< فهرست دروس

درس خارج فقه آیت‌الله نوری

97/11/06

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: ارث متولد از زنا.

بحثمان در این بود که یکی از موانع ارث التولد من الزنا می باشد و گفتیم که شارع مقدس این را نسب نمی داند لذا تفاوت و اختلاف شدیدی بین شرع و لغت در اینجا وجود دارد زیرا لغتاً و عرفاً اگر کسی از نطفه شخصی نتولد شود او را فرزند آن می دانند ولی شارع مقدس در اینجا نفی نسب می کند.

امام رضوان الله در تحریر الوسیلة درباره متولد از زنا فروعاتی را مطرح کرده که مقداری از آنها را می خوانیم تا مطلب روشن شود:

«الرابع: التولّد من الزنا.

(مسألة 1): إن كان الزنا من الأبوين، لا يكون التوارث بين الطفل وبينهما، ولا بينه وبين المنتسبين إليهما، و إن كان من أحدهما دون الآخر -كما كان الفعل من أحدهما شبهة- لا يكون التوارث بين الطفل و الزاني، ولا بينه وبين المنتسبين إليه.

(مسألة2): لامانع من التوارث بين المتولّد من الزنا و أقربائه من غير الزنا، كولده وزوجته ونحوهما، وكذا بينه وبين أحد الأبوين الذي لا يكون زانياً، وبينه وبين المنتسبين إليه.(مسألة3): المتولّد من الشبهة كالمتولّد من الحلال، يكون التوارث بينه وبين أقاربه؛ أباً كان أو امّاً أو غيرهما من الطبقات و الدرجات.

(مسألة4): لا يمنع من التوارث التولّد من الوطء الحرام غير الزنا، كالوطء حال الحيض وفي شهر رمضان ونحوهما.»[1] .

محقق در شرایع در این رابطه اینطور فرموده : «الفصل الأول في ميراث ولد الملاعنة و ولد الزنا.

أما ولد الملاعنة:يرث ولد الملاعنة ولده و أمه للأم السدس و الباقي للولد للذكر سهمان و للأنثى سهم و لو لم يكن ولد كان المال لأمه الثلث بالتسمية و الباقي بالرد (و في رواية: ترث الثلث و الباقي للإمام) لأنه الذي يعقل عنه و الأول أشهر.».

بحثمان با توفیق پروردگار متعال درباره مسائل ارث بود، یکی از مسائل ارث این بود که متولدین از زنا ارث نمی برند یعنی شارع مقدس ارث را مترتب بر نسب و سبب شرعی کرده لذا متولد از زنا را به رسمیت نمی شناسد.

در روایات خواندیم که اگر زنا محقق شود نه زانی و نه زانیه و نه ولد زنا نسبت به همدیگر ارث ندارند حالا می خواهیم ببینیم این روایات با آیات قران که برای اولاد و همینطور خویشاوندان دیگر سهم الارث مشخصی ذکر کرده چه نسبتی دارند؟ آیا این روایات آیات قران را تخصیص زده اند یانه؟ این بحث با علم اصول ارتباط پیدا می کند، لسان مخصص فرق دارد، اگر بگوید "القاتل لا یرث" یا "الکافر لا یرث" در واقع نسب را قبول دارد لذا ادله ارث و آیات قران را تخصیص می زند ولی در ما نحنن فیه کلا نسب نفی شده لذا دیگر تخصیص نیست بلکه حکومت می باشد بنابراین لسان دلیل در اینجا حکومت می باشد مانند "لا شک لکثیر الشک"، یعنی شارع مقدس کلا نسب را در مورد متولد از زنا قبول ندارد ولو اینکه لغتاً چونکه از نطفه آنها بوجود آمده به او فرزند بگویند بنابراین حکم وراثت را با لسان نفی موضوع، نفی می کند و می گوید اصلا نسبی بین آنها وجود ندارد.

مطلب دیگر اینکه اگر در جائی شکی بوجود آمد که زنا محقق شده یانه در اینجا نمی شود اصل برائت یا اصل حلیت جاری کرد، در سه باب در شبهات بدویه باید احتیاط کرد؛ ابواب فروج و دماء و اموال، اگر انسان بدون هیچ اماره ای مالی را ببیند و شک کند که مال اوست یا نه و یا اینکه در باب فروج زنی را ببیند و شک کند زن اوست یا نه باید احتیاط کند بنابراین در ابواب دماء و فروج و اموال در شبهات بدویه باید احتیاط شود.

امام رضوان الله علیه در اینجا متعرض این مسئله شده اند و بعد به سراغ یک بحثی رفته اند که در آخر تحریر الوسیلة ذکر شده، ایشان بحث تلقیح مصنوعی را مطرح کرده اند به این بیان که : « فمنها: التلقيح و التوليد الصناعيان.‌

(مسألة 1) : لا إشكال في أنّ تلقيح ماء الرجل بزوجته جائز؛ و إن وجب الاحتراز عن حصول مقدّمات محرّمة، ككون الملقّح أجنبيّاً، أو التلقيح مستلزماً للنظر إلى ما لا يجوز النظر إليه، فلو فرض أنّ النطفة خرجت بوجه محلّل، ولقّحها الزوج بزوجته، فحصل منها ولد كان ولدهما، كما لو تولّد بالجماع، بل لو وقع التلقيح من ماء الرجل بزوجته بوجه محرّم- كما لو لقّح الأجنبيّ، أو أخرج المنيّ بوجه محرّم- كان الولد ولدهما، و إن أثما بارتكاب الحرام.»[2] .

بقیه بحث بماند برای روز شنبه بعد از تعطیلات فاطمیه


BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo