< فهرست دروس

درس خارج فقه آیت‌الله نوری

97/08/02

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: میراث الأزواج

بحثمان در ذکر کلام صاحب جواهر در مورد ارث زوجه بود، ایشان مطالب زیادی بیان فرمودند که مقداری از آنها را خواندیم و اما مطلب بعدی ایشان این است که فرمودند موافق عدل آن است که دِین و کفن و این چیزها را از مجموع ترکه بردارند، شخصی که از دنیا می رود نسبت به مال خودش چند حق دارد؛ اول کفن، دوم دِین، سوم وصیت تا ثلث اموالش و چهارم تقسیم ارث، صاحب جواهر نیز اینطور فرموده:«ثم إنه لا يخفى عليك أن الموافق للعدل توزيع الدين والكفن ونحوهما على مجموع التركة من غير ضرر على أحد من الورثة ، فلا يدفع جميعه من غير الأرض كي يلزم الضرر على الزوجة ، ولا منها خاصة كي يلزم على الورثة دونها ، بل يوزع عليهما جميعا وإن كان العمل من جميع من عاصرناه على خلاف ذلك»[1] .

صاحب جواهر در ادامه به سراغ جزئیات رفته و مصادیقی را بیان کرده و اینطور فرموده:«وعلى كل حال فهل يدخل في الآلات الدولاب(چرخی که روی چاه برای بیرون کشیدن آب نصب می شود) والمحالة(وسیله خاصی که با زدن یک کلید به صورت اتوماتیک داخل چاه می رود و ظرف آب را پر می کند و بعد خارج می کند) والعريش الذي يكون عليه أغصان الكُرم(شاخه های درخت انگور) ونحوها؟ وجهان ، أقواهما دخول كل ما يسمى من آلات البناء من غير فرق بين ما اتخذ السكنى وغيرها من المصالح ، كالرحى(آسیاب) والحمام ومعصرة الزيت والسمسم(کنجد و امثاله) والعنب والإصطبل والمراح(استراحتگاه) وغيرها ، بل قد يدخل في وجه صفرية الحمام والمسبك(رختکن) ونحوهما فيها.

أما القدر(دیگ بزرگ) المثبتة في دكان ليصنع فيها الرؤوس والهريس ونحوهما فيمكن عدم عدها في الآلات ، فترث من عينها ، كما أن الظاهر إرثها من آلات البناء المهدومة من آجر ونحوه ، لأن المراد منها المثبتة دون المنقولة كما عن الصيمري الإجماع عليه. نعم لو كانت مبنية فلها القيمة وإن كانت مستعدة للهدم... الی آخر کلامه»[2] .

در بعضی موارد ما نمی دانیم واقعا جزء زمین محسوب می شود تا زن محروم باشد یا اینکه جزء هوائی حساب می شود تا محروم نباشد و از قیمت هوائی ارث ببرد لذا در این موارد ناچاراً باید بین زن و بقیه وراث مصالحه صورت بگیرد لذا صاحب جواهر در ادامه می فرماید:«هذا ولكن لا ينبغي ترك الاحتياط بالصلح ونحوه في جميع محال الشك...الی آخر کلامه»[3] .

خب واما صاحب جواهر در ادامه فرموده اگر زن ولد داشته باشد فرقی بین ذکر و اُنثی و خنثی نیست بلکه اگر بچه در شکم مادرش هم باشد باز ارث می برد و قبلا تمام این مسائل را بیان کردیم.

صاحب جواهر در ادامه می فرماید در آن قیمت هوائی که می خواهند به زن بدهند آیا قیمت یوم الموت ملاک است یا قیمت یوم الدفع؟ اگر خاطرتان باشد قبلا که مکاسب می خواندیم عرض کردیم که قیمت یوم الدفع میزان است و امام رضوان الله علیه نیز در تحریر الوسیلة دارند که قیمت یوم الدفع که یوم الأداء نیز می گویند میزان است، البته در مکاسب اقوالی مطرح بود؛ قیمت یوم الموت، قیمت یوم الدفع و اعلی القیم، که ادامه این بحث بماند برای بعد از تعطیلات دهه آخر صفر إن شاء الله تعالی...


BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo