: به ابن بابویه و ابن جنید و به سید مرتضی نسبت داده است: «المنع من زیادة المهر عن مهر السنة» یعنی از مهر السنة هم نباید بیشتر شود. مهر السنه هم 500 درهم است که باندازه 50 دینار است.
 سید مرتضی ادعای اجماع کرده که شیعه قائل است که مهر از 500 درهم نباید بیشتر باشد.
 نتیجه اینکه در مورد تحدید مهر دو قول است:
 1- مهر حد ندارد قلة و کثرة فقط مهر باید مالیت داشته باشد (کما فی الجامع المقاصد و العلامه فی القواعد و المشهور)
 2- حد دارد هم از جهت قلة و هم کثرة (یک درهم و 500 درهم)
 ادله قول دوم که قائل به حد داشتن بودند:
 روایات:
 1- وسائل، ج 21، باب 21، ابواب متعه، ح 4: ابی بصیر عن الباقر علیه السلام «سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنْ مُتْعَةِ النِّسَاءِ قَالَ حَلَالٌ وَ إِنَّهُ يُجْزِي فِيهِ الدِّرْهَمُ فَمَا فَوْقَه»
 2- همان، ح2: «قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَدْنَى مَا يُتَزَوَّجُ بِهِ الْمُتْعَةُ قَالَ كَفٌّ مِنْ بُر»
 3- همان، ص 50 ح5: «سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ أَدْنَى مَهْرِ الْمُتْعَةِ مَا هُوَ قَالَ كَفٌّ مِنْ طَعَامٍ دَقِيقٍ أَوْ سَوِيقٍ أَوْ تَمْر»
 از مقدار مهر سوال شد امام فرمودند کفی از آرد گندم یا جو یا خرما کافی است.
 ادله قول اول:
 1- وسائل، ج 21، ص 49، باب 21 من ابواب متعه، ح3: «مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع كَمِ الْمَهْرُ يَعْنِي فِي الْمُتْعَةِ قَالَ مَا تَرَاضَيَا عَلَيْهِ إِلَى مَا شَاءَا مِنَ الْأَجَل»
 حضرت فرمودند تعیین مدت اجل و مقدا مهر به دست خود زوجین می باشد.
 2- همان، ص43، باب 18، ح 1: «أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع كَيْفَ أَقُولُ لَهَا إِذَا خَلَوْتُ بِهَا... إِنْ شِئْتَ كَذَا وَ كَذَا سَنَةً بِكَذَا وَ كَذَا دِرْهَماً وَ تُسَمِّي (مِنَ الْأَجْرِ) مَا تَرَاضَيْتُمَا عَلَيْه»
 3- همان، ص 48 باب 20 ح3: «هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَتَزَوَّجُ الْمَرْأَةَ مُتْعَةً مَرَّةً مُبْهَمَةً... فَكَيْفَ أَتَزَوَّجُهَا قَالَ أَيَّاماً مَعْدُودَةً بِشَيْ‌ءٍ مُسَمًّى مِقْدَارَ مَا تَرَاضَيْتُمْ بِه»
 روای می گوید از امام سوال کردم آیا می توانم زنی را متعه کنم ولی مدت و مهر مشخص نکنم حضرت فرمودند نه عرض کردم پس چگونه این کار را انجام دهد حضرت فرمودند اجل را مشخص کنید و مهر را به مقداری که به آن راضی شدید، تعیین کنید.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo